Emeğin Gücü, Emekçinin Yanındayız...
TEKGIDA-İŞ SENDİKASI
TEKGIDA-İŞ SENDİKASI
ATAKEY
FELDA IFFCO
PERFETTİ VAN MELLE
KRAFT HEİNZ
SAFE SPİCE
SAGRA
İZTARIM
DOĞANAY
KESKİNOĞLU
BARRY CALLEBAUT
BEL KARPER
Cargill
Doğadan
Tarım Kredi Birlik
Bolez Piliç
Badem Su
İzmir Su
Elmacık Atasu
Sek_Süt
Yudum_Yag
ORYANTAL TÜTÜN PAKETLEME
Olin_Yag
NuhunAnkaraMakarnasi
Nestle_Su
Pinar
Savola
Pepsi
Tuborg_Bira
Nestle cereals
Yepaş Ekmek
Yesaş
Mey
Nestle
Mauri_Maya
Lipton_Dosan
Mondelez
TtlTutun
TrakyaBirlik
Tat
Tamek
Sırma Su
Sunel
KristalYag
Knorr_Besan
Kent_Cadbury
Efes
ELİT Cikolata
Erikli_Su
Eti
Evyap
Ferrero
Filiz Makarna
Timtas
Kavaklıdere
ibb kent ekmek
Hayat Su
Haribo
Frito Lay
BAT
Barilla_Makarna
Banvit
Aroma
Ankara Fırınları
Akmina
Alpin Su
Bimbo QSR
Bolca Mantı
BUNGE YAĞ
Chipita Gıda Üretim A.Ş.
Coca Cola
Damla Su
Danone
Dr Oetker
Agthia
ATAKEY
FELDA IFFCO
PERFETTİ VAN MELLE
KRAFT HEİNZ
SAFE SPİCE
SAGRA
İZTARIM
DOĞANAY
KESKİNOĞLU
BARRY CALLEBAUT
BEL KARPER
Cargill
Doğadan
Tarım Kredi Birlik
Bolez Piliç
Badem Su
İzmir Su
Elmacık Atasu
Sek_Süt
Yudum_Yag
ORYANTAL TÜTÜN PAKETLEME
Olin_Yag
NuhunAnkaraMakarnasi
Nestle_Su
Pinar
Savola
Pepsi
Tuborg_Bira
Nestle cereals
Yepaş Ekmek
Yesaş
Mey
Nestle
Mauri_Maya
Lipton_Dosan
Mondelez
TtlTutun
TrakyaBirlik
Tat
Tamek
Sırma Su
Sunel
KristalYag
Knorr_Besan
Kent_Cadbury
Efes
ELİT Cikolata
Erikli_Su
Eti
Evyap
Ferrero
Filiz Makarna
Timtas
Kavaklıdere
ibb kent ekmek
Hayat Su
Haribo
Frito Lay
BAT
Barilla_Makarna
Banvit
Aroma
Ankara Fırınları
Akmina
Alpin Su
Bimbo QSR
Bolca Mantı
BUNGE YAĞ
Chipita Gıda Üretim A.Ş.
Coca Cola
Damla Su
Danone
Dr Oetker
Agthia
15 Şubat 2012
SGBP TOPLU İŞ İLİŞKİLERİ KANUNU YASA TASARISI HAKKINDA GÖRÜŞ VE YORUMLARI

Toplu İş İlişkileri Kanunu Yasa Tasarısı hakkında Sendikal Güçbirliği Platformu´nun görüş ve yorumları…

SGBP TOPLU İŞ İLİŞKİLERİ KANUNU YASA TASARISI HAKKINDA GÖRÜŞ VE YORUMLARI

TOPLU İŞ İLİŞKİLERİ KANUNU TASARISI 

BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç ve Tanımlar
 
Amaç
MADDE 1- (1)Bu Kanunun amacı, işçi ve işveren sendikaları ile konfederasyonların kuruluşu, yönetimi, işleyişi, denetlenmesi, çalışma ve örgütlenmesine ilişkin usûl ve esaslar ile işçilerin ve işverenlerin karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumları ile çalışma şartlarını belirlemek üzere toplu iş sözleşmesi yapmalarına, uyuşmazlıkları barışçı yollarla çözümlemelerine, grev ve lokavta başvurmalarına ilişkin usûl ve esasları düzenlemektir.
 
YORUM- Amaç maddesi genel hükümleri düzenlemektedir.
 
