19 Mayıs Pazar günü THY Genel Müdürlüğü önündeki grev yerine gittim. Büyük çoğunluğunu kabin memurlarının oluşturduğu genç, orta yaşlı bir topluluk vardı, günün anlamına uygun olarak genellikle kırmızı-beyaz giysiler içersindeydiler.

19 Mayıs Pazar günü THY Genel Müdürlüğü önündeki grev yerine gittim. Büyük çoğunluğunu kabin memurlarının oluşturduğu genç, orta yaşlı bir topluluk vardı, günün anlamına uygun olarak genellikle kırmızı-beyaz giysiler içersindeydiler.

Önce İstiklal Marşı okundu, daha sonra çeşitli sloganlar atıldı. Grevciler kendi aralannda küçük gruplar oluşturarak olayı ve gelişmeleri tartışıyorlardı. Hava-İş Sendikası Genel Başkanı Atilay Ayçin’in verdiği bilgiye göre, 8.400 olan uçuş personelinin 6 bin 200ü kabin memuru, 2 bin 200’ü ise kokpit personeli, yani pilot. Kabin personelinden şimdiye kadar 1.600 kişi greve katılmış, 600-700 kişi de evde oturup uçuşa gitmediği için greve katılanların sayısı 2.200’ü buluyor.

İdari personelden greve katılan yok. Uzak yol uçuşları olduğu için greve katılım peyder pey oluyor, zamanla greve katılımın daha da artacağı gözlemleniyor. Grevin başladığı 15 Mayıs günü büyük bir polis ablukası ve baskısı karşısında greve katılım çok sınırlı düzeyde kaldı. THY işvereni, grevi kırmak için polis baskısının yanında yeterli eğitimi olmayanları, part-time çalışanları, hatta özel şirketlerden kiraladığı personelle uçuşları sürdürmek istedi. Sefer sayıları azaltıldı, kimi pilotlar eksik personelle uçmayacaklarını, uçuş emniyetinin riske girdiğini belirttiler.

THY işvereni giderek sıkışıyor. Grev yerinde konuştuğumuz kabin personeli, hiç kimseyi 6 günden fazla dinlenmeksizin uçuramayacaklannı aksi halde ciddi risklerin olabileceğini belirtiyorlar. Bir hostes, "Sertifikayı yeni almış ve ilk defa uçuş görevi verilen bir personeli, Çin’e gönderdiler, çok riskli"’ diye konuştu. Kabin memurları, "Bizler para için grev yapmıyoruz. Dinlenme hakkımız için grev yapıyoruz. Sendikanın bu yöndeki kazanımları var, onlan kaybetmek istemiyoruz. Lufthansa’da Alman pilotlar ayda 70 saat uçar, bizdeki bu süre 110 saate çıkıyor. Bu sadece havada geçen süre, onun dışında da çalışıyoruz"’ dediler. Grevciler, THY işvereninin sendikal kazanımları yok ederek uçuş personelini özel havayollarındaki gibi çok daha düşük ücret ve ağır çalışma koşullarına zorlamaya çalıştıklarını belirttiler. Ağır çalışma koşulları nedeniyle pilotlann 65 yaşından sonra yaşama şanslarının azaldığı, kalp ve yüksek radyasyon yüzünden kanser hastalığına yakalandığı ifade edildi. Daha önce THY ve Teknik AŞ de, aynı zamanda toplu sözleşme sürecine giriyordu, Teknik AŞ’yi ayırdılar, uçuş personeli ile teknik personel aynı zamanda greve çıkamadığı için grev daha güçlü bir etki yaratamıyor.

THY grevinin başarısı, Türk-İş’in kamu kesiminde 200 bin işçiyi ilgilendiren toplu sözleşmesini de olumlu etkileyecek, 115 bin metal işçisini kapsayan MESS sözleşmelerinde de olumlu etki yapacak, aksi halde grev hakkını kullanmanın bir anlamı kalmayacak. Sendikal hareket iyice dibe vuracak. Hava-İş Başkanı Ayçin, bu perspektifle daha güçlü bir destek bekliyor. Türk-İş’teki muhalefeti temsil eden Sendikal Güç Birliği, DİSK, KESK, TTB, TMMOB hatta İstanbul Barosu gibi meslek kuruluşları ve emek örgütleri, geniş ve kitlesel bir basın açıklamasıyla THY grevine destek vermeli, Hava-İş ve grev üzerindeki bu ablukanın kırılmasına yardımcı olmalıdır…