Bir zamanlar tahıl deposu olan Türkiye uygulanan yanlış tarım politikaları nedeniyle dışarıdan un ithal eder hale geldi. Doğrudan gelir desteğinin de etkisiyle milyonlarca dönüm arazi ekilmediği için boş kaldı. Un ithalatı 17 kat arttı. Bosna Hersek’ten 9 ayda 35 milyon 303 bin 110 kg un ithal edildi. Karşılığında 11.1 milyon dolar ödeme yapıldı.
Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci, CHP Edirne Milletvekili Okan Gaytancıoğlu’nun soru önergesini yanıtladı. Gaytancıoğlu, Bosna Hersek’ten yapılan un ithalatının bir yılda 17 kat gibi ciddi bir oranda arttığını, bitkisel yağlar ve mısır ithalatında da geçmiş yıllara oranla ciddi artış olduğuna dikkat çekti.
Un ithalatında Macaristan, Hollanda, Sırbistan ve Slovakya’daki bazı firmaların Bosna Hersek kanalıyla Türkiye’ye un getirerek haksız rekabet sağladığına ilişkin iddiaları da anımsatan Gaytancıoğlu, “Ülkemizdeki un fabrikalarımız un satmakta zorlanırken, Bosna Hersek aracılığıyla ülkemize başka ülkelerden unun gümrük vergisi ödenmeden haksız kazançla gelmesi kamuoyunda birçok tartışmaya neden olmaktadır. Türkiye’deki un fabrikalarında 1.1 liraya mal olan unun 96 kuruştan gelmesine izin verilmesi ülkemiz un sanayisini ve çiftçileri olumsuz etkilemektedir” dedi.
Neyse ki usulsüz değil
Önergeyi yanıtlayan Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci, ithalatçı firma isimleri ve firma bazlı ithalat bilgileri hakkında “iş sırrı” kapsamında olduğu gerekçesiyle bilgi vermedi. Yanıta göre Bosna Hersek’ten 1 Ocak 2016 – 30 Eylül 2016 döneminde 145 bin 558 dolar değerinde 506 bin kg makarnalık (durum) buğday unu ithal edildi. Bunun yanı sıra 11 milyon 29 bin 543 dolar değerinde 34 milyon 797 bin 110 kg “adi ve kaplıca (kızıl)” buğday unu ithalatı da yapıldı. Tüfenkci, firmaların mevcut serbest piyasa ekonomisi çerçevesinde herhangi bir usulsüzlüğe başvurmadan ve gümrük mevzuatını ihlal etmedikleri takdirde mevcut tercihli vergi oranlarından yararlanarak ithalat yapma hakkına sahip olduklarını belirtti. Tüfenkci, “Bu nedenle mevzuatta kendilerine tanınan imkanlardan faydalanarak yasal ticaret yapan ithalatçıların haksız kazanç elde ettikleri düşünülmemektedir” dedi.