Tanımlar
MADDE 2- (1) Bu Kanunun uygulanmasında; 
a) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,
b) Çerçeve sözleşme: Ekonomik ve Sosyal Konseyde temsil edilen işçi ve işveren konfederasyonlarına üye işçi ve işveren sendikaları arasında, işkolu düzeyinde yapılan sözleşmeyi,
c) Görevli makam: İşyeri toplu iş sözleşmesi için işyerinin, işletme toplu iş sözleşmesi için işletme merkezinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünü, aynı Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünün yetki alanına giren işyerleri için yapılacak grup toplu iş sözleşmelerinde bu işyerlerinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünü, birden fazla Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünün yetki alanına giren işyerlerini kapsayacak grup toplu iş sözleşmesi için ise Bakanlığı,
ç) Grup toplu iş sözleşmesi: İşçi sendikası ile işveren sendikası arasında, birden çok üye işverene ait aynı işkolunda kurulu işyerlerini ve işletmeleri kapsayan toplu iş sözleşmesini, 
d) İşletme toplu iş sözleşmesi: Bir gerçek veya tüzel kişiye ya da bir kamu kurum veya kuruluşuna ait aynı işkolundaki birden çok işyerini kapsayan sözleşmeyi, 
e) İşveren vekili: İşveren adına işletmenin bütününü yönetenler ile bunların yardımcılarını,
f) Konfederasyon: Değişik işkollarında en az beş sendikanın bir araya gelerek oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip kuruluşu,
g) Kuruluş: Sendika ve konfederasyonları,
ğ) Sendika: İşçilerin veya işverenlerin çalışma ilişkilerinde, ortak ekonomik ve sosyal hak ve çıkarlarını korumak ve geliştirmek için en az yedi işçi veya en az yedi işverenin bir araya gelerek bir işkolunda faaliyette bulunmak üzere oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip kuruluşları,
h) Toplu iş sözleşmesi: İş sözleşmesinin yapılması, içeriği ve sona ermesine ilişkin hususları düzenlemek üzere işçi sendikası ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren arasında yapılan sözleşmeyi, 
ı) Üst kuruluş: Konfederasyonları,
i) Yetkili mahkeme: Görevli makamın bulunduğu yerdeki görevli mahkemeyi,
j) Yönetici: Kuruluşun ve şubenin yönetim kurulu üyelerini,
ifade eder.
(2) İşveren vekilleri bu Kanunun uygulanması bakımından işveren sayılırlar.
(3) Bu Kanunun uygulanması bakımından işçi, işveren ve işyeri kavramları 4857 sayılı İş Kanununda tanımlandığı gibidir.
(4) İş sözleşmesi dışında ücret karşılığı iş görmeyi taşıma, eser, vekâlet, yayın, komisyon ve adi şirket sözleşmesine göre bağımsız olarak meslekî faaliyet olarak yürüten gerçek kişiler de bu Kanunun ikinci kısmı bakımından işçi sayılırlar.
 
YORUM- Tanım maddesi kanun içinde kullanılan kavramların içeriğini belirlemektedir. b bendi çerçeve sözleşmeyi düzenliyor. Çerçeve sözleşme olumlu bir düzenleme. İçeriği 33. maddede düzenlenmiş. Mesleki eğitim, iş sağlığı ve güvenliği, sosyal sorumluluk ve istihdam politikalarını içermek amacıyla düzenleniyor. İşverenler haksız rekabeti önlemek açısından bu sözleşmeye sıcak bakabilirler.
E bendinde işveren vekili tanımı yapılmış. Ancak tanımda yer verilen yardımcı ibaresi oldukça muğlak ve genişletilmeye müsait bulunuyor.. Mevcut yasadan daha da geri bir düzenleme içeriyor. Bu kavramın daraltılarak yeniden düzenlenmesinde mutlak yarar bulunmaktadır.
 
ILO federasyon yapısının da yasada yer almasını öneriyor. Taslakta sadece sendika ve konfederasyonlara yer verilmiş.
 
Diğer bendlerde olumsuz bir husus dikkati çekmiyor.
 
 
İKİNCİ BÖLÜM
Kuruluş Esasları ve Organlar
 
Kuruluş serbestisi
MADDE 3- (1) Kuruluşlar, bu Kanundaki kuruluş usûl ve esaslarına uyarak önceden izin almaksızın kurulurlar. Sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunurlar.
(2) Kamu işveren sendikalarının, aynı işkolundaki kamu işverenleri tarafından kurulması ve faaliyette bulunması şartı aranmaz.
 
YORUM: Dikkat çeken önemli bir aksaklık bulunmuyor.
 
İşkolları
MADDE 4- (1) İşkolları bu Kanuna ekli (1) Sayılı Cetvelde gösterilmiştir.
(2) Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır.
(3) Bir işkoluna giren işler, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.
 
YORUM:- 2821 sayılı Kanundan farklı bir değişiklik içermiyor. Sadece işkolu sayısı 28’den 18’e düşürülmüş. İşkollarının birleştirilmesi uluslar arası sisteme de uygun bulunuyor. Sorun ileride de değinilecek olan baraj uygulamasının muhafaza edilmesinden kaynaklanıyor.
 
İşkolunun tespiti
MADDE 5- (1) Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer yetkili mahkemede kararın yayımından itibaren onbeş gün içinde dava açabilirler. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. Kararın temyiz edilmesi hâlinde Yargıtay uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.
(2) Yeni bir toplu iş sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz. İşkolu değişikliği yürürlükteki toplu iş sözleşmesini etkilemez.
 
YORUM- Maddenin 2. bendi, işkolu tespit talebi sonrasında verilecek kararın bir sonraki dönem için geçerlilik taşıyacağını belirlemekle birlikte bu uygulamayı ancak yeni bir toplu iş sözleşmesi için yetki sürecinin başlamış olması haline münhasır olarak düzenlemiştir. 
 
Bu durumda ilk kez TİS yapılacak her hangi bir işletmede yetki başvurusundan sonraki kötü niyetli işkolu tespit taleplerinin önüne geçilememiş olacaktır 120 günlük yetki süreci öncesinde bir işkolu tespit talebi yapılmış olması ya da ilk kez yetki başvurusu yapılmış olması hallerinde de yeni işkolu tespitinin ancak bir sonraki dönem için geçerli olması gerektiği yolunda düzenleme yapılmadır. Aksi takdirde bu günkü hak suistimallerinin aynıyla devam etmesi beklenmelidir.
 
Kuruculuk şartları
MADDE 6- (1)Fiil ehliyetine sahip gerçek veya tüzel kişiler sendika kurma hakkına sahiptirler. Ancak 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama ve kaçakçılık suçlarından birinden mahkûmiyeti bulunanlar sendika kurucusu olamaz.
(2) İşveren sendikasının kurucusunun tüzel kişi olması hâlinde tüzel kişiyi temsil eden gerçek kişide de birinci fıkrada belirtilen şartlar aranır.
 
