Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) ulusal hesaplar sisteminde yaptığı revizyonla Türkiye’de kişi başı gelir 9 bin 130 dolardan 11 bin 14 dolara çıktı. Geliri “artan” yurttaşların aynı dönemde tüketim harcamaları yüzde 3.2 azalırken Türkiye yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 1.8 küçüldü.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ulusal hesaplar sisteminde revizyon yaptı. Revizyonla birlikte Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) yüzde 19.71 oranında artarak 1.9 trilyondan 2.3 trilyona fırladı. Kişi başına gelir de 9 bin 130 dolardan 11 bin 14 dolara çıktı. TÜİK’in, yeni sisteme göre yayımladığı 2016 yılı üçüncü çeyrek büyüme rakamları ile yeni veriler şöyle:

* Türkiye 3. çeyrekte yüzde 1.8 küçüldü. 1. ve 2. çeyrekte GSYH rakamları yüzde 4.5’ti. Üretim yöntemiyle GSYH tahmini 2016 yılının üçüncü ceyreğinde cari fiyatlarla 655 milyar 400 milyon lira oldu. Hane halklarının nihai tüketim harcamaları da yüzde 3.2 azaldı.

* Revizyon öncesinde 1998 bazlı GSYH 1.9 trilyon liraydı. 2009 bazlı GSYH revizyon sonuçlarına göre yüzde 19.71 artarak 2.3 trilyon liraya çıktı.

* Yeni verilere göre tasarruf oranları da arttı. Tasarrufların GSYH oranı 2009 yılında yüzde 21.4’tü. 2013’te yüzde 23.2 olan oran 2014’te yüzde 24.4’e, 2015 yılında da yüzde 24.8’e çıktı.

* 2014’te İstanbul 622.7 milyar lira ile en yüksek GSYH’ye ulaştı. Toplam GSYH’den yüzde 30.5 pay aldı. İstanbul’u 186.9 milyar lira ve yüzde 9.1 pay ile Ankara, 127.4 milyar lira ve yüzde 6.2 pay ile İzmir izledi. İl düzeyinde son üç sırayı 1.7 milyar lira ile Kilis, 1.4 milyar lira ile Ardahan ve 1.2 milyar lira ile Bayburt aldı.

Almanya kadar

* Kişi başına gelir sıralamasında ilk 10 il sırasıyla İstanbul (43 bin 645 lira), Kocaeli (43 bin 521 lira), Ankara (36 bin 680 lira), Tekirdağ, Bilecik, İzmir, Bolu, Bursa, Antalya ve Eskişehir oldu. Kişi başına GSYH sıralamasında son 10 il de Kars, Siirt, Şırnak, Bitlis, Batman, Muş, Hakkâri, Van (9 bin 913 lira), Şanlıurfa (9 bin 773 lira) ve Ağrı (8 bin 486 lira) oldu. 2014 yılında kişi başına GSYH’de 14 il Türkiye ortalamasının üzerine çıktı.

* Revizyon öncesinde Türkiye’nin 2015 büyüme rakamı yüzde 4’tü. Ancak revize sonrasında 2015 büyüme rakamı yüzde 6.1’e yükseldi. 2015 yılında kişi başına gelir cari fiyatlarla 29 bin 885 lira, ABD doları cinsinden de 11 bin 14 dolar olarak hesaplandı.

TÜİK Başkan Vekili Mehmet Aktaş, 1998’den sonra ortalama büyüme hızının 1998 bazlı seride yüzde 3.75, 2009 bazlı yeni seride ise yüzde 4.61 olduğunu söyledi. Eski seride inşaatla ilgili kayıtların olağanüstü sorunlu olduğunu belirten Aktaş, inşaat sektöründe gerçekleştirilen yatırımların yakalanamadığını, bu nedenle yöntem değişikliğine gidildiğini bildirdi.

Mevsimsel ve takvim etkisinden arındırılmış seriyi yetiştiremediklerine de işaret eden Aktaş, onu da 31 Mart’ta yayımlamayı planladıklarını ifade etti. Aktaş, hane ve diğerlerinin toplam tasarruflarının şimdiye kadar düzgün ölçülemediğini de belirterek, “Biz tasarruf oranlarında orta ligdeyiz şu an. Tasarruf oranı Almanya civarında” dedi.

Eurostat onay vermedi

Aktaş, yeni sistemin Eurostat tarafından onaylanıp onaylanmadığının sorulması üzerine, IMF ve Eurostat ile uzun dönemli teknik işbirliklerinin olduğunu ancak TÜİK’in hiçbir kurumun onayına ihtiyacı bulunmadığını belirtti.

HÜKÜMET NE DEDİ?

MALİye Bakanı Naci Ağbal, yılın üçüncü çeyreğinde ekonomide yüzde 1.8’lik daralmaya 15 Temmuz darbe girişimi, terör saldırıları, turizmdeki daralma ve zayıf dış talep ekonomik aktivitelerdeki yavaşlamanın neden olduğunu söyledi. Ağbal “Hükümetimiz tarafından uygulamaya konulan tedbirler, hayata geçirilecek yapısal reformlar ile dış konjonktürde meydana gelecek olumlu gelişmeler 2017 yılında büyümenin hızlanmasını destekleyecek” dedi.

Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek ise üçüncü çeyrekte darbe girişimi ve terör olaylarının büyüme üzerinde baskı oluşturduğunu ifade etti. Şimşek, milli gelir revizyonunun uluslararası normlara uygun olduğunu söyledi.

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Faruk Özlü “Dördüncü çeyrekte bu küçülmeyi telafi edeceğimizi düşünüyorum. Yeni hesaplama yöntemi de var, baz yılı 2009 oldu. Dördüncü çeyrekteki toparlanmayla 2016’nın orta vadeli planda hedeflenene yakın olduğunu düşünüyoruz” diye konuştu.

Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Bülent Gedikli “Piyasalarda yapılan bunca spekülasyonu ve manipülasyonun etkilerini reformlarla ve hep birlikte aşacağız” yorumunu yaptı.