İyi Parti Kalkınma Politikaları Başkanı Prof. Dr. Ümit Özlale, yıl sonu enflasyon beklentilerinin yüzde 18’in üstünde olacağını söyledi.

Özlale, “Ağustos-Aralık döneminde son 5 yılın ortalaması gerçekleşse dahi yüzde 9,63 enflasyon artışı olacak. Bu da yılsonu enflasyonun en az yüzde 18’lerde olacağını gösteriyor. Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu’nun dediği gibi fiyatlama davranışında bir bozulma var. Ancak gözlediğimiz temel bozulma ÜFE-TÜFE makasının daha da açılması. En az bunun kadar önemli bir diğer bozulma ise TCMB’nin tahmin kapasitesinde yaşanıyor” dedi. ÜFE, temmuz ayı itibariyle yıllık yüzde 45 açıklanırken, TÜFE’de yüzde 18.95 oldu.

İşlenmiş gıda fiyatlarında ortalamanın 2,7 katı bir artış yaşandığını belirten Özlale, TÜFE, aylık artışının Ocak 2019’dan itibaren devam ettiğini belirterek yılın ilk 7 ayındaki tüketici enflasyonun geçen yılın aralık ayına kıyasla yüzde 10,41 düzeyinde gerçekleştiğini söyledi. Özlale ‘Aynı oran geçen sene yüzde 6,37 idi. Yurttaşlarımız, 2005’ten beri en yüksek ilk 7 ay enflasyonunun altında eziliyor. Yurttaşlarımızın gelir düzeyi düştükçe maruz kaldıkları enflasyon artıyor. Düşük gelirli hanelerin harcama sepetlerinde ağırlığı yüksek olan elektrik, doğal gaz, gıdada ciddi fiyat artışları var. Bu artışın sürmesi, yoksulluğu ve refah eşitsizliğini derinleştirecek. Son 18 yılda gıda fiyatlarındaki ikinci en yüksek aylık artış ve en yüksek yıllık artış bu Temmuz’da yaşandı. Son 3 yılda Temmuz ayında ortalama yüzde 6,8 oranında azalan taze meyve-sebze fiyatlan bu sene yüzde 5,6 arttı. İşlenmiş gıdada en yüksek Temmuz ayı aylık enflasyonu da yine bu sene yaşandı. 2016-2020 döneminde Temmuz ayı işlenmiş gıda fiyatlan ortalama artışı yüzde 0,95 iken, bu seneki artış yüzde 2,58 oldu. Yani, işlenmiş gıda fiyatlarında ortalamanın 2,7 katı bir artış yaşandı” ifadelerini kullandı.

Enflasyonun geçmiş dinamikleri ve özellikle gıda sektöründeki baskıları dikkate alındığında TCMB’nin yüzde 14,1’lik tahminin aksine, yılsonu için yüzde 18’den düşük enflasyon beklememesi gerektiğini söyleyen Özlale, şunları ifade etti: Gıda, kimya ve plastik sektörlerinde hem girdi fiyatlan hem de tedarik süresi artışı hızlanıyor. Bu sektörlerin önümüzdeki dönemde enflasyona etkisinin daha yüksek olacağım öngörüyoruz. Kuraklık nedeniyle buğday üretiminde yüzde 17-18, arpa üretiminde ise yüzde 30 kayıp yaşanacağı tahmin ediliyor. TMO’nun fiyat yükselmesi nedeniyle arpa ithalatı ihalesini iptal etmesi de gıda enflasyonunda artışın devam edeceğine işaret ediyor. TCMB’nin yılsonu tahminin tutması için Ağustos-Aralık döneminde yüzde 3,34 enflasyon gerçekleşmesi gerekiyor. Oysa Ağustos-Aralık enflasyonu 2020’de yüzde 7,74; 20182020’de ortalama yüzde 7,47; 2016-2020’de ise ortalama yüzde 6,29 gerçekleşti. Ağustos Aralık enflasyonunun Ocak Temmuz enflasyonun kaç katı olduğuna bakıldığında ise bu oranın geçen sene 1,21, son 5 yıl ortalamasında ise 0,93 olduğu görülüyor. Yani beş yıl ortalaması gerçekleşirse Ağustos Aralık döneminde yüzde 9,63 enflasyon gerçekleşecek. Merkez Bankası Başkam Şahap Kavcıoğlu’nun dediği gibi fiyatlama davranışında bir bozulma var. Ancak gözlediğimiz temel bozulma ÜFE-TÜFE makasının daha da açılması. En az bunun kadar önemli bir diğer bozulma ise TCMB’nin tahmin kapasitesinde.”

Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) 395 bin ton buğ­day ithalat ihalesinin 245 bin tonluk bölümünü onayladı,515 bin ton arpa ithalat ihalesini iptal etti.

İzmir, Mersin İskenderun ve Tekirdağ Limanı’na tes­lim toplam 150 bin tonluk bölüm ise iptal edildi. TMO, 245 bin ton ithal buğdayın tonunu ortalama 299 dolar­dan bugünkü dolar kuruna göre tonunu ortalama 2 bin 530 liraya alacak. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) dün de yapılan 515 bin ton arpa ithalat ihalesini iptal etti. İhale­nin iptal edilmesinde verilen fiyat tekliflerinin yüksek ol­ması etkili oldu. İthalat için verilen teklifler ton başına or­talama 279.5 dolar oldu.

Toprak Mahsulleri Ofisi’nin 24 Haziran 2021’de açtığı 320 bin ton yemlik arpa ihalesine ton başına ortalama 270 dolar 69 sent teklif verilmişti. TMO’nun 12 Temmuz 2021’de yapılan 440 bin tonluk arpa ithalat ihalesine ise ton başına ortalama 237 dolar 16 sent fiyat verildi.

Bugünkü ihalede verilen ortalama 279 dolar 50 sent­lik fiyat teklifi bu yılın en yüksek fiyatı oldu. Toprak Mah­sulleri Ofisi ihaleden sonra teklif veren şirketlere ihalenin iptal edildiğini bildirdi. Gönderilen mesajda şu bilgilere yet verdi:” Değerli katılımcı, öncelikle 03.08.2021 tari­hinde düzenlediğimiz yemlik arpa ithalat ihalemize göstermiş olduğunuz ilgi için teşekkür ederiz. Ancak Komisyonumuzca yapılan değerlendirme neticesinde verilen teklifler uygun bulunmadığından ihalenin ip­taline karar verilmiştir. Saygılarımızla.”