YORUMKurucularda aranan nitelikler değiştirilmiş. Bu hüküm işçi olmayan ve o işkolunda fiilen çalışır olmayan herkese (yabancı uyruklular dahil) kurucu olma hakkını getirmektedir. Tasarıdaki düzenlemeye göre yönetici olabilmek için de herhangi bir özel nitelik gerekmiyor. Böylelikle uluslararası örgütlerin uygulamalarına paralel bir düzenleme getirilmiş oluyor. Olumlu bir düzenleme olarak değerlendirilmektedir.
 
Kuruluş usûlü
MADDE 7- (1)Kuruluşlar, kurucularının kuruluşun merkezinin bulunacağı ilin valiliğine dilekçelerine ekli olarak kuruluş tüzüğünü vermeleriyle tüzel kişilik kazanırlar. Sendikalar için kurucuların kurucu olabilme şartlarına sahip olduklarını ifade eden yazılı beyanları; üst kuruluşlar için ilgili kuruluşların genel kurul kararları dilekçeye eklenir.
(2) Vali, tüzük ve kurucuların listesini onbeş gün içerisinde Bakanlığa gönderir. Bakanlık; kuruluşun adını, merkezini ve tüzüğünü onbeş gün içinde resmî internet sitesinde ilan eder.
(3) Tüzüğün veya bu maddede sayılan belgelerin içerdikleri bilgilerin kanuna aykırılığının tespit edilmesi ya da bu Kanunda öngörülen kuruluş şartlarının sağlanmadığının anlaşılması hâlinde ilgili valilik kanuna aykırılık veya eksikliklerin bir ay içinde giderilmesini ister. Bu süre içinde kanuna aykırılığın veya eksikliğin giderilmemesi hâlinde, Bakanlığın veya ilgili valiliğin başvurusu üzerine yetkili mahkeme gerekli gördüğü takdirde kurucuları da dinleyerek üç işgünü içinde kuruluşun faaliyetinin durdurulmasına karar verebilir. Mahkeme kanuna aykırılığın veya eksikliğin giderilmesi için altmış günü aşmayan bir süre verir.
(4) Tüzük ve belgelerin kanuna uygun hâle getirilmesi üzerine mahkeme durdurma kararını kaldırır. Verilen süre sonunda tüzük ve belgelerin kanuna uygun hâle getirilmemesi hâlinde ise mahkeme kuruluşun kapatılmasına karar verir.
(5) Tüzük değişiklikleri ikinci fıkra hükmüne göre ilan edilir. Tüzük değişikliği ve kanuna aykırılık veya eksikliğin bulunduğu diğer işlemlerde de yukarıdaki hükümler uygulanır.
 
YORUM- Yorum yapmayı gerektirecek bir durum yok. Standart bir düzenleme.
 
 
Kuruluşların tüzüğü
MADDE 8- (1)Kuruluşların tüzüklerinde aşağıdaki hususların yer alması gerekir:
a) Adı, merkezi ve adresi,
b) Amacı,
c) Sendikanın faaliyet göstereceği işkolu,
ç) Sendika kurucularının ad ve soyadları, kimlik bilgileri, meslek ve sanatları ve yerleşim yerleri; üst kuruluşları kuran sendikaların işkolları ile ad ve adresleri,
d) Üye olma, üyelikten çıkma ve çıkarılmanın şartları,
e) Genel kurulun oluşumu, toplanma zamanı, görev ve yetkileri, çalışma usûl ve esasları ile toplantı ve karar yeter sayıları,
f) Genel kurul dışında kalan organlar, bu organların oluşumu, görev, yetki ve sorumlulukları, çalışma usûl ve esasları ile toplantı ve karar yeter sayıları,
 g) Şube veya bölge şubelerinin nasıl kurulacağı, birleştirileceği veya kapatılacağı, görev ve yetkileri, genel kurullarının toplantılarına ve kararlarına ilişkin usûl ve esaslar ile sendika genel kurulunda şube ve bölge şubelerinin nasıl temsil edileceği,
ğ) Üyelerce ödenecek aidat ve sendika yöneticilerinin ücretleri ile ilgili usûl ve esaslar,
h) Demirbaşların satış ve terkininde uygulanacak usûl ve esaslar,
ı) İç denetim usulleri,
i) Tüzüğün değiştirilme usûlleri,
j) Sona erme hâlinde mallarının tasfiye şekli,
k) Organlarının oluşumuna kadar kuruluşun işlerini yürütmeye ve kuruluşu temsile yetkili geçici yönetim kurulu üyelerinin ad ve soyadları ile yerleşim yerleri.
 
YORUM-Tüzük maddesinde ILO normlarına aykırı bir şekilde tüzükte yer alması gereken hususlar yeniden ayrıntısıyla düzenlenmiş. Oysa ILO. tüzüklerin kuruluşların kendi iradesine bırakılması ve bu konunun bir kanun hükmü olarak düzenlenmemesini istiyor. Zira bu tür hükümleri sendika özgürlüğünün ihlali olarak kabul ediyor. Bunun yanısıra, maddenin ğ bendinde 2821’den farklı olarak tüzüğe sendika yöneticilerinin ücretleri ile ilgili usul ve esasların da konmasına dair bir hüküm getirilmiş. Böyle bir düzenlemeye gerek olmadığı kanaatini taşıyoruz.
  
