İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinden kısa bir süre sonra Soğuk Savaş başladı.

Birinci Dünya Savaşı veya “Büyük Savaş” sonrasında sendikaların uluslararası düzeyde örgütlenmesi daha önceki dönemlerden tümüyle farklı bir çizgide gelişti.

Ulusötesi şirketlerin gücünün ve etkisinin her geçen gün daha da arttığı koşullarda, işçilerin haklarını koruma ve geliştirme mücadelesi giderek zorlaşıyor.

Türkiye’de yeterince incelenmeyen konulardan biri, serbest bölgelerdeki işçilerin sorunlarıdır.

Resmi verilere göre, Türkiye’de 31.12.2020 tarihi itibariyle 73.679 yabancı sermayeli şirket vardı.

Çağımızda ülkelerdeki ekonomik ve hatta siyasi gelişmeleri anlayabilmenin önkoşullarından biri, dünya ekonomisine yön veren şirketlerin incelenmesidir.

Her ülkenin sendikalaşma deneyimi farklıdır. Bu nedenle de ücretliler içinde sendikalaşma oranları farklılık gösterir.

Türkiye’de sendika üyelerinin sayısına ilişkin verilerin özellikleri bilinmeden, ülkemizde sendikacılık hareketinin gücünü ve etkinliğini değerlendirebilmek ve sendikalaşma oranını belirleyebilmek mümkün değildir.

Türkiye 1932 yılından beri Uluslararası Çalışma Örgütü’nün üyesidir. Türkiye tarafından onaylanmış ILO Sözleşmeleri, Anayasanın 90. maddesinin emredici hükmüne göre, iç mevzuatımızın üstündedir. Onaylanmış ILO Sözleşmeleri doğrudan uygulanırlık kazanmıştır ve bu Sözleşmelerin hükümleriyle çelişen iç mevzuat düzenlemeleri “YOK” hükmündedir.

Türkiye’de yürürlükteki mevzuatla grev hakkı çok ciddi biçimde kısıtlanmıştır. 2021 yılı Mart verilerine göre, Türkiye’de 19 milyon 140 bin ücretli, diğer bir deyişle, yaşamını işgücü satışıyla kazanan işçi, memur ve sözleşmeli personel vardır. Yürürlükteki yasalar, 19 milyonu aşkın ücretlinin yaklaşık 18 milyonunun grev yapmasını yasaklamaktadır. Yasalara göre, grev hakkı bulunanların sayısı ancak yaklaşık 1 milyondur. Bu hakkın kullanımı konusunda da çeşitli kısıtlamalar söz konusudur.

İşçilerin haklarını koruma ve geliştirme çabaları ve mücadelelerinde önemli unsurlardan biri, birlikte çalışan, benzer veya aynı sorunları paylaşan işçilerin sayısıdır. Örneğin, 1987 yılında İskenderun Demir Çelik Fabrikası’nda 13.468 işçi ve 1.224 memur; Karabük Demir Çelik Fabrikası’nda 8.846 işçi ve 760 memur çalışıyordu. Zonguldak’ta Türkiye Taşkömürü Kurumu’nda 35.606 işçi, 1.885 sözleşmeli personel ve 726 memur vardı.

Türkiye’de kamu kesiminde toplam istihdamın tüm ücretliler (işçi, memur, sözleşmeli personel) içindeki oranı 2011 yılı Eylül ayında yüzde 20,4 düzeyindeydi. 2017 yılı Eylül ayında yüzde 18,5 olarak gerçekleşti. Ancak 2020 yılı Kasım ayında yüzde 25,0 düzeyine yükselmişti. Kamu kesimi istihdamında son yıllarda meydana gelen bu artış, 2021 yılında çok önemli etkiler yaratacaktır.