TC Merkez Bankası (TCMB) yılın son enflasyon raporunu açıkladı. Ocak ayında açıklanan raporda yüzde 7.9 olarak öngörülen 2018 yılsonu enflasyon tahmini son rapora yüzde 23.5’e revize edildi. Hükümetin açıkladığı Orta Vadeli Program’daki öngörü yüzde 20.8’di. Merkez Bankası nisandaki raporunda yılsonu enflasyonu yüzde 8.4’e, temmuzdaki raporda da yüzde 13.4’e yükselmişti. Buna göre ilk rapora göre geçen dokuz aylık süreçte tahmin üç katına çıkarıldı.

 

Merkez Bankası’nın 2019 için enflasyon tahmini yüzde 15.2 oldu. 2020’de ise enflasyonun yüzde 9.3 olması bekleniyor. 2020 için üst tahmin sınırı ise yüzde 12.6 olarak belirlendi. Buna göre önümüzdeki iki yılda çift haneli enflasyona maruz kalacağız.

 

 

Merkez Bankası Başkanı Çetinkaya’nın açıkladığı yeni enflasyon beklentileri içinde en çok dikkat çeken gıda enflasyonu oldu. Özellikle orta ve dar gelirlilerin yaşamını yakından etkileyen gıda enflasyonunda adeta patlama yaşandı. Merkez Bankası 2018 için gıda fiyat enflasyonu varsayımını iki kattan fazla artırarak yüzde 13’ten yüzde 29.5’e yükseltti.

 

Çetinkaya, şöyle dedi: “Gıda grubunda hem işlenmiş hem de işlenmemiş gıda kalemlerinde enflasyon görünümü bozuldu. İşlenmemiş gıda fiyatları enflasyonu 2018 yılı üçüncü çeyreği sonunda yüzde 34’e ulaşarak Temmuz Enflasyon Raporu varsayımının oldukça üzerinde gerçekleşti. Taze meyve-sebze fiyatlarında temmuz ve ağustos aylarında beklenen düzeltme sınırlı kalırken eylül ayında ise güçlü bir fiyat artışı gerçekleşti. Üçüncü çeyrekte gıda enflasyonuna dair görünümün bozulmasında Türk lirasındaki değer kaybına bağlı maliyet yönlü gelişmeler temel belirleyici oldu.”

 

 

TCMB’nin raporundaki değerlendirmelere göre, döviz kuru oynaklığının olumsuz etkilediği harcamalarda zayıflama var. MALİyet baskısı ve TL’deki birikimli değer kaybı tüketim ve yatırım harcamalarında daralmaya neden oluyor. Merkez, başta yatırımlar ve dayanıklı tüketim malları olmak üzere döviz kuru oynaklığının olumsuz etkilediği gruplara yönelik harcamalarda zayıflama bekliyor. Bu kapsamda Yeni Ekonomi Programı’na da atıf yapan raporda, “Sıkı politika çerçevesinin vergi artışları yolu ile değil, harcamalarda kesinti yoluyla belirlenmiş olması, fiyat istikrarına katkı sağlayacaktır” görüşüne yer verdi. Başkan Çetinkaya, “Son aylarda yaşadığımız dalgalanmaların bilançolar üzerindeki etkisine bağlı olarak finansal koşullardaki sıkılaşmanın belirginleştiğini görmekteyiz. Bu gelişmelerin de etkisiyle iktisadi faaliyette iç talep kaynaklı bir yavaşlama gözleniyor” dedi.

 

 

Merkez Bankası Başkanı Çetinkaya’nın açıklamalarını değerlendiren Prof. Dr. Aziz Konukman Merkez Bankası’nın enflasyon artışının devam edeceğini itiraf ettiğini kaydederek, “Yeni Ekonomik Program’ın ciddiyetinin olmadığı ortada. Yeni Ekonomik Program’daki hedefler yerle bir. Merkez Bankası’nın açıklamasında en dikkat çekici olan gıda fiyatlarındaki artış. Daha önce gıda fiyatları için enflasyon yüzde 13 olarak tahmin ediliyordu. Şimdi yüzde 29.5’a çıkarılmış. Gerçeğin bunun daha da üstünde olduğu ortada. Özellikle sabit gelirli ve yoksulların durumunun daha da kötüleşeceğinin işareti” dedi.

 

 

Toplantıdaki konuşmasında “para politikasında uzun süreli sıkı duruşun” süreceğini ifade eden Başkan Murat Çetinkaya, cari açıktaki dengelenmenin ülke risk primini düşürerek, döviz kurundaki oynaklığı sınırlayacağını ifade etti.

 

Toplantının soru-cevap bölümünde Başkan Çetinkaya’ya ısrarla “Enflasyonla Topyekûn Mücadele” kampanyasının etkisi soruldu. Biz de Başkan’a “Adeta babaannemizin devrinden kalma fiyat kontrollerinin yüzde 23.5 olarak tahmin edilen yılsonu enflasyonuna ne oranda etki ettiğini” sorduk. Başkan Çetinkaya ise somut bir oran vermektense, kampanyanın fiyat istikrarı açısından farkındalığın artırılması açısından önemli gördüklerini söyledi. Buna göre, sert devalüasyon sonrası bozulan fiyatlama davranışlarının önüne geçmek için Hükümet’in emir komuta yönetimiyle başlattığı kampanyanın etkisi sınırlı kaldı.

 

 

TCMB Başkanı Murat Çetinkaya’ya toplantıda ücret zamlarının enflasyona endekslenmesi konusu da soruldu. “Endeksleme fiyat istikrarına ulaşmada değiştirmeye çalıştığımız unsurlardan birisi” diyen Çetinkaya, kamu kontrolündeki fiyat ve ücretlerin geçmişe endekslemeyi azaltacak şekilde büyük ölçüde enflasyon hedefleri ile uyumlu olarak belirlenmesinin söz konusu olduğunu ifade etti.

 

Çetinkaya, “Endeksleme davranışı öncelikle değiştirmeye çalıştığımız unsurlardan birisi. Bu orta vadede enflasyona, enflasyon trendine, fiyat istikrarının sağlanmasına yönelik inancın artması ve buradaki başarının götürülmesiyle oluşacak. Raporda ücretler başta olmak üzere muhtelif kalemlerde etkileri, tahminlerimize nasıl yansıttığımızı görebilirsiniz. Geçmiş dönemlerden büyük farklılıklar görmüyoruz” ifadelerini kullandı.