Bugün 12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliği İle Mücadele Günü. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) verilerine göre dünya genelinde 85 milyonu tehlikeli işlerde olmak üzere 168 milyon çocuk çalışıyor. Bu çocukların önemli bir bölümü çatışma ve afetlerden etkilenen bölgelerde yaşıyor.
2002 yılından bu yana her yıl küresel bir kampanyaya öncülük eden 12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliği ile Mücadele Günü, bu yıl ‘Çatışma ve afetlerde çocuklar çocuk işçiliğinden korunmalı’ teması ile çatışma ve afetlerin çocuk işçiliği üzerindeki etkilerine odaklanıyor. ILO, çatışma ve afetlerden etkilenen bölgelerde çocuk işçiliğinin sona erdirilmesi için tüm kesimleri güçlerini birleştirmeye çağırıyor.
‘İvedi girişimler gerek’
ILO’dan yapılan açıklamada, çatışma ve afetlerin insanların yaşamı üzerindeki yıkıcı etkilerine dikkat çekilerek, en başta da çocukların mağdur olduğu vurgulanıyor: "Birçok çocuk kendi ülkesinde yerinden olmakta ya da başka ülkelere mülteci olarak gitmektedir. Bu durumda olan çocuklar, çocuk işçiliği ve insan kaçakçılığına karşı özellikle korunmasız durumdadır. Sonuç olarak, çatışma ve afetler nedeniyle milyonlarca çocuk çalışmak zorunda kalmaktadır."
Çatışma ve afetlerden etkilenen bölgelerde çocuk işçiliği sorunu karşısında ivedi girişimler gerektiğine işaret eden ILO; hükümetleri, işveren ve işçi kuruluşlarını, insani yardım alanında görev yapanları çocuk işçiliğine karşı çabalarını yoğunlaştırmaya çağırıyor.
Türkiye’de durum
Türkiye’de ülkenin içinde ve dışında yaşanan çatışmalar nedeniyle çocuk işçiliğinin giderek arttığı ülkelerden biri. 2 milyona yakın çocuk işçi bulunuyor. Ülkesindeki iç savaştan kaçarak Türkiye’ye sığınan Suriyeli çocukların hayatta kalmak için çalışmak zorunda kalmaları, zaten ağır olan tabloyu daha da ağırlaştırıyor. Türkiye’ye gelen 1 milyon 360 bine yakın Suriyeli çocuğun yarısına yakınının kayıt dışı çalıştığı ifade ediliyor.
Genel-İş Sendikası’nın geçen nisan ayında yayımladığı rapora göre, bu çocukların yüzde 78’i, yani her 10 çocuktan 8’i kayıt dışı çalışıyor.
Çocuklar, son derece kötü ve sağlıksız koşullarda, ağır emek sömürüsüne maruz kalırken, iş cinayetlerinde yaşamını yitiren çocuk sayısında da artış söz konusu. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi verilerine göre, 2012 yılında en az 32 çocuk iş cinayetlerinde hayatını kaybetmişken, 2016 yılında bu sayı en az 56’ya yükselmiş durumda.
ILO sözleşmeleri uygulansın
Türkiye, çocuk işçiliğini önlemeye ilişkin ILO’nun 138 No’lu Asgari Yaş Sözleşmesi ve 182 No’lu En Kötü Biçimlerdeki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması ve Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Acil Eylem Sözleşmesi’ne imza atmış bir ülke. Ancak bu uluslararası sözleşmelerin uygulanması için gerekli düzenleme ve denetimler yapılmıyor. Çalışma Bakanlığı’nın açıklamasına göre, 2015 yılında çocukları yasa ve yönetmeliğe aykırı şekilde çalıştırdığı gerekçesiyle ceza kesilen işyeri sayısı sadece 27.
Emek örgütleri, çocuk işçiliğini önlemek için denetim yetersizliklerinin ortadan kaldırılmasını, ceza yaptırımlarının artırılmasını istiyor. Bunun yanında öncelikli olarak ailelerin ekonomik durumunu yükseltecek ve işsiz aile bireylerine istihdam sağlayacak ekonomi politikalarının oluşturulması gerektiği belirtiliyor.