Yabancı yatırımcıları Türkiye´ye çekmek için hazırlanan tasarının bu haliyle yasalaşması halinde, iş davalaranının daha da artacağı belirtiliyor.

Hükümetin gündeminde bulunan ve kıdem tazminatında değişiklik içeren yasa tasarısını değerlendiren iş ve sosyal güvenlik hukuku uzmanları: Bu tasarı Türkiye’yi ucuz emek cenneti yapar, Hindistan’a çevirir

İş hukuku uzmanları değiştirilerek fona devredilmesi gündeme gelen yeni tazminat yasasını Tarafa değerlendirdi. İş ve sosyal güvenlik hukukunda uzman kadrolarından oluşan hukuk bürosuna bağlı avukat Süleyman Uz ve ortağı Erzat Çiftçi, yeni düzenlememenin işveren ve çalışan arasındaki bağı zedeleyeceğini söylüyor. Çiftçi, "Bu tasarı Türkiye’yi ucuz emek cenneti yapar, Hindistan’a döneriz" dedi.

Değiştirilmesi gündemde olan kıdem tazminatı halen netlik kazanmadı. Hükümetin ajandasındaki tasarı tam olarak neleri kapsıyor?

Kıdem tazminatının işveren tarafından değil de yapılan kesintiler üzerinden bir fon tarafından karşılanması daha çok işverenin lehine olan bir tasarı. İşçinin lehine olduğu söylenemez. Ancak işveren aleyhine de bir sadakat problemi çıkacağına inanıyorum. Daha düşük maaş alan işçiye başka taraf, başka işverenler, rakip firmalar, yüksek maaş vaat edecektir, yetişmiş elemanlar kaybına yol açacak bir durum ortaya çıkabilir.

Şimdiki iş piyasasında böyle olmuyor mu?

Şimdiki iş piyasasında birçok insan ‘kıdem tazminatımı alacağım’ diye gitmiyor. Adam 15 yıldır çalışmış kıdem tazminatını alacak. Kıdem tazminatı ile adam çocuğunu evlendiriyor, eve giriyor, yazlığını alıyor… Yeni sistemde çalışanın buna bağlı bir sadakati olmayacak.

Somut olarak şimdiki kıdem tazminatından nasıl bir farkı olacak?

Somut olarak işverenin üzerinden bu yük kalkacak. Kıdem tazminatı bir fona yüklenecek. ‘Fon’ diye bir tüzel kişilik kurulacak. Fona yüklenince de bana göre yeni davalar çıkacak.

Bir yıl çalışan biri işinden ayrıldıktan sonra tazminatını bu fondan mı alacak?

Fondan alacak. Tabii fon ona izin verirse. Bir yıl, beş yıl, on yıl… Duruma göre faiz işlenecek. Nemalandırılacak deniliyor. Tam burada bir belirsizlik var. Daha önemlisi bunun nasıl finanse edileceği belirsiz. Çalışanın mevcut ücretinin üzerinden mi kesileceği yoksa bir zam yapıp da mı kesileceği bilinmiyor.

Kıdem tazminatında tartışılan değişikliğin sebebi nedir?

Yabancı sermayeyi buraya çekebilmek için yapılan bir çalışma. Yabancı sermayeye deniyor ki; ‘Bak kardeşim sen burada yatırım yapacaksın, ben sana zaten pirim ödetmiyorum, vergiden düşüm yapıyorum ve kıdem tazminatı da yok. Kıdem tazminatı dediğiniz beş sene 10 sene 20 sene çalışan bir adam için işverene büyük bir yük. Ama yeni düzenlemeyle kıdem tazminatı fona geçince işverene yük getirmeyecek. Özellikle yabancı sermaye için bu cazip bir durum. Bana kalırsa hükümet de bu mantıkla yapıyor. Ama işin ilginç tarafı sendikalar da sessiz. Buna hiç itiraz etmiyorlar.

Bazı eylemler oldu ama çok büyük tepki yok..

Belki inanmıyorlar yasanın çıkacağına.

Bu tasarının ne temel size göre en temel sakıncası nedir?

Kıdem tazminatı fonu gelince çalışanın işverenle sadakat anlamında bağı kopacak. Daha iyi ve daha yüksek maaş veren, yeni kurulan işletmeler yetişmiş adamı transfer edecektir. Diğer yandan çalışanların tazminat yüküyle karşı karşıya olan küçkü işletmeler fon kurulursa bundan yararlanabilir. Peki, tasarının yasalaşma ihtimali nedir Yasayla ilgili somut bir şey yok. Bana göre hükümet yoklama çekiyor ama kimse de tepki vermiyor. Bakıyorum tartışmalara genlikle hükümetin lehine yazılıyor. Bilinçli karşı çıkan yok. Bununla birlikte yasadaki açıklarla ilgili çalışma da yapılmıyor. Yasa her ne kadar işveren lehine görünse de yeni davaları beraberinde getirebilir.

Nasıl davalar?

Çalışanın gerçek ücreti 3000 lira olsun diyelim. Kurum bunu olsa olsa 1000 lira gösteriyor. İşiniz bitip giderken diyeceksiniz ‘Kardeşim 1000 lira gösterdin ama benim gerçek ücretim 3000 bin lira." Hem SSK’ya dava açacaksınız, hem fona dava açacaksınız, hem işverene dava açacaksınız. Fon diyecek ki "Beni ilgilendirmez. Bu adam 1000 lira demiş, 1000 lira verdim. SSK diyecek ‘Beni ilgilendirmez.’ Ama hepsini ilgilendirecek. Şimdiki sistemde de işveren seni asgari ücretten gösteriyor ama iki tane tanık getiriyorsun, bir de emsal araştırması. Bitti. İşte böyle davalar gelebilir. Daha büyük sorunlar çıkacak hukuki anlamda. Hükümet bu tasarıyı savunurken davaların azalacağını söylüyor ama ben artacağına inanıyorum.

 Peki, mevcut kıdem tazminatı uygulamasında aksayan yönler neler? Siz nasıl bir değişiklik öneriyorsunuz?

Seçmeli olabilir. İşçi ve işveren neye güveniyorsa onu tercih eder. Yerleşik bir mevzuat var oturmuş. Nihayetinde kıdem tazminatı dediğiniz bir maddeden ibaret. Belli bir sistem var. Küçük esnafı batırmamak için ek bir seçenek olmalı.

Yasayla ilgili bir takvim var mı?

Haziran ayının sonuna doğru çıkacak deniyor. Bir de şu var; bu tasarı geçerse sınır kalkacak. Asgari ücret diye bir şey kalmayacak. Ya da bölgesel asgari ücret getirelim denecek. Adıyaman’da da 800 lira çok para 300 lira koyalım diyecekler ve asgari ücret tartışmaya açılacak. Sonra da işçi kiralama sistemi gelecek. Bu, iş hukukunun iflas etmesidir. Bu tasarı geçerse küçük Hindistan’a döneceğiz. Çalış, emeğinin karşılığını al ve git. E burada iş hukukuna gerek yok ki. İş hukukunda ‘iş güvencesi’ diye bir şey vardır.