Buğday ve arpa hasadı sürerken Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) yaklaşık 400 bin ton kırmızı ekmeklik buğday ve 320 bin ton arpa ithalatı için düğmeye bastı.

Kuraklık nedeniyle buğday ve arpa üretiminde ciddi düşüş beklenirken, iç piyasada artan fiyatları frenlemek için ithalat seçeneği gündeme getirildi.

DÜNYA’nın edindiği bilgiye göre 395 bin ton buğday ithalatı için 30 Haziran’da ihale yapılacak. Hangi limana ne kadar buğday teslim edileceği belirlenirken, teslimat tarihi 19 Temmuz – 21 Ağustos 2021 olarak belirlendi.

Buna göre Derince, İskenderun, Mersin, İzmir, Bandırma, Tekirdağ ve Samsun olmak üzere her bir limana 2 X 25.000 ton olmak üzere toplam 350 bin ton, Trabzon limanına 20 bin ton, Sakarya Karasu limanına da 25 bin ton olmak üzere 395 bin ton (+/- % 5 opsiyonlu)kırmızı ekmeklik buğday ithalatı yapılacak.

Gıda enflasyonu riski yüksek

Toprak Mahsulleri Ofisi’nden konuyla ilgili yapılan açıklamada kuraklık nedeniyle üretimin azalacağı ve henüz hasadın başında olunmasına rağmen fiyatların arttığı ve bununda gıda enflasyonu için ciddi risk oluşturduğu ifade edildi. Açıklamada şöyle denildi: “Toprak Mahsulleri Ofisi alım fiyatı, sayın Cumhurbaşkanımız tarafından 17 Mayıs 2021 tarihinde ekmeklik buğdayda %36 artışla 2.250 TL/ton, Makarnalık buğdayda %36 artışla 2.450 TL/ton ve arpada %37 artışla 1.750 TL/ton olarak açıklanmış ve üreticilerimiz tarafından memnuniyetle karşılanmıştır. Ancak ülkemizde bu yıl ciddi boyutlara varan tarımsal kuraklık, hububat ekili alanlarda verim kaybına neden olmuş, hasat ilerledikçe kuraklığın etkisi belirgin hale gelmiş ve öngörülen arz açığı nedeniyle, hasadın henüz başı olmasına rağmen hububat piyasa fiyatları artışa geçmiştir. Hasat döneminde piyasada oluşan yüksek fiyatlar, hububatı hammadde olarak kullanan besici, yetiştirici ve yem üreticilerinin maliyetlerini arttırmakta, hayvansal ürünlerin tüketiciler aleyhine yüksek fiyatlara ulaşması ve gıda enflasyonu riskini taşımaktadır.”

Stoklar takviye edilecek

Toprak Mahsulleri Ofisi’nin 26 Mayıs 2021’de satış fiyatlarını ekmeklik buğdayda 2.450 TL/ton, makarnalık buğdayda 2.650 TL/ton ve arpada 1.950 TL/ton olarak ilan ettiği belirtilen açıklamada: “TMO’nun stoklarındaki ürünler ve ilgili sektörlere uygun fiyatla ürün tedarik etmesi, fiyat istikrarının sigortası niteliğindedir. Bu nedenle TMO stoklarının takviyesi zorunluluk arz etmektedir. TMO olarak 2020/21 sezonunda 1,8 milyon ton yem hammaddesi, besici ve yetiştiricilere uygun fiyatlarla tahsis edilerek, yem maliyetlerinin düşürülmesine katkı sağlanmıştır. Son olarak Haziran ayında 160 bin ton mısır, yetiştiricilerimize 1.950 TL/ton fiyatla satışı gerçekleştirilmiştir. Haziran ayına kadar yapılan satışlarımıza, Temmuz ayından itibaren devam edilecektir.” denildi.

Olağanüstü önlemler zorunlu hale geldi

Hasat döneminde TMO tarafından ilke olarak ithalat ve satış gerçekleştirilmediğine dikkat çekilen açıklamada: “Ancak kuraklık nedeniyle içinde bulunduğumuz olağanüstü dönem, olağanüstü önlemleri gerekli kılmaktadır. Bu nedenle kuruluşumuz tarafından, hububat ve yem piyasalarında istikrarı sağlamak ve ürün arzında oluşan açığı kapatmak üzere ihtiyacımız olan hammaddenin bir kısmı dış alımla tedarik edilerek uygun fiyatla piyasaya arz edilmesi ve gıda enflasyonu riskinin önüne geçilmesi planlanmaktadır. Bu doğrultuda ilk etapta 320 bin ton arpa ve yaklaşık 400 bin ton buğday ithalat ihaleleri için iş ve işlemler başlatılmıştır.

TMO, her koşulda üreticilerimizin yanında olmaya devam etmektedir. Yem hammaddelerine yönelik gerçekleştirdiğimiz son hamlelerimizin temelinde hayvansal üretimin bel kemiği olan besici ve yetiştiricilerimizin ihtiyacını gidermek ve hayvancılıkla uğraşan çiftçilerimizin yem maliyetlerinin azaltılmasına katkı sağlamak yer almaktadır. Kuruluşumuz piyasaları anlık takip etmektedir. Üretici ve tüketicilerimizi koruyan her türlü tedbir zamanında alınmaya devam edilecektir.” bilgisine yer verildi.

Üretici ithalata tepkili

Yapılacak ithalata üreticiler tepki gösteriyor. Buğday ve arpa üreticileri hasada daha yeni başladıklarını, hasat devam ederken ithalat yapmanın gelecek senenin üretimini olumsuz etkileyeceğini ifade ediyor. Kuraklığın yeni ortaya çıkmadığını geçen seneden beri yağışların azaldığını belirten üreticiler, “Mayıs’ta fiyatlar açıklanırken kuraklık nedeniyle ürünün az, fiyatın yükseleceği belliydi. O zaman yüksek fiyat açıklayıp ürünü alsalardı ithalata gerek kalmazdı. Verilen fiyat enflasyona göre yüksek ama ülke ve dünya piyasalarında fiyat yükseliyor. Üretici olarak bizim de girdi fiyatlarımız başta gübre olmak üzere yüzde 100’den fazla arttı. Neden buna müdahale edilmiyor da buğday arpa fiyatına müdahale ediliyor. Kuraklık bu kadar zarar verdiyse kuraklık için verilen dekar başına en fazla 100 lira neden artırılmıyor.” bilgisini verdi.

Besici fiyatların düşmesini istiyor

Hayvancılık yapanlar ise yem fiyatlarındaki aşırı yükselmenin önlenmesi için buğday, arpa, mısır, kaba yem fiyatlarının düşürülmesini veya müdahale edilerek yem desteği verilmesini istiyor. Yem fiyatlarındaki artışı et, süt ve yumurtaya yansıtamadıklarını belirten yetiştiriciler 31 Aralık’a kadar çiğ süt referans fiyatının litre başına 3.2 lira ile sabitlendiğini bu 6 ayda yapılacak zamların yetiştiricinin sırtına yüklendiğini dile getiriyor.

Fiyat ne olacak?

Geçen sene üreticiye verilen fiyattan daha yüksek bir fiyata ithalat yaptığı için çok eleştirilen TMO, bu yıl çiftçiden 2021 ürünü ekmeklik buğday alımı için ton başına 2250 lira fiyat açıkladı. Şimdi 30 Haziran’da yapılacak ekmeklik buğday ihalesinde fiyatın ne olacağı merak ediliyor.