18 Mayıs 2018
MÜTEVAZI BİR SOFRA AYDA 2 BİN 220 TL
Asgari ücretin 1600 TL olduğu Türkiye´de temel gıdalarla bir sofra aylık 1590-2220 TL´ye kuruluyor.
Ramazan ayının gelmesiyle yurttaşların bir aylık sofra masrafını araştırdık. Dört kişilik bir ailenin alışveriş sepetine giren gıda maddelerini topladığımızda çarpıcı rakamlara ulaştık. Asgari ücretin 1600 TL olduğu Türkiye’de temel gıdalarla bir sofra aylık 1590-2220 TL’ye kuruluyor.
Türkiye gündemi döviz artışları, zamlar, kur farklarıyla çalkalanırken, ekonominin yurttaşların cebine, sofrasına nasıl yansıdığını araştırdık, İstanbul’un ramazan alışverişinin en canlı olduğu noktaları gezdik, ilk durağımız Fatih Çarşamba pazarı. Ramazan ayının başlaması nedeniyle pazarda kalabalık yok. Pazarcılar bu durumun normal olduğunu anlatıyor. Ramazana özel bir zam yok. Fiyatlar geçen haftayla aynı.
SEBZELER 4 TL’DEN BAŞLIYOR
Ardından tezgah tezgah gezerek fiyatları inceliyoruz. Kış sebzeleri yerlerini yaz sebzelerine bırakmış. Kabağın patlıcanın kilosu 4 TL’yle 10 TL arası değişiyor. Taze fasulye 7 TL, taze barbunya 6 TL’ye satılıyor. Sebzelerin en uygunu bezelye. Kilosu 2,5 TL’den tezgaha dökülmüş.
Tencere yemeklerinin demirbaşı soğan ve patates de 2-2,5 TL’den alıcı buluyor. Yemeğin yanında bir de salata olsun derseniz kıvırcığa 3, taze soğana 4, maydanoz, nane, rokaya 1 ‘er TL ödemeniz gerekiyor. Domates 2 TL’den 10 TL’ye kadar görülebiliyor.
MEYVE TEZGAHLARI SİNEK AVLIYOR
Pazarda meyve tezgahlarının boşluğu göze çarpıyor. Çilek, kiraz, malta eriği gibi meyveler en az 5 TL’ye satılıyor. Güzelini almak isterseniz fiyatlar 10’ar TL’ye çıkıyor. Erik 3-7 lira arasında, kıştan kalma son elmalar ortama 5 TL’ye tezgaha konuyor. Mis kokulu kavunlar da tanesi 7 TL’den dizilmiş. Buzhane balıkları Ramazan’da çok tercih edilmese de tezgahta 3 TL’den 30 TL’ye kadar değişen fiyatlarla alıcısını bekliyor. Sahur sofralarının tercihi yumurta tanesi 40 kuruştan başlıyor.
FİYATLAR YÜKSEK POŞETLER AZ
Pazarlığını bitirip evine dönenlerin eli kolu dolu değil, ikişer üçer poşetle alışverişi tamamladıklarını görüyoruz. Fiyatları nasıl bulduklarını sorduğumuzda "yüksek" yanıtını alıyoruz. Bir yurttaş "Meyve sebze aldım, 100 TL harcadım" diyor.
Ardından, Eminönü Kapalıçarşı’ya yola çıkıyoruz. Ramazan ayının olmazsa olmazı hurmalar tezgahlarda… Çeşit çeşit hurmaların kilosu 30 TL’den başlıyor. Peynir 25, zeytin ortalama 20 TL. Bir sucuk mağazasının önünde kuyruk oluşmuş. Yurttaşlar, sucuğun kilosunun burada 29 TL olması nedeniyle market yerine Eminönü’nün yolunu tutmuş. Kuruyemişin yanına yaklaşılmıyor. Antepfıstığı 75, tuzlu fıstık 30 TL’den satılıyor. Bir kilo pirinç ortalama 12 TL, nohut, kuru fasulye, mercimek gibi bakliyatlar da marka ve türe göre 8-15 TL arasında değişiyor.
SOFRANIN MALİYETİ
Fiyatlardan yola çıkarak dört kişilik bir ailenin iftar ve sahur sofralarının bir günlük maliyetini hesapladık. Sahurda kahvaltılık olarak peynir (5), zeytin (5), domates (1), biber (1), yumurta (2) ve ekmek (2) çıkan bir sofranın maliyeti 16 TL oluyor. Sofraya sucuk da eklendiğinde maliyet toplam 30 TL’ye ulaşıyor.
İftarda hazırlanacak bir kap kıymalı sebze yemeği ortalama 15 TL (kıyma, sebze, soğan, patates, yağ vb malzemelerle) tutuyor. Dört kişilik ailenin tüketeceği iki pide 5 TL, hurma da kişi başı iki taneden 5 TL’yi buluyor. Yemeğin yanına salata (9), pilav (6) ve çorba (4) da çıkarınca sofranın maliyeti 44 lira oluyor.
Bu haliyle günlük 74 TL olan masraf ayda 2220 TL’ye ulaşıyor. Günümüzde lüks olarak değerlendirilen et ürünleri çıktığındaysa, günlük 53 TL, aylık da 1590 TL’yi gözden çıkarmak gerekiyor. Bu hesabın içinde meyve ve kuruyemiş gibi Ramazan ayının gözdesi gıda ürünleri bulunmuyor. Asgari ücretliler ve emeklilerin sofrası ise, yine asgari tercihlerle bütçelerine göre ayarlanıyor.
