Tütün üretimi Anadolu’nun birçok bölgesinde uzun yıllardan beri çok önemli bir gelir kapısı. Sadece Güneydoğu’da 85 bin sözleşmeli var.

AB’ye 2018’e kadar Tütün Fonu’nu sıfırlama taahhüdüne, Tarım Bakanlığı ile TAPDK karşı. Bu kuruluşlar, üreticinin mağdur olacağını savunuyor. Fakat Türkiye AB’ye bu konuda takvim bile verdi

ANKARA – Türkiye’nin vergileme faslının açılması için AB’ye 2018’e kadar Tütün Fonu’nu sıfırlama taahhüdüne, Tarım Bakanlığı ile Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu (TAPDK) karşı çıkıyor.  Bu kuruluşlar, Tütün Fonu’nun kaldırılmasının üreticiyi mağdur edeceği görüşünü savunarak MALİye Bakanlığı’na birer mektup yazdı. Türkiye, vergileme faslının açılması için fonun kademeli olarak kaldırılması konusunda AB’ye takvim verdi. 

İthalattan alınıyor
Takvimde, halen tütün ithalatında ton başına 3 bin dolar olan ve bütçeye yıllık 200 milyon dolarlık katkı yapan Tütün Fonu kesintisinin 2010’dan başlayarak, 2018’e kadar sıfırlanması taahhüt edildi.  Tarım Bakanlığı, Tütün Fonu’nun kaldırılmasına karşı çıkarken, sadece Ege ve Marmara Bölgesi’nde değil, gelir dağılımının bozuk olduğu Doğu ve Güney Doğu Anadolu’da da çok sayıda üreticinin geçimini, tütün ekiminden sağladığını kaydetti.

TAPDK ise MALİye Bakanlığı’na gönderdiği yazıda, Türk tütün üreticisinin korunması için, Tütün Fonu’nun devam etmesi görüşünde olduklarını belirtti. Ege, Marmara, Karadeniz Bölgesi’nde de gelir dağılımının bozuk olduğu, Doğu ve Güney Doğu Anadolu’da de önemli sayıda üretici kitlesinin geçimini tütünden sağladığının kaydedildiği yazıda, Fon’un kaldırılması halinde, bu kişilerin mağdur olacağı ifade edildi.

TAPDK yetkilileri de fonun üreticiler için kalkan görevi gördüğünü ve Fon kalktığı an tütün ithalatının da artacağını, bu durumun yerli üretimi ve üreticileri sıkıntıya sokacağını, fon kesintisinin, yurtdışından gelen tütünden alındığını, amacın gelir sağlanması değil, içerideki üreticiyi korumak olduğunu kaydettiler.

Kademeli azaltmanın da sorunu çözmeyeceğini, fonun ancak alternatifi bulunduktan sonra kaldırılabileceğini, tütün üreticisini teşvik edici bir mekanizma kurulması gerektiğini ifade ettiler.

Bu arada, AB’de tütün üreticilerine yılda 887 milyon avro destek sağlanıyor. En fazla desteği de İtalya, Yunanistan ve İspanya alıyor. AB ülkelerinde uygulanan destek sisteminde üreticiye kilo başına 2.1 avro ile 4.1 avro arasında destekte bulunuluyor. Ancak, AB’deki destekleme sisteminin de değişmesi öngörülüyor.

194 bin üretici var
TAPDK verilerine göre, Ege Bölgesi’nde 62 bin 805, Karadeniz Bölgesi’nde 24 bin 506, Marmara Bölgesi’nde bin 201, Doğu Anadolu Bölgesi’nde 20 bin 289, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde 85 bin 481 olmak üzere, Türkiye’de toplam 194 bin 282 sözleşmeli tütün üreten üretici var.

Sözleşmeli tütün üretim bildirimlerine göre, Ege’de 103 bin 31, Karadeniz’de 17 bin 203, Marmara’da  850, Doğu Anadolu’da 5 bin 434, Güneydoğu Anadolu’da ise 20 bin 354 olmak üzere, Türkiye’de toplam 146 bin 872 hektarlık üretim alanı yer alıyor. (aa)

Kilo başına 3 dolar alınıyor
Tütün Eksperleri Derneği, Tütün Fonu kesintisinin 2010’dan başlayarak 2018’e kadar sıfırlanmasına tepki göstererek, Tütün Fonu’nun devam etmesi gerektiğini belirtti. Tütün Eksperleri Derneği, 1988 yılında, tütüncü bir ülke olarak bilinen Türkiye’nin Amerikan blend sigaralar üretmek için Cumhuriyet tarihinde ilk defa tütün ithal etmeye başladığı anımsatılarak, 1988’de 3.5 milyon dolar karşılığı toplam 610 ton ile başlayan tütün ithalatının, 2008 yılı sonu itibarıyla 81 bin tonu bulduğu ve karşılığında ödenen bedelin ise 350 milyon doları aştığına dikkat çekildi. 2008’de Tütün Fonu’na kesilen miktarın kilogram başına 3 dolar üzerinden toplam 243 milyon doları bulduğu ifade edilen açıklamada, Tütün Fonu’nun 2010’dan itibaren aşamalı olarak dahi olsa kaldırılmak istenmesinin, Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi ve Ulusal Tütün Kontrol Programı ve Eylem Planının amaç ve hedeflerine ters düştüğüne işaret edildi. Tütün Fonu’nun kaldırılmasıyla Avrupa’nın en ucuz sigaralarının satıldığı Türkiye’de tütün ürünleri üretiminde önemli bir unsur olan hammadde maliyetinin kiloda 3 dolar azaltılmış olacağı vurgusu yapıldı.