Sendikal hakları tırpanlayan Toplu İş İlişkileri Yasası Meclis´te kabul edildi. Yasa, Hak-İş ve işveren istekleri doğrultusunda birçok madde içeriyor. Türk-İş Genel Başkanı Mustafa Kumlu´nun imzaladığı protokoldeki maddelerin geçmesi de gözlerden kaçmadı.

Sendikal hakları tırpanlayan Toplu İş İlişkileri Yasası Meclis’te kabul edildi. Yasa, Hak-İş ve işveren istekleri doğrultusunda birçok madde içeriyor. Türk-İş Genel Başkanı Mustafa Kumlu’nun imzaladığı protokoldeki maddelerin geçmesi de gözlerden kaçmadı.

İşverenin kusuru, sendikaya yükleniyor

Meclis’te 3 Ekim’den itibaren görüşülen Toplu İş İlişkileri Yasa Tasarısı kabul edildi. Kabul edilen yasada sendikaların kuruluşlarından, işkollarına, TİS yetkilerine kadar pekçok değişiklik yer alıyor. 

Böylece, işverenlerin istekleri doğrultusunda tasarıya girdiği söylenen ve sendikaların şerh koyduğu bütün maddeler de yasalaşmış oldu. Sadece sivil havacılık işkoluna getirilen yasak, toplumun bütün kesiminden gelen tepkiler üzerine yasada yer almasa da diğer işkollarındaki grev yasakları devam ediyor.

Şimdi gözler Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’e çevrildi. Meclis’ten geçen yasa Abdullah Gül’ün onayına sunulacak. Yasa eğer onaylanırsa uzunca bir süredir mağdur durumda olan 650 bin işçinin toplu sözleşme süreci başlayacak. 

İşkolu barajı yüzde 3 oldu

Yasanın en tartışmalı maddesi sendikal yetkileri belirleyecek baraj maddesi oldu. 2009 yılındaki istatistiklere göre yetki alan ancak, yeni yasayla baraj altında kalacak olan sendikalara bir toplu sözleşme hakkı tanındı. Sendikanın toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkili olması için belirlenen şartlar arasındaki "2 bin üyesinin bulunması" şartı tasarıdan çıkarıldı. İşkolu barajı da yüzde 3 olarak değiştirildi. AKP’nin önergesine göre, Ekonomik ve Sosyal Konsey’e üye konfederasyonlara bağlı işçi sendikaları için yüzde 3 barajı, Ocak 2013’ten 1 Temmuz 2016 tarihine kadar yüzde bir, 1 Temmuz 2018 tarihine kadar ise yüzde 2 olarak uygulanacak. Bundan sonra ise baraj yüzde 3 olacak. 

Kademeli barajda Hak-İş’e kıyak

Yine AKP önergesine göre, 15 Eylül 2012 tarihine kadar kurulmuş ve Ekonomik ve Sosyal Konsey’e üye konfederasyonlara bağlı işçi sendikalarının yasanın yürürlüğe girmesinden Ocak 2013’e kadar yapacakları yetki tespit talepleri, işyeri ve işletme çoğunluğu şartlarına göre sonuçlandırılacak. Ancak yüzde 1’lik işkolu barajı aranmayacak.

Bu da bu 3 aylık sürede işkolu barajının sıfır olması anlamına geliyor. Böylece aralarında TGS’den ayrılan Anadolu Ajansı çalışanlarının kurdukları Medya-İş ile Öz Büroİş’in de bulunduğu Hak-İş’e bağlı sendikalara toplu sözleşme yolu açılıyor.

Sendika kurmada işkolu şartı kalktı

Kurucularda aranan işkolunda çalışma şartı kaldırıldı. Fiilen çalışan her işçi herhangi bir işkolunda sendika kurma hakkını elde etti. Hak-İş’e bağlı Öz Orman-İş’in, inşaat işkolunda çalışan 7 kişi ile kurulduğu iş mahkemesince tespit edilmişti ve orman işkolundaki bir sendikayı inşaat işkolunda çalışanların kurması Sendikalar Kanunu’na aykırıydı. Böylece bu yasa ile Öz Orman-İş’te kurtarılmış oldu.

Yüzde 3 üyesi olmayan yetkiye itiraz edemeyecek

Yasada diğer maddeler ise şu şekilde yer aldı: Toplu iş sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası, Çalışma Bakanlığı’na başvurarak yetkili olduğunun tespitini isteyecek. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini talep edebilecek. Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, iş yeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene 6 iş günü içinde bildirecek. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde 3’ünden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamayacak. 

30’dan az işçi çalıştıran işyerlerinde çalışan işçilerin sendikal nedenlerle işten atılmaları da yaptırmışız bırakıldı. Sendikalar, patronların işçileri sendikalı oldukları için rahatça işten çıkarmasından endişe ediyorlar. Mevcut durumda sendika üyeliği için noter şartı vardı. Yasa ile birlikte sendika üyeliği ve üyelikten çıkarılma için noter şartı kaldırıldı.

E-devlet uygulaması

Ancak yerine e-devlet uygulaması getirildi. Sendikalar bu uygulama içinde var olanın makyajla kapatılması olarak yorumluyorlar.