Organlara dair ortak hükümler
MADDE 9– (1) Kuruluşun ve şubelerinin organları; genel kurul, yönetim kurulu, denetleme kurulu ve disiplin kuruludur. Bu organlardan genel kurul dışında kalanların üye sayıları üçten az dokuzdan fazla; konfederasyonların yönetim kurullarının üye sayıları beşten az ondokuzdan fazla ve şubelerin genel kurul dışındaki kurullarının üye sayıları üçten az beşten fazla olamaz. Genel kurul dışındaki organlara asıl üye sayısı kadar yedek üye seçilir.
(2) Kuruluşlar ihtiyaca göre başka organlar da kurabilirler. Ancak genel kurul ile yönetim, denetim ve disiplin kurullarının görev ve yetkileri bu organlara devredilemez.
(3) Kuruluşların genel kurul dışındaki organlarına seçilebilmek için 6 ncı maddede aranan şartlara sahip olmak gerekir. Bu şartlara sahip olmayan birinin seçildiğini tespit eden valiliğin veya Bakanlığın başvurusu üzerine yetkili mahkeme bu kişinin görevine son verir. Mahkemenin kararı kesindir. 
(4) Genel kurul dışındaki organlara seçilen üyelerin ad ve soyadları ile açılan ve kapatılan şubeler ilgili valiliğe bildirilir ve 7 nci maddenin ikinci fıkrasına göre ilan edilir.
(5) Genel kurul dışındaki organlara seçilenlerin 6 ncı maddede sayılan suçlardan biri ile mahkûm olmaları hâlinde görevleri kendiliğinden sona erer.
(6) Kuruluş ve şube yöneticilerinin görevleri, milletvekili veya belediye başkanı seçilmeleri hâlinde kendiliğinden son bulur.
(7) Tüzükte daha yüksek bir yeter sayı öngörülmemişse genel kurul dışında kalan organların toplantı yeter sayısı kurul üye sayısının salt çoğunluğu, karar yeter sayısı toplantıya katılanların salt çoğunluğudur.
 
YORUM- Maddenin birinci bendinde genel kurul dışındaki zorunlu organlara seçilecek üye sayısının alt ve üst snırları belirlenmiş. Oysa bu konu sendika tüzüklerine ve genel kurul kararlarına bırakılmalıdır. Bu tip sınırlamalar ILO’nun sendika özgürlüğü sözleşmelerine aykırılık teşkil etmektedir. Yine milletvekilliğinin sendika yöneticiliğini sona erdirmesi öteden beri üzerinde durduğumuz bir yanlış düzenlemedir. Bir işçi sendikasının yöneticisinin milletvekilliği görevini aynı anda sürdürmesine engel bir durum olmamalıdır. 6.bend metinden çıkarılmalıdır.
 
Genel kurulun oluşması
MADDE 10- (1) Kuruluşların genel kurulu, tüzüğüne göre üye veya delegelerden oluşur. Kuruluş ve şubelerin yönetim, denetleme ve disiplin kurulu üyeleri, bu sıfatla kendi genel kurullarına delege olarak katılırlar.
(2) Delege sıfatı, bir sonraki olağan genel kurul için yapılacak delege seçimi tarihine kadar devam eder.
(3) Delege seçiminin usûl ve esasları kuruluşun tüzüğü ile belirlenir. Ancak tüzüklere delege seçilebilmeyi engelleyici hükümler konulamaz.
 
YORUM- Madde ile delege seçimlerinin usul ve esasları doğrudan tüzüğe bırakılmış bulunuyor. Maddede her hangi bir sorun dikkat çekmiyor.
 
Genel kurulun görev ve yetkileri
MADDE 11- (1) Genel kurulun görev ve yetkileri şunlardır:
            a) Organların seçimi,
b) Tüzük değişikliği,
c) Yapılacak ilk genel kurula sunulması ve geçmişe etkili olmaması kaydıyla ilgili makamlar veya mahkemelerce kanuna aykırı görülerek düzeltilmesi istenen konular hakkında yönetim kuruluna yetki verilmesi,
ç) Yönetim kurulu ve denetleme kurulu raporları ile yeminli mali müşavir raporlarının görüşülmesi,
d) Yönetim kurulu ve denetleme kurulunun ibrası,
e) Bütçenin kabulü,
f) Yönetim kurulu, denetleme kurulu ve disiplin kurulu üyelerine verilecek ücret, tazminat, ödenek ve yolluklar ile sosyal hakların belirlenmesi,
g) Taşınmaz satın alınması veya mevcut taşınmazların satılması hususunda yönetim kuruluna yetki verilmesi,
ğ) Üst kuruluş kurucusu olma, üst kuruluşlara üye olma veya üyelikten çekilme,
h) Şube açma, birleştirme veya kapatma, bu konuda tüzükte belirlenen esaslar doğrultusunda yönetim kuruluna yetki verilmesi,
ı) Birleşme veya katılma,
i) Uluslararası kuruluşun kurucusu olma, uluslararası kuruluşlara üye olma veya üyelikten çekilme,
j) Kuruluşun feshi,
k) Mevzuat veya tüzükte genel kurulca yapılması öngörülen diğer işlemleri yerine getirme ve başka bir organa bırakılmamış konuları karara bağlama.
 
(2) Şube genel kurulları sadece yukarıdaki (a), (ç), (d) ve (k) bentlerinde belirtilen görevleri yerine getirirler. Şube genel kurullarının mali ibra yetkisi yoktur.
 
YORUM- c bendi ile yönetim kuruluna, ilk genel kurula sunulmak ve geçmişe etkili olmamak kaydıyla resmi makamlar ya da mahkeme kararı ile düzeltilmesi istene tüzük değişiklikleri konusunda değişiklik yapma yetkisi tanınmış. Yeni bir düzenleme olarak dikkati çekiyor. Olumsuz bir husus olarak değerlendirilmemektedir.
 
Ç bendine ise mali müşavir raporları yine yeni bir hüküm olarak eklenmiş.
 
Bir başka yeni düzenleme ile bir de üst kuruluş ve uluslararası kuruluşlarda kurucu olma konusunda da genel kurula yetki verilmiş.
 
