08 Ekim 2020
SARAY’DAN SÖMÜRÜ İTİRAFI
1978 ile 2005 arasında kişi başına verimlilik, 100’den 236’ya yükselirken kişi başına reel ücretler ise 100’den 98.6’ya gerilemişti.
1978 ile 2005 arasında kişi başına verimlilik, 100’den 236’ya yükselirken kişi başına reel ücretler ise 100’den 98.6’ya gerilemişti.
2012 yılı birinci çeyreği ile 2020 yılı ikinci çeyreği arasında işgücü verimi yüzde 51.1 oranında artarken reel ücretlerdeki artış yüzde 14.8’de kaldı.
Emekçinin üretkenliği ile aldığı ücret arasındaki fark, AKP iktidarı ile tavan yaptı. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (SBB) tarafından Eylül 2020’de yayımlanan verilere göre ücretler ve verimlilik arasındaki makas hızla açıldı. Genellikle otoriter rejimlerde kısıtlanan haklarla birlikte görülen üretkenlik ve reel ücret arasındaki farkın büyüklüğü, AKP döneminde, darbe dönemini bile geride bıraktı. Emekçiler daha fazla üretirken bu verimlilik artışı ücretlerine yansımadı. 2012 yılı birinci çeyreği ile 2020 yılı ikinci çeyreği arasında sanayide işgücü verimi yüzde 51.1 oranında artarken reel ücretlerdeki artış yüzde 14.8 düzeyinde kaldı.
DİSK-AR Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından Eylül 2020’de yayımlanan verilerden yola çıkarak verimlilik ve ücretler arasındaki makasa dair bir rapor yayımladı. Toplam sanayide birim ücret endeksi, verimlilik artışının işçilerin ücretlerine yansıtılmadığını gösterdi. 2012 yılından bu yana verimlilik ve ücretler arasındaki açılma eğiliminde olan makas artmaya devam etti.
Raporda, “Reel ücretlerdeki artışlar verimlilik artışının gerisinde kaldı. İşçiler daha çok çalıştı, daha çok üretti ancak bu artıştan pay alamadı. Böylece sanayide sömürü yoğunlaştı. İşçiler, 2012’ye göre yüzde 51 daha fazla üretirken bu üretim artışı ücretlere yansımadı” denildi.
Salgına karşın arttı
Rapora göre 2012 yılı 100 kabul edildiğinde ücret artışları genellikle verimlilik artışının altında seyretti. Özellikle bu süreç, 2016 sonrasında hızlandı ve 2018 krizi ile de zirveye çıktı. Dikkat çekici olan, 2019 ikinci çeyrekte 133.6 birim verimliliğinin salgına karşın 2020 ikinci çeyrekte 151.1’e yükselmesi oldu. Oysa aynı dönemde ücretler 113.7’den 114.8’e yükseldi. Verimlilik son 1 yılda 17.5 puan artarken reel ücret sadece 1 puan arttı. 2020 ikinci çeyrek itibarıyla verimlilik ve reel ücretler arasındaki fark 36.3 puana ulaştı.
Yoksulluk arttı
Prof. Dr. Erinç Yeldan tarafından hazırlanan verimlilik ve gerçek ücret serisine göre ülkede, emekçilerin reel ücretlerinin genel olarak verimliliklerine oranla düştüğü görülüyor. Ancak 12 Eylül ile birlikte ücretler ve verimlilik arasındaki makas hızla açılmaya başladı.
Yeldan’ın çalışmasına göre ücretlerin en yüksek düzeye ulaştığı 1978 yılı 100 kabul edildiğinde 1980 öncesinde ücretler ve verimlilikte birlikte bir düşüş yaşandığı görülüyor. 1980 sonrasında ise verimlilik hızla artarken gerçek ücret artışının çok geride kaldığı ortaya çıkıyor.
1978 ile 2005 arasında kişi başına verimlilik 100’den 236’ya yükselirken kişi başına reel ücretler ise 100’den 98.6’ya geriliyor. Bir diğer ifadeyle verimlilikte devasa bir artış yaşanırken reel ücretler düştü. Böylece işçiler, verimlilikte yaşanan bu artıştan yararlanamadı ve göreli olarak yoksullaştı.
