11 Eylül 2014
TÜRKİYE EKONOMİSİ DARALDI
Ekonomi 2014´ün ikinci üç ayında dönemsel olarak yüzde 0.5 oranında daraldı. Bu rakam 2009 krizinden bu yana dönemsel bazda en yüksek gerileme oldu. Büyümedeki yavaşlamaya karşın cari açık aynı kaldı.
Ekonomi 2014’ün ikinci üç ayında dönemsel olarak yüzde 0.5 oranında daraldı. Bu rakam 2009 krizinden bu yana dönemsel bazda en yüksek gerileme oldu. Büyümedeki yavaşlamaya karşın cari açık aynı kaldı. Ekonomist Nazif Ekzen, bu durumu yaşanmakta olan dar boğazın göstergesi olarak değerlendirdi
Türkiye ekonomisi 2014 yılının Nisan-Haziran döneminde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde sabit fiyatlarla yüzde 2.1 oranında büyüdü. Piyasa beklentisi ise ekonominin yüzde 2.8 oranında büyüyeceği yönündeydi.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı rakamlara göre; böylece cari fiyatlarla milli hasıla (gayri safi yurt içi hasıla-GSYİH) 1 trilyon 565 milyar 181 milyon TL’ye ulaştı.
Takvim etkisinden arındırılmış sabit fiyatlarla milli hasıla değeri ise 2014 yılı ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 2.4’lük artış gösterirken, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış milli hasıla değeri bir önceki çeyreğe göre yüzde 0.5 azaldı.
TÜKETİM DE YATIRIM DA AZALDI
Bu rakam Türkiye ekonomisinin yavaşlama eğilimine girdiğini ortaya koydu. Yılın ikinci çeyreğinde açıklanan sanayi üretim rakamları büyümenin yüzde 2-2.5 arasında oluşacağına işaret ediyordu. Temmuz’da açıklanan arındırılmamış sanayi üretimindeki gerileme düşünüldüğünde ekonomideki yavaşlama yılın üçüncü çeyreğinde de süreceğe benziyor.
Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomi ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nin (BETAM) araştırmasına göre de; ikinci çeyrekteki daralma bir önceki çeyreğe kıyasla tüketim, yatırım, kamu harcamaları ve ihracat kalemlerinin hepsinde meydana gelen düşüşten kaynaklandı. Bu çeyrekte artan tek kalem yüzde 1’lik artış ile stoklar oldu.
KRİZDEN SONRA EN BÜYÜK DARALMA
Böylece 2014’ün ilk üç ayında 2013’ün son üç ayına göre yüzde 1.7 büyüyen Türkiye ekonomisi bu yılın ikinci üç ayında yüzde 0.5 daralmış oldu. Çeyreklik bazda bakıldığında ekonomi en son 2012’nin ilk çeyreğinde yüzde 0.2 oranında daralmıştı. Buna göre 2009 yılındaki ekonomik krizden sonra çeyreklik bazda en yüksek daralma yaşandı. 2009’un üçüncü çeyreğinde bir önceki çeyreğe kıyasla ekonomi yüzde 2.8 oranında daralmıştı.
DOLAR BAZINDA YÜZDE 6 GERİLEDİ
Türkiye ekonomisi dolar bazından bakıldığında da geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 6 oranında daralma yaşadı. Geçen yılın ilk 6 ayında 409.5 milyar dolar olan milli hasıla bu yıl 385 milyar dolarda kaldı. Kişi başına düşen gelir de sabit fiyatlarla 10 bin 807 dolar olarak kaydedildi.
Diğer yandan daha önce açıklanan 2014 yılı birinci çeyrek (Ocak-Mart dönemi) büyüme rakamı yüzde 4.3’ten yüzde 4.7’ye, 2013 için yıllık büyüme de yüzde 4’ten yüzde 4.1’e revize edildi.
MALİYE BAKANI: YÜZDE 4 TEHLİKEDE
Rakamlara ilişkin yazılı bir açıklama yapan MALİye Bakanı Mehmet Şimşek, ”Parasal sıkılaşma, yürürlüğe konulan makro ihtiyati tedbirlerin gecikmeli etkisi, yavaşlayan AB ekonomisi ve jeopolitik gerginliklerin etkisiyle 2014 yılının ikinci çeyreğinde büyüme bir miktar ivme kaybetmiştir” dedi.
Yaz aylarında yaşanan kuraklık, AB ülkelerinde devam eden ekonomik sorunlar ile Irak ve Ukrayna kaynaklı jeopolitik gerginliklere dikkat çeken Şimşek, bu gelişmelerin yıl sonunda Orta Vadeli Program’da (OVP) öngördükleri ekonomik büyümeyi, yüzde 4’ün altında kalma riskini artırdığını ifade etti.
Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz da büyüme rakamlarının beklentilerinin altında olduğunu belirterek, "Büyüme için yeni bir tahmin ortaya koyacağız" dedi.
SANAYİCİ: BÜYÜME MAKAS DEĞİŞTİRMELİ
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Başkanı Erdal Bahçıvan da, yaptığı açıklamada, şu ifadeleri kullandı: "Türkiye’nin son 10 yıldır büyüme yolunda sırtını dayadığı sektörler, rollerini tamamlamıştır. Türkiye, artık daha yüksek düzeyde büyümek için ciddi bir makas değişikliğine, yani sürdürülebilir bir büyüme için sanayiye ve üretime yönelmek durumundadır."
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi de ihracatın büyümeye katkısını, ”Büyümenin net ihracat katkısı ile yavaşlamaya rağmen nispeten daha dengeli bir hale geldiğini görüyoruz. 2. çeyrekte ihracat yüzde 5.5 artarken, ithalat yüzde 4.6 oranında düşüş kaydetti. Böylelikle ihracatın katkısı 1.5 puan, net ihracatın katkısı ise 2.9 puan oldu. Bu ise, ilk çeyrekte olduğu gibi, büyümenin ağırlıklı olarak dış ticaret ile desteklendiğini ortaya koydu” şeklinde değerlendirdi.
BÜYÜME DÜŞTÜ, CARİ AÇIK AYNI KALDI
Açıklanan büyüme rakamlarını değerlendiren ekonomist Nazif Ekzen, 2014’ün ikinci üç aylık döneminde geçen yıla kıyasla görülen yüzde 2.1’lik büyümeye karşın cari açığın düşmediğini söyledi.
Açıklanan rakamlarda en dikkat çeken sonucun büyüme ve cari açık sonuçları olduğunu belirten Ekzen, ”İlk çeyrek dönemde yüzde 4.7 büyüme gerçekleşirken cari açık GSYH’nin yüzde 6.3’ü olmuştu. Dün açıklanan II. çeyrek büyüme yüzde 2.1 olarak gerçekleşirken cari açık yüzde 6.2
oldu. İki çeyrek dönem arasında büyüme hızı yarı yarıya gerilerken cari açık düşmüyor” dedi.
Yüzde 2.1 oranında bir büyümede yüzde 6.2 oranında cari açık veriliyor olmasının çok dramatik bir sonuç olduğuna dikkat çeken Ekzen, ”Yaşamakta olduğumuz dar boğazın en somut göstergesi” diye konuştu.
Buna göre 2014’ün ilk üç ayında 11.6 milyar dolarlık cari açık verilmişti. Bu rakam ikinci üç ayda 12.4 milyar dolara yükseldi. Yılın ilk altı ayında oluşan büyüme ve cari açık oranı da yüzde 6.27 olarak hesaplandı.