Yapılan düzenlemede 2821’den farklı olarak delege seçimlerine ilişkin bend metinden çıkarmış olmakla birlikte, seçimler tüzüğe bırakıldığı ve tüzükler de genel kurullarca belirlendiği için neticeye etkili bir değişiklik gibi görünmüyor.
 
Genel olarak madde metninin düzenlenmesinde bir sorun dikkat çekmiyor.
 
 
Genel kurulun toplantı zamanı
MADDE 12- (1) Kuruluşların ilk genel kurulu tüzel kişiliğin kazanılmasından, şubelerin ilk genel kurulu ise kuruluş tarihinden itibaren altı ay içinde yapılır.
(2) Olağan genel kurul en geç dört yılda bir toplanır.
(3) İki genel kurul toplantısı arasındaki döneme ait faaliyet ve hesap raporu, yeminli mali müşavir raporu ile denetleme kurulu raporunun ve gelecek döneme ait bütçe teklifinin, genel kurula katılacaklara toplantı tarihinden onbeş gün önce gönderilmesi zorunludur.
(4) Olağanüstü genel kurul, yönetim kurulu veya denetleme kurulunun gerekli gördüğü hâllerde ya da genel kurul üye veya delegelerinin beşte birinin yazılı isteği üzerine altmış gün içinde yazılı istekteki konuları öncelikle görüşmek üzeretoplanır. Talep tarihi itibarıyla olağan genel kurul toplantı tarihine altı aydan az bir süre kalması hâlinde olağanüstü genel kurula gidilemez; ancak isteğe konu olan hususlar olağan genel kurul gündemine alınır.
(5) Genel kurula çağrı yönetim kurulu tarafından yapılır.
(6) Yukarıdaki hükümlere aykırı hareket eden kuruluş veya şube yönetim kuruluna; kuruluşun üyelerinden birinin veya durumu tespit eden Bakanlığın başvurusu üzerine yetkili mahkeme kararıyla işten el çektirilir. Mahkeme, ayrıca genel kurulu kanun ve tüzük hükümlerine göre en kısa zamanda toplamak ve yeni yönetim kurulu seçilinceye kadar kuruluşu yönetmekle görevli olmak üzere 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu hükümleri gereğince bir veya üç kayyım tayin eder.
 
YORUM- 2821 sayılı Kanun’da genel kurulların tüzükte hüküm olması halinde dört yıldan önce de toplanabileceği hükmü yeni düzenlemede çıkarılmış. Bunun yerine en geç dört yılda bir yapılır şeklinde düzenlenmiş.
 
Maddenin 4. fıkrasında ilave bir düzenleme yapılmış. Tasarı, talep tarihi itibarıyla olağan genel kurula 6 aydan az bir süre kalması halinde, olağanüstü genel kurula gidilmesini engelliyor. Yine ilave bir hükümle bu maddeye aykırı hareket eden yönetim kurulu veya üyelerine Bakanlık talebi ve mahkeme kararıyla el çektirme yaptırımı getiriliyor. Bu düzenlemenin idari vesayet anlamında sendika özgürlüğüne müdahale olduğu açıktır. Keyfi uygulamalara yol açabilir. Zira el çektirme sonrasında mahkemeye yeni yönetim kurulu seçilinceye kadar kayyum atama yetkisi veriliyor.
 
Genel kurulun toplantı ve karar yeter sayıları
MADDE 13- (1) Genel kurulun toplantı yeter sayısı üye veya delege tamsayısının salt çoğunluğudur. Tüzükte daha yüksek bir yeter sayı belirlenebilir. İlk toplantıda yeter sayı sağlanamazsa ikinci toplantı en çok onbeş gün sonraya bırakılır. Bu toplantıya katılanların sayısı, üye veya delege tam sayısının üçte birinden az olamaz.
(2) Delegelerin veya üyelerin genel kurula katılmaları ve oy kullanmaları engellenemez.
 
(3) Genel Kurulun karar yeter sayısı toplantıya katılan üye veya delege sayısının salt çoğunluğudur. Ancak bu sayı üye veya delege tamsayısının dörtte birinden az olamaz. Tüzükte daha yüksek bir yeter sayı belirlenmemişse, tüzük değişikliği, fesih, birleşme, katılma, üst kuruluşun veya uluslararası kuruluşun kurucusu olma, üst kuruluşlara ve uluslararası kuruluşlara üyelik ile üyelikten çekilme hâllerinde karar yeter sayısı üye veya delege tamsayısının salt çoğunluğudur.
 
YORUM- Madde 2821 sayılı Kanun’dan farklı olarak Tüzükte daha yüksek bir sayı belirlenmemişse tüzük değişikliği, fesih, birleşme, katılma, üst kuruluşun veya uluslar arası kuruluşun kurucusu olma, üst kuruluşlara ve uluslar arası kruluşlara üyelik ile üyelikten çekilme hallerinde karar nisabını üye veya delege sayısının salt çoğunluğunun onayına bağlamıştır. Diğer hükümlerde her hangi bir değişlik yoktur. Kanaatimizce düzenlemede sorun yaratacak bir husus yoktur.
 
