Çukurova’da mısır hasatının sonlarına yaklaşılmasına rağmen Toprak Mahsülleri Ofisi, alım fiyatını hâlâ açıklamadı. Fiyat açıklanmadığı için de tüccarlar tonu 670 liraya mal olan mısırı çiftçiden 640 liraya aldı. TMO’dan 720-730 lira alım fiyatı beklediklerini belirten çiftçiler, “Bu fiyatı verince de önceden alım yapan tüccarlar, çiftçi adına mısırı TMO’ya satacak. Kazanan yine tüccar olacak” dedi.

YAKLAŞIK 2 hafta önce Çukurova’da mısır hasadına başlanmasına rağmen Toprak Mahsülleri Ofisi’nin (TMO) fiyat açıklamaması çiftçilerin moralini bozdu. 1 ton mısırı 670 liraya mal eden çiftçiler hasat ettiği ürünü 640 liradan tüccara satmaya başladı. TMO fiyat açıklamadığı için serbest piyasada fiyat belirlenirken, geçen yıl mısırın tonunu 680 liradan alan tüccar TMO’nun 720 liralık fiyat belirlemesinin ardından, 680 liradan aldığı mısırı 720 liradan TMO’ya satmıştı. Yani tüccar sadece çiftçiden aldığı mısırı TMO’ya satarak ton başına 40-50 lira kâr elde etmişti. Bu yıl da aynı durumun yaşandığına dikkat çeken Türkiye Ziraatçiler Derneği Adana Şube Başkanı Kadir Özlem, “TMO’nun fiyat açıklamamsı çiftçiyi çok zor durumda bıraktı. Paraya ihtiyacı olan çiftçi ürününü satmak zorunda kaldı” dedi. 

TMO’YA BASKI VAR

Çiftçinin kayıt sistemini kullanarak tüccarın TMO’ya mısırı sattığına dikkat çeken Türkiye Ziraat Odaları Birliği Adana Seyhan Başkanı Süleyman Girmen de, “Burada çiftçinin hatası var. Kendisini tüccara kullandırıyor. Ancak elinden birşey gelmiyor. Çünkü borçlarını ödemesi gerekiyor. Ancak TMO’nun piyasadaki büyük oyuncuların baskısı ile fiyat açıklamadığını düşünüyoruz. Bunun sonucunda olan çiftçiye oluyor” dedi. Türkiye’de bu yıl 6.5 milyon ton mısır üretimi beklendiğine dikkat çeken Girmen, “Eğer TMO geçen yılki fiyatın üzerine sadece enflasyon oranı kadar eklemiş olsaydı fiyatı ton başına 720-730 lira olması gerekiyordu. Bu fiyat farkından dolayı çiftçinin bir yıllık kaybı 350 milyon lirayı buluyor” diye konuştu. 

MALİYETLER YÜKSELDİ

Geçen yıl 900 liraya aldıkları taban gübresinin bu yılki fiyatının 1200 lira olduğuna dikkat çeken Girmen, “Piyasayı düzenlemesi beklenen TMO bir türlü harekete geçmiyor. Ürünü de tüccar topluyor. Adana’da artık hasat bitmek üzere. Buna rağmen belirsizlik devam ediyor. 1.2 milyon ton hasadın beklendiği Adana’da tüccardan başka alıcı yok. Bundan sonra Ege ve İçanadolu Bölgesi’nde hasat başlayacak. Tüketici lehine piyasayı düzenlemesi beklenen TMO, görevini yerine getirmiyor” ifadelerini kullandı.

Çiftçi 800 lira istiyor

TÜRKİYE Ziraatçiler Derneği Başkanı İbrahim Yetkin de, “Piyasa tüccarın insafına bırakıldı. TMO ne yapmaya çalışıyor anlamıyorum. Türkiye’nin üretim açığının olduğu mısıra bile özen gösterilmiyor. Çiftçi küstürülüyor. Temmuz ayının sıcak geçmesi ve yağışlar nedeniyle ekim döneminin gecikmesinden ötürü birim alandan alınan verim bir önceki yılların altında seyrediyor. Bu yıl girdi fiyatlarındaki artıştan ötürü mısırda maliyet ton başına 670 lira olarak hesaplanıyor. Üreticinin beklentisi en az 750-800 TL arasında. Mısırda bir diğer önemli sorun da TMO’nun yalnızca rutubet oranı yüzde 14’ün altında olan mısırı emanete alması. Oysa bu yıl yağışlar uzun süre devam ettiğinden rutubet oranı da yüksek. Bu durum üreticinin mağdur olmasına yol açıyor” dedi.

Hasatı bekleten çiftçiler de var

BİRÇOK çiftçinin hasadını geciktirdiğine dikkat çeken Kadir Özlem, “Çiftçinin borcu çok fazla. Bankaya, gübre ve mazot aldığı yere, işçilerine borcu var. Buralara ödeme yapamıyorlar. Ton başına 670 lira maliyeti olan mısırı 640 liraya satmak istemiyorlar. Şu anda yüzlerce çiftçi tıkanmış durumda. Ancak adım atan yok. Türkiye’nin mısır ihtiyacının büyük bir bölümünü karşılayan Çukurova, TMO’dan gelecek haberi bekliyor. Bu gecikmeden dolayı mısırdan sonra ekecekleri ürünü de ekemiyorlar. Böyle devam ederse zincirleme olarak sıkıntılar oluşacak” diye konuştu. TMO’nun emanet usulü aldığı ürünlerde de çok zorluk çıkardığını söyleyen Özlem, “Rutubet oranına çok dikkat ediyorlar. ‘14’ rutubetten fazlasını emanet olarak almıyorlar. Çiftçiyi geri gönderiyorlar” dedi.

Yem ve şeker hammaddesi

BU yıl buğdayda tüccarın aynı oyunu gerçekleştirdiğini ifade eden Kadir Özlem, “Çiftçiden ucuza aldıkları ürünü, çiftçi adına daha sonra TMO’ya sattılar. TMO daha yüksek fiyat belirlediği için sadece al-sat yaparak çok büyük paralar kazandılar” dedi. Türkiye’de üretilen mısır nişasta bazlı şeker, yem hammadesi ve gıda sanayinde kullanıldığını dile getiren Kadir Özlem, “Kanatlı sektörünün en önemli yem hammaddesi olarak mısır kullanılıyor. Yabancı dev şirketler nişasta bazlı şeker üretiminde kulllanıyor” diye konuştu.

1 milyar dolar 

Son 3 yılda mısır ithalatına harcanan para

680 TL

Geçen yıl TMO’nun ilk dönemde mısırın tonuna ödedeği para

640 TL

Tüccarın 1 ton için bu yıl çiftçiye ödediği para

670 TL

Bir ton mısırın çiftçiye maliyeti

6.5 milyon ton 

Bu yıl Türkiye’de beklenen mısır üretimi

Fiyatlar

Ürünler 2010 2011 2012 2013 2014

Buğday (Durum) 0.54 0.59 0.61 0.67 0.74

Mısır – Maize  0.47 0.63 0.58 0.61 0.62

Ekilen alan (bin dekar)                 

2001 5.500

2005 6.000

2010 5.940

2012 6.226

2014 6.586

Üretim (bin ton)                      

2001 2.200

2005 4.200

2010 4.310

2012 4.600

2014 5.950

Buğday ekilen alan  (bin dekar)                 

2001 93.500

2005 92.500

2010 81.034

2012 75.296

2013 77.726

2014 79.192

Üretim (bin ton)                      

2001 19.000

2005 21.500

2010 19.674

2012 20.100

2013 22.050

2014 19.000