Emeğin Gücü, Emekçinin Yanındayız...
TEKGIDA-İŞ SENDİKASI
TEKGIDA-İŞ SENDİKASI
ANADOLU ETAP
ATAKEY
FELDA IFFCO
PERFETTİ VAN MELLE
KRAFT HEİNZ
SAFE SPİCE
SAGRA
İZTARIM
DOĞANAY
KESKİNOĞLU
BARRY CALLEBAUT
BEL KARPER
Cargill
Doğadan
Tarım Kredi Birlik
Bolez Piliç
Badem Su
İzmir Su
Elmacık Atasu
Sek_Süt
Yudum_Yag
ORYANTAL TÜTÜN PAKETLEME
Olin_Yag
NuhunAnkaraMakarnasi
Nestle_Su
Pinar
Savola
Pepsi
Tuborg_Bira
Nestle cereals
Yepaş Ekmek
Yesaş
Mey
Nestle
Mauri_Maya
Lipton_Dosan
Mondelez
TtlTutun
TrakyaBirlik
Tat
Tamek
Sırma Su
Sunel
KristalYag
Knorr_Besan
Kent_Cadbury
Efes
ELİT Cikolata
Erikli_Su
Eti
Evyap
Ferrero
Filiz Makarna
Timtas
Kavaklıdere
ibb kent ekmek
Hayat Su
Haribo
Frito Lay
BAT
Barilla_Makarna
Banvit
Aroma
Ankara Fırınları
Akmina
Alpin Su
Bimbo QSR
Bolca Mantı
BUNGE YAĞ
Chipita Gıda Üretim A.Ş.
Coca Cola
Damla Su
Danone
Dr Oetker
Agthia
ANADOLU ETAP
ATAKEY
FELDA IFFCO
PERFETTİ VAN MELLE
KRAFT HEİNZ
SAFE SPİCE
SAGRA
İZTARIM
DOĞANAY
KESKİNOĞLU
BARRY CALLEBAUT
BEL KARPER
Cargill
Doğadan
Tarım Kredi Birlik
Bolez Piliç
Badem Su
İzmir Su
Elmacık Atasu
Sek_Süt
Yudum_Yag
ORYANTAL TÜTÜN PAKETLEME
Olin_Yag
NuhunAnkaraMakarnasi
Nestle_Su
Pinar
Savola
Pepsi
Tuborg_Bira
Nestle cereals
Yepaş Ekmek
Yesaş
Mey
Nestle
Mauri_Maya
Lipton_Dosan
Mondelez
TtlTutun
TrakyaBirlik
Tat
Tamek
Sırma Su
Sunel
KristalYag
Knorr_Besan
Kent_Cadbury
Efes
ELİT Cikolata
Erikli_Su
Eti
Evyap
Ferrero
Filiz Makarna
Timtas
Kavaklıdere
ibb kent ekmek
Hayat Su
Haribo
Frito Lay
BAT
Barilla_Makarna
Banvit
Aroma
Ankara Fırınları
Akmina
Alpin Su
Bimbo QSR
Bolca Mantı
BUNGE YAĞ
Chipita Gıda Üretim A.Ş.
Coca Cola
Damla Su
Danone
Dr Oetker
Agthia
03 Aralık 2010
SATINALMA GÜCÜNE DAYANAN MİLLİ GELİR

Bakanlar Kurulu’nun 2011 programında, 2010 yılı için kişi başına gayrisafi milli hasıla (GSMH) tahmininin 2.354 USD (ABD Doları) arttırılarak 15.392 USD’ye yükseltilmesi, tartışmalara, “Bir gecede bir kalem darbesi, bir kalem oynatması ile zengin olduk” gibi yorum ve eleştirilere yol açtı.