Genel kurulda yapılacak seçimlerde uyulacak esaslar
MADDE 14- (1) Genel kurulda yönetim kurulu, denetleme kurulu ve disiplin kuruluna üye seçimi ile delege seçimi, yargı gözetimi altında serbest, eşit, gizli oy, açık sayım ve döküm esasına ve tüzük hükümlerine göre yapılır.
(2) Seçim yapılacak genel kurul toplantılarından en az onbeş gün önce genel kurula katılacak üye veya delegeleri belirleyen listeler, toplantının gündemi, yeri, günü, saati ve çoğunluk olmadığı takdirde yapılacak ikinci toplantıya ilişkin hususları belirten bir yazı ile birlikte yetkili seçim kurulu başkanlığına verilir.
(3) Hâkim, seçime katılacak ve oy kullanacak üye veya delegeleri belirleyen listeleri inceleyerek onaylar ve ilan edilmek üzere bir nüshasını ilgili kuruluş veya şubeye verir. İlgili kuruluş onaylı listeyi genel kurul toplantı tarihinden yedi gün önce kuruluş merkez veya şube binasında asmak suretiyle ilan eder. İlân süresi üç gündür.
(4) İlân süresi içerisinde seçim kurulu başkanlığına yapılacak itirazlar en geç iki gün içinde incelenir ve kesin olarak karara bağlanır. Bu suretle kesinleşen listeler ile toplantıya ilişkin diğer hususlar hâkim tarafından onaylanarak ilgili kuruluş veya şubeye gönderilir.
(5) Seçim kurulu başkanlığı, kuruluşun üyesi olmayan kişiler arasından bir başkan ve seçimlerde aday olmayan üyeler arasından iki üye belirleyerek seçim sandık kurulu oluşturur. Seçim sandık kurulu yedek başkan ve üyeleri de aynı şekilde belirlenir. Seçim sandık kurulu, seçimlerin yapılması ve oyların sayımı ile görevlidir.
(6) Seçimlerde aday olanların listeleri başkanlık divanınca düzenlenerek ilgili seçim kurulu başkanlığına mühürlenmek üzere verilir.
(7) Listede adı bulunanlar resmî kimlik belgesi göstermekve listeyi imzalamak suretiyle oy kullanırlar. Oy, sandık kurulu başkanı tarafından adayları gösteren ve seçim kurulu başkanlığınca mühürlenmiş listedeki isimlerin işaretlenmesi suretiyle kullanılır. Seçilecek organı oluşturan üye sayısından fazla adayın işaretlendiği oy pusulaları ile diğer kâğıtlara yazılan oylar geçersiz sayılır.
(8) Seçim süresinin sonunda seçim sonuçları, seçim sandık kurulu tarafından bir tutanakla tespit edilir ve bir nüshası seçim yerinde asılmak suretiyle duyurulur.
(9) Kullanılan oylar ve diğer belgeler tutanağın bir nüshası ile birlikte üç ay süreyle saklanmak üzere yetkili seçim kurulu başkanlığına verilir. Seçim sonuçları anılan başkanlık tarafından derhal ilan edilir ve ilgili kuruluş veya şubesine bildirilir.
(10) Seçimler sırasında sandık kurulu başkanı ve üyelerine karşı işlenen suçlar, kamu görevlilerine karşı işlenmiş sayılır.
(11) Seçimde görev alan seçim kurulu ve seçim sandık kurulu üyelerine 26/4/1961 tarihli ve 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunda belirtilen esaslara göre ilgili kuruluşça ücret ödenir.
 
YORUM-Tasarıda 2821’den farklı olarak hükümet komiserinin seçimlere katılması hususu metinden çıkarılmıştır.
 
2. bendde 2821’de mülki amire de verilmesi gereken liste ve evrakın sadece yetkili seçim kurulu başkanlığına verilmesi öngörülmüş, başka deyişle bürokratik işlem azaltılmış.
 
Genel kurulların Cumartesi ve Pazar günleri yapılmasına dair kısıtlayıcı düzenleme metinden çıkarılmış.
 
2821 sayılı Kanun’da yer alan, zorunlu organlara seçilebilmek için kuruculukta aranan şartların yerine getirilmesine dair sondan bir evvelki fıkra ile 16 yaşını doldurmamış olanların delege olmalarını engelleyen düzenlemeler metinden çıkarılmış.
 
Kanaatimizce yapılan değişiklik ve düzenlemelerde olumsuz bir yön bulunmamaktadır.
 
Seçimlere itiraz
MADDE 15- (1) Genel kurulda yapılan organ ve delege seçimlerinin devamı sırasında yapılan işlemlere ilişkin olarak seçim sonuç tutanaklarının düzenlenmesinden itibaren iki gün içinde yapılacak itirazlar hâkim tarafından aynı gün incelenir ve kesin olarak karara bağlanır. İtiraz süresinin geçmesi ve itirazların karara bağlanmasından hemen sonra hâkim, 14 üncü madde hükümlerine göre kesin sonuçları ilan eder ve ilgili kuruluş veya şubesine bildirir.
(2) Bakanlık veya kuruluş ya da şubesinin üye ve delegeleri, kanun ve tüzük hükümlerine aykırı olarak genel kurul ve seçim yapılması veya seçim sonuçlarını etkileyecek ölçüde bir usûlsüzlük ya da kanuna aykırı uygulama iddiasıyla, bu işlemlerin veya genel kurulun iptali için genel kurul tarihinden itibaren bir ay içerisinde yetkili mahkemede dava açabilir. Dava basit yargılama usûlüne göre iki ay içerisinde sonuçlandırılır. Kararın temyizi hâlinde Yargıtayca onbeş gün içinde kesin olarak karara bağlanır.
(3) Genel kurulun veya genel kurulda yapılan organ seçiminin iptaline karar verildiği takdirde mahkeme genel kurulu kanun ve tüzük hükümlerine göre en kısa zamanda toplamak, seçimleri yapmak ve yeni yönetim kurulu seçilinceye kadar kuruluşu yönetmekle görevli olmak üzere 4721 sayılı Kanun hükümleri gereğince bir veya üç kayyım tayin eder.
 
