Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre, Tarımsal Üretici Fiyat Endeksi (Tarım-ÜFE) eylülde aylık bazda son üç ayın en yüksek artışını gösterdi.

Tarladaki fiyatlar son üç ayın en yüksek artışını gösterdi. Uzmanlara göre kimyasal gübre ve enerji bağımlılığı maliyetleri katlıyor, gıda fiyatlarını yukarı çekiyor. Uzmanlar, “Üreticiyi desteklemeden sağlıklı gıdaya erişim hayal” dedi.

Tarladaki fiyatlar aylık bazda yüzde 5.80 sıçrama yaparken geçen yılın eylülüne göre yüzde 46.83, yılbaşından bu yana yaklaşık yüzde 29, 12 aylık ortalamalara göre ise yüzde 38 yükseldi. Yıllık değişimin en yüksek olduğu alt grup ise yüzde 155.54 artışla “yumuşak çekirdekli ve sert çekirdekli meyveler” oldu. Uzmanlara göre tarladaki bu artış, önümüzdeki aylarda TÜFE’de yeni bir ivmelenmeye ve gıda enflasyonunun yükselmesine yol açacak. Yani Merkez Bankası’nın yüzde 24’lük yılsonu hedefi boşa düşmüş durumda.

İstanbul Kent Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Orhan Karaca, genel olarak fiyat artışlarında bir katılaşmaya dikkat çekiyor ve “TÜFE’de ekim ayında da yüzde 3 civarı beklenti var. Bu durumda son 2 aya yüzde 33.5’e yakın enflasyonla gireceğiz. Bu yıl hedeften sapma gelecek yılki hedefe ulaşmayı da zorlaştıracak. Bu durum faiz indirimlerine ara vermeyi getirebilir” diyor.

MİLLİ GÜVENLİK SORUNU

İstanbul Üniversitesi Prof. Dr. Murat Birdal da manşet enflasyonun çok üzerinde yükselen gıda fiyatlarının asgari ücreti daha da eriteceği uyarısını yapıyor, “Geniş halk kesimlerinin yoksullaşması hızlanacak” diyor. Birdal’a göre temel sorun, Türkiye’nin tarımsal girdi yapısı: “Kimyasal ve gübre başta olmak üzere büyük oranda dışa bağımlıyız dolayısıyla uluslararası gelişmeler tarım sektörünü son derece sert vurabiliyor. Gıda sorunu milli güvenlik sorunudur ve devletin artık uzun vadeli stratejiyle gıda güvenliğini ve arz zincirini teminat altına alması gerekiyor.”

Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez de dışa bağımlılığın en büyük sorun olduğunu vurguluyor, sert yükselişe ilişkin hükümete sert uyarılarda bulunuyor: “Yüksek gıda enflasyonunun nedenini zirai don ve kuraklık etkisine bağlayan ekonomiyi yönetenlerin, asıl nedenin maliyet yüksekliği olduğunu görmesi ve üreticiyi destekleyip üretimde tutmaya yönelik önlemler alması bir zorunluluk. Aksi halde sağlıklı ve ucuz gıdaya erişim hayal”

Çiftçi-Sen Örgütlenme Sekreteri Adnan Çobanoğlu ise “verimliliği artırmak” adı altında kullanılan kimyasal zehirlerin büyük bir maliyet kalemi olduğunu belirtmenin yanı sıra özellikle kimyasal gübre sorununa dikkat çekiyor, hem toprağın verim kaybettiğini hem de maliyetin artığını söylüyor. Ardında ise hayvancılıktaki sorunlar var: “Büyükşehir yasasıyla meralar köylülerin elinden alınınca aileler evlerinde hayvan yetiştirmekten vazgeçti. Aslında hayvansal üretim ile bitkisel üretimin birlikteliği maliyeti düşürür.”