Rusya’nın Karadeniz Tahıl Girişimi anlaşmasından çekilmesinin ardından dünya liderleri art arda açıklamalar yaptı. Kararın özellikle düşük gelirli ülkelerdeki açlık krizini daha da kötüleştirmesinden endişe ediliyor.

Rusya’nın Kırım’da gemilerine yönelik saldırılar sonrası İstanbul’da imzalanan ve küresel gıda krizini çözmeyi amaçlayan tahıl koridoru anlaşmasından çekilme kararı tüm dünyada en kırılgan nüfusları etkileyen küresel gıda krizinin daha da kötüleşeceği endişelerine neden oluyor. Avrupa Birliği Rusya’yı kararından dönmeye çağırırken, Rusya Sivastopol saldırılarını koridora yapılmış bir saldırı olarak görüyor. ABD, Rusya’yı gıdayı bir silah olarak kullanmakla suçlarken, Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelensky kararın bugüne ait olmadığını, Rusya’nın koridordaki trafiği eylül ayının başlarından itibaren yavaşlattığını söyledi.

Tahılın %47’si Avrupa’ya, %16’sı Türkiye’ye %13’ü Afrika’ya gitti

Rusya önceki gün Ukrayna’nın, ilhak edilen Kırım’daki Sivastopol kentinde bulunan Rus savaş ve sivil gemilerine yönelik saldırı düzenlediğini bildirmişti. Küresel gıda krizinin çözümü için Türkiye’nin koordinasyonunda yürütülen Karadeniz Tahıl Girişimi, 22 Temmuz’da İstanbul’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın himayesinde Ukrayna, Rusya, Türkiye ve Birleşmiş Milletler (BM) arasında imzalanmıştı. Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle yaşanan “gıda krizi” riskinin ortadan kaldırılmasına yönelik Türkiye’nin çabalarıyla oluşturulan “tahıl koridoru”ndan bugüne kadar 408 gemi ile 9,2 milyon tondan fazla tahıl taşındı. Bu taşman tahılın neredeyse yarısı (%47) Avrupa’ya, yüzde 20’si Asya’ya, yüzde 16’sı Türkiye’ye, yüzde 13’ü Afrika’ya ve yüzde 4’ü Ortadoğu’ya sevk edildi.

AB Rusya’yı kararını geri almaya çağırıyor

Avrupa Birliği (AB), Rusya’yı, Karadeniz Tahıl Girişimi anlaşmasından çekilme kararından vazgeçmeye çağırdı. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, sosyal medya hesabından, Rusya’nın Ukrayna’dan tahıl gönderilmesini sağlayan anlaşmayı askıya alma kararma ilişkin paylaşımda bulundu. Rusya’nın Karadeniz anlaşmasına katılımını askıya alma kararının savaşın neden olduğu küresel gıda krizine karşı ihtiyaç duyulan tahıl ve gübrelerin ana ihracat rotasını riske soktuğuna işaret eden Borrell, “AB, Rusya’yı kararını geri almaya çağırıyor.” ifadesini kullandı. Avrupa Komisyonu Sözcüsü Nabila Massrali, ise tahıl anlaşması taraflarının anlaşmayı tehlikeye atabilecek tek taraflı eylemlerden kaçınmaları gerektiğini söyledi. Massrali Sputnik’e verdiği demecinde tahıl anlaşmasının taraflarının anlaşmayı tehlikeye atabilecek tek taraflı eylemlerden kaçınması gerektiğini belirtti ve şöyle konuştu: “BM’nin anlaşmayı korumaya yönelik çabalarını destekliyor ve tüm tarafların, dünya çapında milyonlarca insanın gıdaya erişimini olumlu yönde etkileyen ve kritik bir insani girişim olan Karadeniz Tahıl Girişimi’ni tehlikeye atabilecek tüm tek taraflı eylemlerden kaçınmaları gerektiğini vurguluyoruz.”

İNGİLTERE: Rusya açlık çeken ülkelere ihraca izin vermeli

İngiltere Dışişleri Bakanı James Cleverly, Rusya’nın tahılın açlıkla karşı karşıya kalan ülkelere ihraç edilmesine izin vermesi gerektiğini söyledi. Cleverly, Twitter’dan yaptığı paylaşımda, Rusya’ya kıtlıkla karşı karşıya olan ülkelere tahıl tedarik etme imkanını sağlama çağrısı yaptı ve “Birleşmiş Milletler’in (BM) Karadeniz Tahıl Girişimi, küresel gıda güvenliğini sağlamada önemli bir rol oynuyor. Rusya, tahılın açlıkla karşı karşıya kalan ülkelere ihraç edilmesine izin vermeli” ifadelerini kullandı.

