Ülkeler arasında göç binlerce yıldır var. Ancak işçilik için başka ülkelere göç veya başka ülkelerden işçi temini yaklaşık iki yüz yıllık bir öykü.

Türkiye’de yeterince incelenmeyen konulardan biri, serbest bölgelerdeki işçilerin sorunlarıdır.

Geçici iş ilişkisi iki şekilde kurulur. Bunlardan ilki aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde görevlendirme suretiyle yapılır. Diğeri ise meslek edinilmiş geçici iş ilişkisi.

Türkiye’de işçi sınıfının gelişmeler karşısındaki tepkilerinin anlaşılabilmesi için, 1963 öncesinde işyeri yönetmeliklerini, 1963’ten günümüze de toplu iş sözleşmelerini de incelemek gerekir.

Göçmen işçiler güvencesiz iş, düşük ücret ve hor görülmekten şikayetçi. “Öyle görünüyor ki; ölene kadar çalışacağız” diyorlar.

Türkiye tarihinde genellikle dışa göç verildi. 1909 yılında azınlıkların askere alınma kararı sonrasında yüzbinlerce Ermeni ve Rum, öncelikli olarak ABD’ye göç etti.

Türkiye’de iş sözleşmesiyle çalışan işçilerin sayısı 16 milyon dolayındadır. Bu işçilerden toplu iş sözleşmesi kapsamında olanların sayısı ancak 1 milyonun biraz üstündedir.

İstirahat raporu alan çalışanın istirahatli olduğu süre zarfında çalışması durumunda, işverenin söz konusu kişinin çalıştığını SGK’ya bildirmesi şart. Raporlu işçisinin çalıştığını SGK’ya bildirmeyen işverene, brüt asgari ücretin yarısı kadar, 1.788 TL ceza uygulanıyor

Hükümetin bu hafta içinde Meclis’e sunmaya hazırlandığı “vergi reformu” paketinden çalışanların halk arasında “rapor parası” dedikleri ve yasal adı geçici iş göremezlik ödeneği olan ödeneğe tırpan çıktı.

Kısa çalışma ödeneği 31 Mart’ta, işten çıkarma yasağı 17 Mart’ta sona erecek. İşveren maliyetlerin altından kalkmak için emekçilerde işten çıkarma endişesi yaşamamak için tedbirlerin uzatılmasını istedi.

Ücretsiz izin desteği, işçisini işten atmak isteyen patronlara yaradı. İşverenler sadece ocak ayında 883 bin işçiyi evine gönderip maaş ödemekten kurtuldu.

İşveren, iş yoğunluğu çok artınca, doğum izni kullanan ya da askere giden çalışanın yerine geçici iş ilişkisi kurulabiliyor. Gelin, pandemide yaygınlaşan bu ‘meslek edinilmiş geçici iş ilişkisi’ni inceleyelim.