YORUM-Seçimlere itirazlar 2821 sayılı Kanun’daki düzenlemeye paralel bir şekilde getirilmiş. 2821 sayılı Kanun’da itirazlar için hakime inceleme için tanınan 7 güne kadar süre metinden çıkarılmış, onun yerine 2 gün içinde yapılacak itirazın aynı gün karara bağlanması esası getirilmiş bulunuyor. Ancak bu uygulama yapılan işlemlere ilişkin itirazlar için geçerli.
 
Bunu dışında seçim sonuçlarını etkileyecek ölçüdeki usulsüzlük ve kanuna aykırılık iddiaları için genel kuruldan itibaren 1 ay içinde yetkili mahkemede dava açılması ve davanın iki ay içinde sonuçlandırılması, temyizi halinde de Yargıtayca 15 gün içinde kesin karara bağlanması hükmü getirilmiş.
 
İtirazlara ilişkin bu düzenlemelerde her hangi bir olumsuz yön tespit edilmemiştir.
 
 
Genel kurul dışında yapılan delege seçimi
MADDE 16- (1) Genel kurul dışında yapılan delege seçimleri üyeler tarafından serbest, eşit, gizli oy, açık sayım ve döküm esasına ve tüzük hükümlerine göre yapılır.
(2) Genel kurul dışında yapılan delege seçimlerine seçim sonuçlarının ilanından sonra iki gün içinde yapılacak itirazlar, yetkili mahkeme tarafından kesin olarak karara bağlanır. Delege seçiminin mahkeme tarafından iptal edilmesi hâlinde, seçimler onbeş gün içinde yenilenir.
 
YORUM- Delege seçimine ilişkin maddede bir olumsuzluk dikkati çekmemiştir.
 
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Üyelik
 
Sendika üyeliği ve üyeliğin kazanılması
MADDE 17­- (1) Onbeş yaşını dolduran ve bu Kanun hükümlerine göre işçi sayılanlar, işçi sendikalarına üye olabilirler.
(2) Bu Kanun anlamında işveren sayılanlar, işveren sendikalarına üye olabilirler.
(3) Sendikaya üye olmak serbesttir. Hiç kimse sendikaya üye olmaya veya olmamaya zorlanamaz. İşçi veya işverenler aynı işkolunda ve aynı zamanda birden çok sendikaya üye olamazlar. Ancak aynı işkolunda ve aynı zamanda farklı işverenlere ait işyerlerinde çalışan işçiler birden çok sendikaya üye olabilirler. İşçi ve işverenlerin bu hükme aykırı şekilde birden çok sendikaya üye olmaları hâlinde sonraki üyelikler geçersizdir.
(4) Bir işyerinde yardımcı işlerde çalışan işçiler de, işyerinin girdiği işkolunda kurulu bir sendikaya üye olabilirler.
 (5) Sendikaya üyelik, Bakanlıkça sağlanacak elektronik başvuru sistemine e-Devlet kapısı üzerinden üyelik başvurusunda bulunulması ve sendika tüzüğünde belirlenen yetkili organın kabulü ile e-Devlet kapısı üzerinden kazanılır. Üyelik başvurusu, sendika tarafından otuz gün içinde reddedilmediği takdirde üyelik talebi kabul edilmiş sayılır. Haklı bir neden gösterilmeden üyelik başvurusu kabul edilmeyenler, bu kararın kendilerine tebliğinden itibaren otuz gün içinde yetkili mahkemede dava açabilirler. Mahkemenin kararı kesindir. Mahkemenin davacı lehine karar vermesi hâlinde üyelik mahkeme kararının kesinleştiği tarihte kazanılmış sayılır.
 
YORUM- Sendika üyeliğini düzenleyen bu maddede 2821 sayılı Kanun’da öngörülen 16 yaş sınırı 15 yaşa çekilmiştir. Bunun dışında ilave hükümler getirilmiş bulunmaktadır.
 
Aynı zamanda ve aynı işkolunda birden çok sendikaya üyelik yasaklanmıştır. Ancak farklı işverenlere bağlı işyerlerinde aynı işkolunda ve aynı zamanda çalışan işçilere birden çok sendikaya üye olma imkanı getirilmektedir. Maddenin düzenleniş şekli çelişkilidir. Bir defa bir işçinin aynı zamanda farklı işverene bağlı olarak çalışması mümkün değildir. Bu hüküm kısa süreli ve çağrı üzerine çalışma gibi düzenlemeleri hedef alıyorsa bile farklı işverenlere ancak farklı zamanlarda çalışmak söz konusu olabilir. Metni ancak farklı zamanlarda, farklı işkollarında faaliyet gösteren işverenlere bağlı çalışanlar için iki ayrı sendikaya üye olma hakkı şeklinde düzenlemekte yarar vardır. Kaldı ki, işverenlerin şirket içinde farklı şirketler kurarak, ama muvazaa yoluyla aynı işletmede aynı işte çalıştırdıkları işçiler açısından düşünüldüğünde bu kez çok karmaşık yetki sorunları ile karşı karşıya kalınacağı açıktır. Aynı işkolunda iki farklı sendikaya üye olmak gerek baraj ve gerekse yetki çoğunluğu uygulamalarında ciddi sorunlar yaratacaktır.
 
Sendikaya üyelikte noter sisteminin kaldırılmış olması olumlu bir düzenlemedir. Ancak, e-Devlet uygulaması sanal dünyadaki usulsüzlük ve yolsuzluklar karşısında ciddi kuşku ve endişeleri beraberinde getirmektedir. E-şifre yerine parmak okutma sisteminin uygulanması daha sağlıklı bir yöntem olarak görünmektedir. Aksi takdirde özellikle son senelerde yaşanan kovuşturma ve tutukluluk hallerinde sehven bilgisayarlara yüklenen bilgi ve dosyalar konusu bunca kaosa yol açmışken, aynı usulle yapılacak yolsuzluklara karşı nasıl önlem alınacağı, hakların nasıl savunulacağı konusu çok ciddi bir sorun olarak karşımızda durmaktadır.
 
