Sanayi üretiminde ekim ayında kaydedilen performans, son çeyrek büyümesine dönük umutları da artırdı.

* Sanayi üretiminde ekim ayında kaydedilen performans, son çeyrek büyümesine dönük umutları da artırdı.

* Kasım ve aralıkta üretim hiç artmasa bile ekim ayındaki yüzde 9.4’lük oranın etkisiyle son çeyrekte yüzde 3 dolayında artış sağlanacak.

* Son çeyrekteki GSYH artışının yüzde 2’nin biraz üstünde gelmesi ve yılın tümündeki büyümenin de böylece yüzde 1’i bulması olasılığı ağır basıyor.

Sanayi ekim ayında da iyi bir performans sergiledi. Üretim geçen yıla göre yüzde 10 dolayında arttı, bunun da ötesinde şimdiye kadarki en yüksek sanayi üretimine de ekim ayında erişildi.

TÜİK tarafından yapılan açıklamaya göre, arındırılmamış ham endeksle hesaplanan üretim ekim ayında geçen yılın yüzde 9.4 üstünde gerçekleşti.

Takvim etkisinden arındırılmış endeksle yapılan hesaplamaya göre artış ise yüzde 10.2 oldu.

TÜİK sanayi üretimi verisini 2015 yılı ortalamasını 100 kabul ederek oluşturuyor. İşte 2015 yılı ortalaması 100 olan endeks ekim ayında arındırılmamış hesaplamayla 134.7’ye, takvim etkisinden arındırılmış hesaplamayla 132.1’e ulaştı.

Bu endeks değerleri, sanayi üretiminin şimdiye kadar çıktığı en yüksek düzeye işaret ediyor.

Beş aydır artış var

Sanayi üretimi nisan ve mayıs aylarında pandeminin etkisiyle tam bir çöküş yaşadıktan sonra toparlanmaya başladı.

Ham endekste temmuz ayındaki küçük gerileme hariç beş aydır artış gözleniyor.

Takvim etkisinden arındırılmış endekste ise haziranla birlikte başlayan artış beş aydır kesintisiz sürüyor.

Geçen yıl ancak yakalandı

Sanayi üretimi nisan ve mayısta öylesine bir çöküş yaşamıştı ki son beş aydır artış gerçekleşiyor olmasına rağmen ilk on ay toplamında ham endekse göre olan üretim değişiminde 2019 yılı ancak yakalandı. Arındırılmış endekse göre olan değişimde ise hala geçen yılın altında bulunuluyor.

Herhangi bir arındırma işlemine konu olmayan ham endekse göre on aylık üretim geçen yılın yüzde 0.3 de olsa üstünde.

Takvim etkisinden arındırılmış üretim ise yüzde 0.3 ile yine aynı oranda geçen yılın altında.

SON ÇEYREK BÜYÜMESİNİN ARTI GELME OLASILIĞI DAHA DA GÜÇLENDİ

Yeni ekonomi programında yılın tümü için büyüme tahmini yüzde 0.3 olarak yer aldı. Olumsuz bir senaryo olarak 2020’nin tümü için yüzde 1.5’lik küçülme olabileceği de ifade edildi.

GSYH yılın ilk dokuz ayında yüzde 0.5 büyüdü. Köşemizde 3 Aralık’ta da yazmıştık; yılın son çeyreğinde yüzde 0.3 küçülme olsa bile yılı YEP’te tahmin edilen yüzde 0.3 büyümeyle kapatmak mümkün olacaktı.

Ancak GSYH büyümesine esas olan ham endekse göre sanayi üretiminde kaydedilen yüzde 9.4’lük ekim ayı artışı, son çeyreğe dönük umutları artırdı. Matematiksel olarak artık şu kesin:

“Yılın son iki ayında sanayi üretimi hiç artmasa ve geçen yılla aynı düzeyde kalsa bile son çeyrekte 2019’a göre yüzde 3.1 artış gerçekleşecek.”

Şimdi, sanayi üretiminin en az yüzde 3 dolayında arttığı bir çeyrekte GSYH değişimi çok daha düşük oranda ya da negatif gelir mi?

Hiç sanmıyoruz. 3 Aralık’taki yazımızda bu yıla dönük en olumlu büyüme senaryosunu yüzde 1 olarak almış ve buna göre de son çeyrekte yüzde 2.3 büyüme olabileceğini yazmıştık. Öyle görünüyor ki bu senaryo gerçekleşmeye çok yakın duruyor.