Hükümet tarafından hazırlanan kiralık işçilik uygulamasını içeren taslak işçi haklarına son darbeyi vuracak. İşçi köle gibi pazarlanacak. Sendika ve grev hakkı ortadan kalkacak.

MODERN KÖLELİK

ÇALIŞMA Bakanlığının taslağına göre patronlar fabrikalarında çalışürmak üzere özel istihdam bürolarından işçi kiralayacak. Bu durumda işçi fabrikanın değil istihdam bürosunun elemanı olarak gözükecek. Sendikalar düzenlemeyi ‘modern kölelik’ olarak tanımlıyor.

İŞÇİ ALINIP SATILACAK

PATRONUN işçiye karşı hiçbir yükümlülüğü olmayacak. Patronlar sadece tazminat ve SSK gibi yükümlülüklerden değil sendikadan da kurtulacak. Patronun işi bittiği zaman, işçi başka bir fabrikaya kiralanacak. İşyeri kavramını ortadan kaldıran bu uygulama, işçinin alınıp satılmasının önünü açacak.

GREV HAKKI YASAKLANIYOR

PATRON, fabrikasında grev olduğunda dahi işçi kiralayabilecek. Bu tüm iş kolları için grev hakkının fiili olarak ortadan kaldırılması anlamına gelecek. Taslak işçilerin iş güvencesini de tamamen ortadan kaldıracak, işsizlerin istismar edilmesine zemin hazırlayacak olan bu taslak, işçi simsarlığının da önünü açacak.

YOK HÜKMÜNDE SINIRLAMA

TASLAĞA göre 100 işçinin üzerinde işçi çalıştıran fabrikalar için kiralık işçi sayısı yüzde 20 ile sınırlandırılıyor. Ancak 100 işçinin altında çalıştırılan yerler için herhangi bir sınır yok. Türkiye’de işyerlerinin yüzde 92’sinin 100’ün altında işçi çalıştırdığı düşünülürse sınırlama yok hükmünde olacak…

TEPKİLERE RAĞMEN ‘KİRALIK İŞÇİ’ DÜZENLEMESİNDE SONA GELİNDİ

‘Kölelik’ düzenlemesi hazır’

Hükümet, kıdem tazminatı fonundan sonra kiralık işçilik, taşeron işçilik ve uzaktan çalışma düzenlemelerini de gündeme aldı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bürokratlarının hazırladığı yeni taslakla çalışma hayatının esnekleştirilerek işsizliğin azaltılması amaçlanıyor.

Taslakta, sendikaların ‘modern kölelik’, ‘kiralık işçilik’ olarak nitelendirdiği ödünç işçilik konusu ‘geçici iş ilişkisi’ başlığıyla yeniden düzenleniyor. Mevcut yasada sadece holding ve şirketlere verilen kendi işçisini kiralama imkanı, yeni düzenlemede özel istihdam bürolarına veriliyor.

Taslak, İş Kanununun geçici iş ilişkisini düzenleyen 7. maddesinde büyük ölçüde değişiklik öngörüyor. Buna göre geçici iş ilişkisinin, özel istihdam bürosunun bir işçisini geçici olarak başka bir işverene devriyle kurulacağı belirtiliyor.

İŞ GÖREMEZ DURUMDA!

Taslağın büyük tartışma yaratacak olan 3. maddesinde patronların hangi durumlarda işçi kiralayabileceği hükme bağlanıyor. İlk olarak bir işçinin herhangi bir nedenle iş görme edinimini yerine getirememesi veya işletmenin iş hacminin öngörülemeyen ölçüde artması durumunda ‘işçi kiralanabileceği’ belirtiliyor.

– Aralıklı olarak gördürülen kısa süreli işler ile işletmenin günlük işlerinden sayılmayan veya iş güvenliği bakımından acil olan ya da mevsimlik işlerde;

– Temizlik işlerinde ve evde görülen hasta, yaşlı ve çocuk bakım hizmetlerinde de geçici iş ilişkisi kurulabileceği öngörülüyor.

GREV KAPSAMA GİRER Mİ?