SATINALMA GÜCÜNE DAYANAN MİLLİ GELİR

 Milli gelir tahminleri cari fiyatlarla, sabit fiyatlarla ve paranın satınalma gücüne göre yapılmaktadır. Bu köşede de yinelendiği gibi milli gelir, daha doğru bir deyişle gayrisafi milli hasıla (GSMH) tahminleri bazı varsayımlara, katsayılara dayanmakta, rakamların bir muhasebe kesinliği bulunmamaktadır. Kaldı ki günümüzde bir muhasebe kesinliğinden de söz etmek mümkün değildir. İçinde bulunulan dönemde cari fiyatlarla yapılan tahminler, daha sonra önceki döneme kıyasla fiyat değişmelerine göre, bir düzeltme katsayısı ile GSMH deflatörü ile sabit fiyatlara çevrilerek, büyüme ya da değişim hızı hesaplanmaktadır. Düzeltme katsayısı, GSMH deflatörü de salt kesinlik taşımamaktadır. Verilecek katsayılara göre farklı düzeltme katsayıları hesaplanabilmektedir. Yerel ya da ulusal para üzerinden yapılan GSMH tahminlerinin yabancı para birimine (USD veya EURO- Avro) çevrilmesi de sorunlar yaratmaktadır. Çevirme hangi kur üzerinden yapılacaktır? Yıllık ortalama kur ölçü olarak kabul edilse dahi, ortalama hesaplanmasında da farklı uygulamalar, yaklaşımlar söz konusudur. Kaldı ki, çevirdiğiniz yabancı para da sabit bir ölçü değildir. Yabancı para birimlerinin değerleri, çapraz kurlar da sürekli değişmektedir.

 

GSMH tahminleri, cari fiyatla, sabit fiyatla ve ölçü olarak kabul edilen yabancı para birimi (örneğin USD) ile ifade edildikten, açıklandıktan sonra; niçin bir de paranın satınalma gücüne göre düzeltilmekte, satınalma gücü paritesine göre ayrı bir GSMH serisi düzenlenmektedir? Açıklamaya çalışayım.

Ekonomide Tek Fiyat Kanununa (Law of one Price) göre, benzer mal ve hizmetlerin fiyatlarının tüm piyasalarda aynı olması gerekir. Özellikle dış ticarete konu olan malların fiyatları, ölçü olarak alınan para birimi cinsinden tüm piyasalarda aynı olacaktır. Tek fiyat kanununa dayanarak, öncülüğünü İsveçli ekonomist Gustav Casselin yaptığı satınalma gücü parite (purchasing power parity – ppp) kuramına göre, bir para biriminin tüm piyasalarda satın alabileceği mal ve/veya hizmet miktarı eşit olacaktır. Daha açık bir deyişle, 1 ABD Doları (USD), ABDde ne miktar mal veya hizmet alabiliyorsa, Türkiyede de aynı, eşit miktarda mal ve hizmet alacaktır. Ülkeler arasında fiyat değişim oranları, enflasyon hızları ise farklıdır. Satınalma gücü parite kuramı, döviz kuru ile fiyat değişim hızları arasında bağlantı kurar. Buna göre uluslararası piyasalarda mal ve hizmet fiyatları dalgalanmalarında eşitliği, döviz kurlarındaki değişim sağlar. Bu kurama göre, döviz kurundaki değişim oranı, ülkelerin fiyat değişim farkını yansıtmalı, fiyat değişim oranına eşit olmalıdır.

 

Ancak uygulamada, Tek Fiyat Kanununun ve Satınalma Gücü Parite kuramının dayandığı varsayımlar geçerli değildir. Bir kez üretilen tüm mal ve hizmetler dış ticarete konu olmamaktadır. Kaldı ki tüm piyasalarda mal ve hizmetlerin fiyatları da eşit değildir, fiyat farklılıkları vardır. Ayrıca döviz kurlarındaki değişim oranı da ülkeler arasında fiyat değişim farklılıklarını yansıtmamaktadır. Bu nedenle 1 USDnin ABD pazarlarında alabileceği mal ve hizmet miktarı, Türkiyede alabileceği mal ve hizmet miktarından farklı, daha az olabilmektedir. Özellikle uluslararası karşılaştırmalar yapılırken, para birimlerinin çeşitli pazarlardaki satınalma gücündeki bu farklılığın da hesaplara yansıtılması gerekir. Bu nedenle GSMH tahmini, paraların satınalma gücündeki farklılığı da dikkate alarak satınalma gücü paritesine göre de açıklanmaktadır. GSMH, paranın satınalma gücü ifade edilirken, yine katsayılara dayanılmaktadır.

