Nedenler sır değil. Birincisi, arz ile ilgili. Tarımsal üretim azaldı. Neden azaldı? Tarım ihmal edildi, küstürüldü, tarım arazileri inşaat arazisine çevrildi. 1990’da tarım alanı 28 milyon hektara yakındı , 2012’ye kadar  yüzde 30’a yakın daralarak 23 milyon hektara düşmüş durumda. Yani 20 yılda neredeyse üçte biri tarım alanı olmaktan çıkmış. Diyelim bir kısmı nadasta, ama gerçek şu ki tarımsal alanlar, arsaya dönüştürüldü, üstüne Kaçak Saraylı’nın hastalığı inşaatın kışlığı-yazlığı, bin bir türlüsü yapıldı. Tarım arazisine bu kadar hiyanet içinde davranan kaç toplum vardır? Tarım toprağını arsaya çeviren kaç cahil, gözü dönmüş bulabilirsiniz? Arsa sadece barındırır, oysa toprak, nesiller boyu karnını doyurur, hayatta tutar.

 

 

Toprağı arsaya çevirten  akıldışılık, çiftçiye, üreticiye dirsekle pekişti. AKP devrinde özellikle, başta mazot, gübre, elektrik ve su olmak üzere girdilerin fiyatı hızla arttı.  Buna karşılık, üreticinin ürünü para etmedi. Çiftçi desteklenmedi, tersine vergilendirildi. Merkezi bütçeden verilmiş görünen bütçenin yüzde 2’sinden ibaret tarım destekleri, öbür elle alındı. Neyle?

 

 

Ektikçe zarar eden çiftçi, son oniki yılda, iki Trakya Bölgesi büyüklüğündeki toprağı  boş bıraktı. Geleneksel ürünler buğdayda, nohutta, pamukta bile ithalatçı duruma düştü Türkiye.

 

 

Plansızlık, rehbersizlik düstur olmuş. İnat edip çiftçilikte kalana da yol gösteren yok. Herkes her yıl kafasına göre bir şey ekip, bir şeyden vazgeçiyor. Adeta kumar oynuyor. Doğru ürünü tutturursa kâr ediyor, tutturamazsa zarar ve sonunda beziyor,  çekiyor kuyruğunu. Yönetenler, böyle durumlarda arz yetersiz kalıp da fiyat artarsa, hemen ithalat silahına davranıp kıt dövizi, tarım ürünü ithalatı hovardalığında kullanıyorlar.

 

Bir de baş edilemeyen aracılar var. Bir türlü tarladan üreticinin eline geçen fiyat ile tüketicinin ödediği fiyat arasında makul bir marj olmaz, hep fahiştir. Bu aracı ile yıllar yılı baş edilemez. Şimdi bir de büyük marketler var. Üreticinin tarladan elindekini kapan ve birkaç misli fiyata süpermarkette satan… Bu aracılarla baş etmek de yönetenlerin işi ama onlara da dokunan pek yoktur.

 

 

Meseleye uzun ve kısa vadeli tedbirlerle bakmak gerekiyor. Tarım toprakları, ormanları, meralar, su kaynakları hoyratça tahrip edildi,amaç dışı kullanıma açıldı. Bu gidişe artık, dur demek gerek. Destekleme sistemi istikrarlı tarımsal gelir artışı için yeniden yapılandırılmalı. Topraksız ya da yeter toprağı olmayan  köylüye toprak dağıtan yeni bir toprak reformu anlayışı hayata geçirilmeli. Güneydoğu’daki mayınlı araziler devreye alınmalı. Kamusal yatırımlar arazi toplulaştırma ve tarla içi geliştirme hizmetleri ile başlatılmalı, en yüksek verimi sağlayacak ölçek büyüklükleri yaratılmalı. Fahiş aracı kârlarına izin verilmemeli. Kooperatifçilik özendirilmeli. Kamu, sulama yatırımlarına öncelik vermeli.