‘İş görme ediniminin yerine getirememesi’ ifadesi daha şimdiden sendikaların tepkisine neden olmuş görünüyor. Sosyal güvenlik uzmanları ve bakanlık bürokratları bu ifadenin ‘İşçinin kendi isteği dışında gelişen hastalık, doğum, askere gitme, göz altına alınma’ gibi durumları ifade ettiğini belirtiyor. Ancak Türk-Iş, Hak-İş ve DİSK bünyesinde görev yapan hukukçular ‘Bu cümle grevi de kapsar’ yorumunda birleşiyorlar.

GREV, İSTİSNASI YOK!

Mevcut yasadaki "İşçiyi geçici olarak devralan işveren grev ve lokavt aşamasına gelen bir toplu iş uyuşmazlığının tarafı ise, işçi grev ve lokavtın uygulanması sırasında çalıştırılamaz" hükmü yeni taslakta bulunmuyor. İşte sendika hukukçuları, ‘Grev durumunda da kiralık işçi çalıştırabilecekler’ iddialarına gerekçe olarak bu hükmün kaldırılmasını gösteriyorlar. Ancak bakanlık büro 3 kratları ve bağımsız sosyal güvenlik uzmanları , böyle bir şeyin asla olmayacağını, Türkiye’nin ILO başta olmak üzere uluslararası sözleşmelere imza attığını vurguluyorlar.

100 İŞÇİNİN ALTINDA SINIR YOK!

Taslak, 100’ün üzerinde işçi çalıştıran iş yerlerinde kiralık işçi sayısını, yüzde 20 ile sınırlandırıyor. Ancak 100’ün altında işçi çalıştıran işyerleri için herhangi bir sınır öngörülmüyor.

EN FAZLA 6 AY

Mevcut yasada geçici iş ilişkisi süresinin 6 ayı geçemeyeceği, gerekli durumlarda bu sürenin 2 kere uzatılabileceği hükmü bulunuyor. Ancak taslak işçi kiralama süresini 3 aya düşürüyor. Sözleşmenin 6 ayı geçmemek üzere en fazla 3 defa yenilenebileceği öngörülüyor.

Süre sonunda 6 ay geçmedikçe işverenin yeniden işçi kiralayamayacağı hükme bağlanıyor.

Ayrıca patronların, kendi işçisinin işten ayrılmasından itibaren 6 ay geçmedikçe ‘kiralık işçi’ olarak çalıştıramayacağı düzenleniyor.

AYRIM YAPILAMAZ!

Taslakta patronların, kendi işçileri ile emsal işi yapan kiralık işçi arasında ayrım yapamayacağı öngörülüyor. Ancak bu ayrımdan ne kastedildiği belirtilmiyor.

‘İŞ GÜVENCESİ TAMAMEN ORTADAN KALKACAK’

Konuyla ilgili görüşlerini aldığımız Özgür Müftüoğlu şunları söyledi:

Bunlar uzun zamandır gündemde olan emek piyasasının esnekleştirilmesi süreci.

Patronlar, işçilerin hiçbir şekilde kendilerine sürekli maliyet olmasını istemiyorlar. Piyasanın durumuna ve ürün talebine göre istedikleri esnek bir şeklide işçi alıp çıkarmak istiyorlar. Sigorta ve benzeri maliyetler ile birlikte işten çıkarma ve kıdem maliyetlerinden kurtulmak istiyorlar. Kendileri üzerinde hiçbir yük olmadan istedikleri şekilde işçi alıp çalıştırmak istiyorlar. Bunu da istihdam büroları üzerinden yapıyorlar. Böylelikle istihdam bürosu elemanı olarak istediğiz zaman çağırıp istediği zaman göndermek istiyorlar. Tamamen işverenin maliyetlerini en aza indirecek bir yöntem, işverenler her şeyde her koşulda geçici işçi istihdam edebilecek.

Çalışanlar yönünden ise iş güvencesi tamamen ortadan kalkacak. Bağlı olduğu bir yer olamayacak, düzensiz, 3 ay çalışacak 2 ay çalışamayacak, farklı işyerlerinde farklı işverenlerle çalışacak.

Bunun sonucu sigorta primleri aksar, ücret güvencesi kalkar. Örgütlenme hakkını kullanabilmesi ortadan kalkar. Sürekli birlikte çalışacağı işçiler olmayacak. Dayanışma gösteremeyecek, örgütlenmesi engellenecek.