İTALYA anlaşmanın yenilenmesini umuyordu

İtalya Başbakanı Giorgia Meloni geçtiğimiz günlerde Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile yaptığı telefon görüşmesinde Ukrayna limanlarından tahıl ihracatına yönelik anlaşmanın yenilenmesini umduğunu söylediği bildirmişti. Başbakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, Meloni ve Zelenskiy’nin bugün telefon görüşmesi gerçekleştirdikleri, İtalyan liderin, uluslararası ittifaklar çerçevesinde Roma’nın, Kiev’e siyasi, askeri, ekonomik, insani ve yeniden yapılanma alanlarındaki desteğini yinelediği kaydedildi. İtalya’nın, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı saldırganlığını sona erdirmek için faydalı tüm diplomatik çabaya bağlılığını teyit ettiği belirtilen açıklamada, “Başbakan, olası bir gıda krizinin önlenmesi için temel teşkil eden Ukrayna limanlarından tahıl ihracatına yönelik anlaşmanın yenilenmesini umduğunu söyledi.” ifadeleri yer aldı.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelensky, Rusya’nın Ukrayna’dan tahıl çıkışını sağlayan anlaşmayı askıya alması kararını değerlendirerek, “Rusya gıda krizini kasıtlı olarak eylül ayında ağırlaştırmaya başladı.” dedi. Zelensky, Telegram hesabından yaptığı görüntülü paylaşımda, Rusya Savunma Bakanlığının, Ukrayna’dan tahıl çıkışını sağlayan tahıl koridoru anlaşmasını askıya alma kararına ilişkin konuştu. Rusya’dan buna benzer bir kararın verilmesinin son dönemlerde zaten beklendiğini kaydeden Zelensky, “Bugün Rusya’dan, sonunda tahıl ihracat girişimini iptal ettiklerine dair oldukça öngörülebilir bir açıklama geldi. Ama aslında onların bu kararı bugüne ait değil.” ifadesini kullandı.

Rusya Federasyonu’nu tahıl koridoru anlaşması kapsamında Ukrayna limanlarından çıkan 176gemininhareketlerinieylüldenberi engellemeye çalışmakla suçlayan Zelensky, şunları kaydetti: “Rusya, gıdalarımızla dolu gemilerin hareketlerinin engellendiği eylül ayında gıda krizini kasten ağırlaştırmaya başlamıştı. Eylül ayından bugüne kadar, güzergahını takip edemeyen 176gemi tahıl koridorunda birikmiş durumda. Bu 7 milyondan fazla tüketicinin gıdasıdır. Bazı tahıl taşıyıcıları üç haftadan uzun süredir bekliyor. Cezayir, Mısır, Yemen, Bangladeş, Vietnam, bu ve diğer ülkeler, Rusya’nın kasıtlı olarak kışkırttığı gıda krizinin yeni bir alevlenmesinden zarar görebilir.”

Gerek Birleşmiş Milletler gerekse G20 ülkelerine, Rusya’ya tepki göstermeleri çağrısında bulunan Zelensky, “Ukrayna, küresel gıda güvenliğinin garantörlerinden biri olmuştur ve olmaya devam edebilir. Rus terörü ve şantajı kaybetmeli, insanlık kazanmalı’ diye konuştu.

ABD Başkanı Joe Biden kararı “tamamen acımasızca” olduğunu belirterek açlık krizini daha da derinleştireceğini söyledi. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ise anlaşmanın başarılı olduğunu ve devam etmesi gerektiğini belirten bir açıklama yaptı. Blinken yaptığı yazılı açıklamada, Rusya’nın Karadeniz Tahıl Girişimi anlaşmasından çekilmesinden üzüntü duyduklarını belirtti ve Moskova’yı girişimin işleyişini sürdürmeye çağırdı: “Amerika Birleşik Devletleri, Rusya’nın BM aracılığındaki Karadeniz Tahıl Girişimi operasyonlarına katılımını askıya almasından üzüntü duymaktadır. Tüm tarafları bu hayati, hayat kurtaran Girişimin işleyişini sürdürmeye çağırıyoruz. Karadeniz Tahıl Girişimi şimdiden 9 milyon metrik tondan fazla gıdayı taşıdı ve düşük ve orta gelirli ülkeler için kritik öneme sahip fiyatları düşürdü. Başarılı oldu ve devam etmeli. “Rusya’nın bu kritik tahıl ihracatını bozmaya yönelik bir eylemi, dünyanın dört biryanındaki insanların ve ailelerin yiyecek için daha fazla harcaması veya aç kalmasına neden olacağına işaret eden Blinken “Bu düzenlemeyi askıya alan Rusya, başlattığı savaşta gıdayı yeniden silah olarak kullanıyor, bu da düşük ve orta gelirli ülkeleri ve küresel gıda fiyatlarını doğrudan etkiliyor ve zaten korkunç düzeydeki insani krizleri ve gıda güvensizliğini daha da kötüleştiriyor.” değerlendirmesinde bulundu.