Asıl tepki duyulması gereken sistemin yine katı bir idari ve siyasi vesayet altında tutulmaya çalışılmasıdır. Bu durum sendikal hak ve özgürlüklerini teminat altına alan normlara açık bir aykırılıktır.
 
Kanaatimizce, yetki işlemlerinde temel olarak kullanılacak üyelik veri sistemi ve yetki işlemlerinin idari ve hukuki sorumluluğu, Hükümet otoritesinden bağımsız ve özerk bir yapı oluşturularak, bu kuruluşa verilmelidir.
 
Üyelik aidatı
MADDE 18- (1)Üyelik aidatının miktarı kuruluşların tüzüklerinde belirtilen usûl ve esaslara göre genel kurul tarafından belirlenir.
(2) Üyelik ve dayanışma aidatları yetkili işçi sendikasının işverene yazılı başvurusu üzerine işçininücretinden kesilmek suretiyle ilgili sendikaya ödenir.
(3) Yukarıdaki hükümlere göre ödenmesi gereken aidatı kesmeyen veya kesmesine rağmen bir ay içinde ilgili işçi sendikasına ödemeyen işveren, bildirim şartı aranmaksızın aidat miktarını bankalarca işletme kredilerine uygulanan en yüksek faiziyle birlikte ödemekle yükümlüdür.
(4) Üye aidatının tahsiline ilişkin usûl ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.
 
YORUM- Üyelik aidatını düzenleyen bu madde ile üyelik aidatı miktarını belirleme tüzük ve genel kurullara bırakılmıştır. Yetkili sendikanın aidat kesme talebine göre ücretlerden aidat kesme yükümlülüğünü işverene veren ilke (check-off sistemi) korunmuştur. Ancak anlaşılmaz bir şekilde üye aidatının tahsiline ilişkin usul ve esasların Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikte düzenleneceği belirtilmiştir. Böylesine basit bir uygulamada Bakanlık neyin yönetmeliğini hazırlayacaktır anlamak mümkün olamamıştır.
 
Mevcut kanundaki, bir günlük ücret sınırı kaldırılmış, çıplak ücretle ilgili kayıt metinde yer almamış ve sendika tüzüklerine üyelik aidatından başka bir aidat alınacağına dair hüküm konamayacağına ilişkin son fıkra da yeni metinde yer almamıştır. Yine mevcut maddenin ilk fıkrasındaki “faaliyeti durdurulmayan” ibaresi çıkarıldığına göre, bu durumda sendikaların faaliyeti durdurulsa bile aidat almaya devam edebileceği anlamını çıkarmak mümkündür.
 
Genel olarak düzenlemenin olumlu olduğu düşünülmektedir.
 
Sendika üyeliğinin sona ermesi ve askıya alınması
MADDE 19- (1)İşçi veya işveren, sendikada üye kalmaya veya üyelikten ayrılmaya zorlanamaz.
(2) Her üye, e-Devlet kapısı üzerinden çekilme bildiriminde bulunmak suretiyle üyelikten çekilebilir. E-Devlet kapısı üzerinden yapılan çekilme bildirimi elektronik ortamda eşzamanlı olarak Bakanlığa ve sendikaya ulaşır.
(3) Çekilme, sendikaya bildirim tarihinden itibaren bir ay sonra geçerlilik kazanır. Çekilenin bir aylık süre içinde başka bir sendikaya üye olması hâlinde yeni üyelik bu sürenin bitimi tarihinde kazanılmış sayılır.
(4) Sendika üyeliğinden çıkarılma kararı genel kurulca verilir. Karar, e-Devlet kapısı üzerinden Bakanlığa elektronik ortamda bildirilir ve çıkarılana yazı ile tebliğ edilir. Çıkarılma kararına karşı üye, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde yetkili mahkemeye itiraz edebilir. Mahkeme iki ay içinde kesin olarak karar verir. Üyelik, çıkarılma kararı kesinleşinceye kadar devam eder.
(5) İşveren veya işveren vekili sıfatını kaybedenlerin sendika ve üst kuruluşlardaki üyelikleri ve görevleri, bu sıfatı kaybettikleri tarihte kendiliğinden sona erer. Ancak, tüzel kişiliği temsilen işveren ve

DİĞER HABERLER
FAZLA ÇALIŞMANIN İSPATI
FAZLA ÇALIŞMANIN İSPATI

Fazla çalışma ücreti, kanunun veya sözleşmelerin öngördüğü haftalık çalışma süresinin üzerindeki çalışmalar için ödenecek ücreti ifade etmektedir.

GELİR DAĞILIMINDA BOZULMA ZİRVEDE
GELİR DAĞILIMINDA BOZULMA ZİRVEDE

İktidarın neoliberal politikaları gelir dağılımı adaletsizliğinde ülkeyi Avrupa’nın zirvesine taşıdı. En zengin %1’lik kesim ülkedeki servetin %40’ına sahip oldu. Halkın %71’inin 10 bin dolardan az serveti bulunuyor.

MAZERETSİZ DEVAMSIZLIKTA İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİ
MAZERETSİZ DEVAMSIZLIKTA İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİ

İşçi ile işveren arasındaki iş ilişkisi sürdürülürken, işçi tarafından yapılan devamsızlıkların geçerli bir mazerete dayanması gerekmektedir.

BEDELLİ ASKERLİK VE TAZMİNAT HAKKI
BEDELLİ ASKERLİK VE TAZMİNAT HAKKI

Bedelli askerlik ve tazminat hakkı.