Gayya kuyusu derler ya! Meslek hastalıkları tam da böyle… Kaç kişi meslek hastası? Ölümlerde meslek hastalıklarının oranı nedir? Bilen yok. Devletin de, uluslararası örgütlerin de bilgisi yok. Bilinenler, buzdağının görüneni. Raporlar da, bu durumu aynen bu şekilde itiraf ediyor. Buzdağı diyorlar.

Gayya kuyusu derler ya! Meslek hastalıkları tam da böyle… Kaç kişi meslek hastası? Ölümlerde meslek hastalıklarının oranı nedir? Bilen yok. Devletin de, uluslararası örgütlerin de bilgisi yok. Bilinenler, buzdağının görüneni. Raporlar da, bu durumu aynen bu şekilde itiraf ediyor. "Buzdağı" diyorlar.
Önce vurgulayalım ki, iş kazalarını azaltmada başarı oranının yüzde 98’e çıkabilmesi mümkün iken, meslek hastalıklannı sıfıra indirmek mümkün imiş. Sağlık örgütleri, işçi sağlığı ve güvenliği örgütleri böyle diyor. İşverenlerin kâr hırsı, her yıl milyonlarca meslek hastalıkları cinayetine yol açmakta, yine milyonlarca kişiyi iş göremez hale getirmektedir. Bu yüzden meslek hastalığı beklentisi çok yüksek… yüzde 0.4 ile yüzde 0.12 arasında. Yani her bin kişiden 4’ü ile 12’si meslek hastalığına yakalanıyor.

…

Gelelim, gayya kuyusuna. ILO’ya (Uluslararası Çalışma Örgütü) göre, "Her yıl 1 milyon 200 bin milyon kişi meslek hastası oluyor, 438 bin 498 kişi ölüyor." Ölenlerin 100 bini aspestoz yüzünden. WHO (Dünya Sağlık Örgütü), ”Her yıl 11 milyon kişi meslek hastası oluyor, yıllık ortalama ölüm sayısı ise 700 bin kişi" diyor. Gördüğünüz gibi dünya rakamları bile farklı.

Avrupa’da durum nasıl?
OSHA (Avrupa İş Güvenliği ve Sağlık Ajansı), "AB ülkelerinde her yıl 167 bin kişi ölüyor" diyor. WHO’ya göre dünyadaki meslek cinayetlerinin dörtte biri, ILO’ya göre ise üçte bire yakını AB ülkelerinde işlenmektedir. Türkiye’de neredeyse tam bir bilinmezlik var. SGK 2012 Raporu, yılda 40 bin ile 120 bin arası meslek hastalığı vakası tespit edilmesi gerektiğini söylemektedir. Oysa SGK verileri, 2011’de 10, 2012’de ise sadece 1 kişinin hayatını kaybettiğini saptamış.
2011’de 123 kişi, 2012’de ise 173 kişi sürekli iş göremez hale gelmiş. 2012 yılında tespit edilebilen hasta sayısı ise sadece 395. Rakamlara, komedi mi diyelim, yoksa hazin mi, bilemedim. SGK, "Meslek hastalıklarında yüzde 5.5 ile madencilik ve taş ocakçılığı birinci sırada" diyor. Tarım, ormancılık ve balıkçılık sektöründe yüzde 2, inşaat sektöründe yüzde 3.5, toptan ve perakende ticaret, lokanta ve oteller sektöründe yüzde 2.1, imalat sanayinde yüzde 2.7, toplum hizmetleri, sosyal ve kişisel hizmet faaliyetleri sektöründe ise yüzde 2.2 olarak gerçekleşti" diyor. Yüzde 24.9’unda "sırtı veya beli etkileyen kemik, eklem ve kas sorunları", yüzde 20’sinde "stres, depresyon veya anksiyete sorunları" tespit edilmiş.
Meslek hastalığına yakalananların iş kazası yapma oranı da artıyor. Çalışanların yüzde 7.1’i kaza, yüzde 17,1’i ise kaza riski yaşamış.

…

Gayya kuyusunda biraz ilerleyip, meslek hastalıkları arasında en tehlikelilerden pnömokonyoz hastalığına biraz bakalım. Akciğerlerde tozun birikimi sonucu doku hasarı ile seyreden hastalığa "pnömokonyoz" deniyor. 
Kırma, delme ve öğütme işleri, yol, tünel ve baraj yapımı, maden ocakları, döküm (kum ve grafit), porselen sanayi, seramik sanayi, tuğla ve kiremit sanayi, çimento sanayi, asbestli balata ve çimento sanayi, kumlama işleri ve cam sanayi hastalığı bu.
Tedavisi yok. İlerlemesini yavaşlatmak mümkün olabiliyor. Yavaş ölüm yani… Geçtiğimiz yıllarda toplum, kot taşlamacılarla ve slikozis hastalığı ile tanışmıştı. Pnömokonyozun alt başlıklarından biri. Sadece kot taşlamacıların değil, silisi üretimde kullanan bütün işletmelerin hastalığıdır slikozis. Cam, çimento, seramik, porselen…
SGK nın tespit ettiği 395 hastanın 246’sının (yüzde 62.2) slikozis hastası olduğu saptanmış. Ama bütün alanlarda olduğu gibi, slikozis de buzdağı. Örneğin İstanbul’daki 1000 kişinin çalıştığı bir seramik fabrikasında, çalışanlann 200’ü sağlık taramasından geçtiklerinde, 67’sinin slikozise yakalandığı bulgulanmış. Özetle iş cinayetleri, sadece iş kazasından ibaret değil. Buzdağıdır önümüzdeki. Meslek hastalıklarını yazmaya devam edeceğim.