Eylemler meyvesini verdi, Brezilya metropollerindeki eylemler sürerken, ulaşım fiyatlarına yapılan zamlar geri çekildi. Ancak halk daha fazlasını istiyor ve ´Uyuyan dev uyandı´ diyor. Uyuyan dev nasıl uyandı ya da eylemler sadece ´20 cent´ için miydi?

 Brezilya’da yaklaşık iki hafta önce Sao Paulo’da ve sonrasında Rio de Janeiro’da başlayan binlerce öğrencinin yer aldığı pprotestolar devam ederken önceki gün önemli bir kazanım sağlandı. Sao Paulo Valisi Geraldo Alckmin ve Belediye Başkanı Fernando Haddad, gerçekleştirdikleri toplantının ardından kentteki ulaşım fiyatlarında indirime gidilmesine karar verdiler. Böylelikle eylemcilerin ‘Uyuyan Dev Uyandı’ sloganıyla isimlendirdikleri otobüs fiyatlarındaki 20 sentlik zamla başlayan isyan dalgası, ilk kazanımını elde etti. 

Eylemler kazanım sağlarken ülke genelinde gerçekleşen gösteriler farklı talep ve yoğunluta sürmekte. Güneydeki en büyük metropol Sao Paulo’da Paulista Bulvarı işgal edilirken, Kuzeydoğunun mütevazı kenti Juazeiro do Norte’de 10 bin kişi öğretmenlerin maaşı için ayaklanıyor. EĞİTİM, sağlık ve ulaşım alanlarındaki pahalılık günden güne artarken ve ülkede ‘sokağa çıkma’ olgusunun efsaneden öteye gitmediği zamanda ‘uyuyan dev’ neden şimdi uyandı; ’20 sentlik adamları’ sokağa çıkmaya iten şey neydi?

OLİMPİYATLAR VAR AMA CEPTE PARA YOK

Sao Paulo ve Rio de Janeiro’da otobüs, metro, tren ve vapur seferlerine yapılan zam sonrasında, başta Sao Paulo’da öğrenciler protesto eylemleri düzenlerken, gösteriler Rio de Janiero’da da karşılığını buldu. Aslında sadece otobüs fiyatlarındaki 20 sentlik artış için başlayan eylemler, iki yıl öncesinde hız kazanan, özellikle vapur ve metro seferlerinde olduğu gibi kat kat yükselen fiyatlara karşı artık yeter demenin başka bir ifadesiydi. Olimpiyat oyunları ve Futbol Dünya Kupası gibi dünyanın iki en büyük organizasyonuna ev sahipliği yapacak ülkede, yaşam standartlarında ciddi bir düşüş yaşanıyor, halkın barınma, gıda ve ulaşım ihtiyaçlarındaki pahalılık ve fiyatlardaki artışla beraber derinleşen yoksulluk, ambalajı çekici halen gelen ülkede derin uurumların yer almasına yol açıyordu. Bunla birlikte Brezilya’nın ‘otantik problemi’ olan politik yozlaşma ve rüşvet, halkın büyük güven bağladığı Lula ile bağlayan 10 yıllık süreçte dahi ülkenin en önemli sorunlardan biri olmaya devam ediyordu, halkın gözünde solcu ya da gerici-para babası politikacıların elindeki meşru siyaset mekanizmasının toplumsal meşrutiyetini sarsıyordu. Toplumun belli kesimlerinde mücadeleyle birlikte gelen haklara karşı büyük bir baskı toplumsal kesimlerde büyük tepki yarattı. Özellikle dindar politicılar tarafından eşcinsellere ve haklarına karşı şiddetli saldırılar, iktidarda ilerici kesimlerde yeteri kadar tepki bulmadı. 

Tüm bu süreçle beraber, başta 12 Dünya Kupası şehrinde olmak üzerinde kimse bir ayaklanmayı ve ne zaman öngöremedi. Başta gözler Maracana Stadyumu’nda olduğu gibi stadyum inşasında hak arayan işçilerin grevine odaklandıysa da, bu emek mücadelesi salında 2016 Olimpiyat Oyunları’na ve 2014 Dünya Kupassı yapım sürecine karşı müdalefeti toplumsallaşamadı. Ülkedeki sol parti ve Topraksız Hareketi gibi en önemli demokratik kitle örgütü ve platformların gerek güçsüzlüğü, gerekse iktidarla bağlaşık konumu, Lula ile başlayan ve Dilma ile devam eden 10 yıllık İşçi Partisi (PT) hükümetinin siyasi ve ekonomik tutumu, halkta rehavet, toplumun dinamik kesimlerinde güven eksikliği yarattı. PT iktidarı döneminin genç jenerasyonu, toplumsal kesimlerdeli rehavet ve alternatif olarak konumlanan solun bağlaşık ve hareketsiz tutumu karşısında, çareyi ayağa kalkmakta buldu. Sosyal yönden kentlerdeki şiddet ve cinayet oranı; eylemler sürecinin asıl önemli yanı diyebileceğimiz sürecin ekonomik boyutu olan hayat pahalılığı, hızlanan özelleştirmelerle birlikte eğitim, sağlık ve barınma gibi temel gereksinimlerdeki hızlı fiyat artışları, adaletsizlik ve eşitsizlik, ’20 sentlik adamların’ ya da ‘Uyuyan Dev’in ayaklanmasının nedenlerinin başında gelmektedir.