Tüm bu sıkıcı gelecek açıklamalar, GSMH rakamlarının varsayımlara, katsayılara dayanan tahminden ibaret olduğunu; salt kesinlik taşımadığını ortaya koymak içindir. GSMH, sabit fiyatla, yabancı para birimine çevrilirken, hele hele paranın satınalma gücüne göre ifade edilirken, nesnellikten daha da uzaklaşılmakta, GSMH rakamları, kaba tahminlere dönüşmektedir.

Şu soru sorulabilir; peki, bu tahmini rakamlara dayanarak, niçin yorum ve değerlendirmeler yapılmaktadır? Rakamlar salt, kesin doğru olmasalar bile, rakamlar üretilirken, aynı hatalar sistemik olarak yineliyorsa, aynı sistemik hatalar yapılıyorsa; rakamlar yine de gelişmenin yönünü gösterir. Eğer varsayımlar, katsayılar değiştiriliyor, karşılaştırma tutarlılığı bozuluyor, sistematik olmayan yeni yeni hatalar ekleniyorsa, bu durumda rakamların karşılaştırılması tümüyle anlamını yitirir. Dönemler itibarıyla karşılaştırma tutarlılığı bozuluyorsa, yöntem, varsayım, katsayı değiştirilmesinin tahminler, rakamlar üzerinde etkisi ayrıca hesaplanarak açıklanmalıdır.

İktisat, muhasebe, istatistik bilgisi, açıklanan rakamlara kuşku ile yaklaşılmasını gerektirir. Yöntem değerleme ölçüleri varsayım, kullanılan katsayılar, sistemik hatalar ve bağlamdaki değişiklikler bilinmeden sağlıklı bir değerlendirme ve çözümleme yapmak olanağı da yoktur.

CUMHURİYET – ÖZTİN AKGÜÇ

DİĞER HABERLER
ANKARA’YA ‘ANAYASAL HAK YÜRÜYÜŞÜ’ YAPMAK İSTEYEN POLONEZ İŞÇİLERİNE POLİS ENGELİ: ‘GÜCÜNÜZ İŞÇİYE YETİYOR DEĞİL Mİ?’
ANKARA’YA ‘ANAYASAL HAK YÜRÜYÜŞÜ’ YAPMAK İSTEYEN POLONEZ İŞÇİLERİNE POLİS ENGELİ: ‘GÜCÜNÜZ İŞÇİYE YETİYOR DEĞİL Mİ?’

Sendikalı oldukları gerekçesiyle işten çıkarılınca 140 gün önce direnişe başlayan Polonez işçilerinin, Çatalca’dan Ankara’ya “Anayasal Hak Yürüyüşü” çevik kuvvet tarafından engelleniyor.

YENİ SAYFA İÇİN YOLCULUK BAŞLIYOR
YENİ SAYFA İÇİN YOLCULUK BAŞLIYOR

Polonez işçisi aylardır devam ettiği direnişi Ankara’ya taşımaya karar verdi. Bugün saat 11’de Çatalca Adliyesi önünden Ankara’ya yürüyüş başlayacak.

POLONEZ EMEKÇİSİNİN ANKARA YÜRÜYÜŞÜ BAŞLIYOR
POLONEZ EMEKÇİSİNİN ANKARA YÜRÜYÜŞÜ BAŞLIYOR

Sendikaya üye olduğu için hukuksuzca işten çıkarılan 146 işçi, ‘Anayasal Hak Yürüyüşü’nde ilk adımı saat 11.00’de Çatalca’daki Polonez fabrikasından atacak.

POLONEZ İŞÇİSİ HAKLARI İÇİN ANKARA’YA YÜRÜYOR
POLONEZ İŞÇİSİ HAKLARI İÇİN ANKARA’YA YÜRÜYOR

Ürdünlü işveren anayasayı çiğnedi; sendikaya üye işçileri işten attı. Yetkililer çözüm üretmedi. Çoğunluğu kadın 146 işçi, Ankara yürüyüşü için ilk adımı yarın atacak.