PATRON ESNEK İŞÇİ RAHATSIZ
Akşam, 2012 model çalışma hayatını tartışmaya açıyor. Patron İş güvencesi ve sosyal haklar yönünden milyonları etkileyecek yeni düzenlemeler ne getirecek? Esnek çalışma, mevcut çalışanlar açısından risk oluşturur mu? Taraflar bu sorulara yanıt arıyor.
‘ESNEK HAYATA’ PATRONDAN DESTEK, ÇALIŞANDAN TEPKİ
ÇALIŞMA HAYAT! DİSK’E GÖRE BÜYÜK TEHLİKE VAR
Birden fazla patronu olabilir
Türkiye nefesini tutmuş, iş hayatını yeniden düzenleyecek çalışmalara dikkat kesildi. İşveren kesimi, esnek çalışmaya "Avrupa’da 221 bin 323 işçi bu modelle işini korudu" diyerek destek veriyor. Düzenlemelerin ‘hak gaspına’ yol açacağını öne süren sendikalara göre çalışanların "iş güvenliği" risk altında…
Patronlar, esnek çalışmanın küresel kriz ve işsizliğe de çare olacağını düşünüyor… İşçi kesimine göre ise çalışanların ruh sağlığını dahi bozacak yenilikler getirilmek isteniyor. Peki gerçekte günlük hayata dokunacak bu düzenlemelerin anlamı ne? AKŞAM, tarafların görüşüne başvurarak, ‘çalışma’ üzerindeki sorulara yanıt aradı…
Türkiye, esnek çalışma, kıdem tazminatı ve geçtiğimiz dönem Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından veto edilen ‘kiralık işçi’ yasasına ilişkin yeni çalışmalara dikkat kesildi. Hükümet-işveren-sendika üçgenindeki tartışmalar, vatandasın da kafasını karıştırdı. AKŞAM, tarafların görüşlerine de başvurarak, ‘açıkta kalan’ sorulara yanıt arıyor.
ESNEK ÇALIŞMA SİSTEMİ, İŞ HAYATINA NE GETİRİYOR?
Hükümet tarafında, esnek çalışmanın, kriz ve işsizliğe de çare olacağı belirtilirken, mevcut çalışanların durumu da riskli hale geliyor. Yine bu modelin, istediğin zaman işe gitmeyi sağlaması nedeniyle özellikle çalışan annelere büyük katkı sağlayacağı belirtilirken, yine aynı model, haftalık çalışma süresinin üstünde çalıştırılmaya da imkan tanıyor. Bu modeli kullanan şirketlerin krizden daha kolay çıkacağı, küresel rekabette öne geçeceği, verimlilik artışı sağlanacağı ve yeni istihdam yaratılacağı kaydediliyor. Özünde, esnek çalışma modelleri, çalışan kesim tarafından tepkiyle karşılanıyor. Çalışma Bakanlığı da bu tepkiler üzerine taslağa bazı l güvenceler ekledi.
KRİZDE 221 BİN 323 ÇALIŞAN İŞİNİ KORUDU
İşveren kesimini temsil eden TİSK esnek çalışmaya yönelik görüşlerini, taraflar ve hükümetle paylaştı. TİSK’in görüşleri şu şekilde: "Güvenceli esneklik kavramı, Avrupa Birliği İstihdam stratejisinin önemli dayanaklanndan… Bu yöntemle krizde 221 bin 323 çalışan işlerini korudu. Esnek istihdam yaratan işverenlere, belirli bir süre için vergi ve prim desteği sağlanabilir. İşgücü piya sasına ilk kez esnek istihdam sözleşmeleri ile girecek olan gençler, kadınlar, özürlüler gibi gruplar için ücret sübvansiyonu, prim indirimi getirilebilir."
Esnek çalışma modeli nasıl isliyor?
Çağrılmasa da ücret alacak
Çağrı Üzerine Çalışma:
– İŞÇİYLE kısmi süreli iş sözleşmesi imzalanacak.
– TARAFLAR, hafta, ay veya yıl gibi bir zaman dilimi içinde işçinin ne kadar süreyle çalışacağını belirleyecek.
– SÜRE belirlenmezse, haftalık çalışma süresi yirmi saat olarak kararlaştırılmış sayılacak.
– BU sürede, işçi çalıştırılsın veya çalıştırılmasın ücrete hak kazanacak.
– İŞVEREN, işçiyi çağıracağı dönemi en az 4 gün önceden bildirecek.
– İŞÇİ de bu süreye uyarak işi yerine getirmekle yükümlü olacak.
Birden fazla patronu olabilir
Evden Çalışma:
– İŞÇİ, ücret karşılığı kendi evinde iş görecek.
– EVDEN çalışma da yazılı bir sözleşmeyle gerçekleşecek, işçi birden fazla işverenle çalışabilecek.
– ÜCRET, parça başı veya ürettiği işe orantılı ödenecek.
– YAPILACAK sözleşmede, işin tanımına, yapılma şekline, üretim adedine ve ne kadar sürede yapılacağına yer verilecek.
Fazla çalışmaya ek para
Esne Zamanlı Çalışma:
– İŞVEREN tarafından belirlenen çekirdek zaman dışında işe başlama ve bitime saatleri işçi tarafından belirlenecek.
– İŞÇİ, çekirdek zamanın dışındaki çalışma süresini, günlük 11 saati aşamak koşuluyla dağıtarak kullanabilecek.
– ÇALIŞAMAMASI halinde ise bu zamanı 1 ay içinde denkleştirecek.
– DENKLEŞTİRME yapılan ay içindeki çalışmalar fazla çalışma sayılmayacak.
– TARAFLARIN anlaşmasıyla haftalık normal çalışma süresi aşılabilir.
– AŞILAN süreyle ilgili serbest zaman kullanılabilir veya fazla çalışma ücreti talep edilebilir.
OFİSE UĞRAMAK GEREKMİYOR
Uzaktan çalışma:
– ÇALIŞAN, mal ve hizmet üretmek için işletme merkezi dışında iş yapacak.
– Bu yöntemde cep telefonu ve internet bağlantısı kurulacak.
– SİSTEM, işletmeyle bağın en az olduğu model olacak.
-VERİLERİN korunması amacıyla, işveren tarafından belirlenen hükümlere uzakt çalışanın uyması zorunlu olacak.
– YÖNTEM, bilgisayar – elektronik – bankacılık – sigorta – haberleşme – basın – yayın ve ticaret sektöründe kullabılabilecek.
Orta işte herkes kendi işinden sorumlu
İş Paylaşımı:
– SÖZLEŞMEYLE fazla sayıda işçi, tam gün süreli tek bir iş üzerinde çalışıp işi paylaşacak.
– İŞ, sırayla gelinerek gerçekleştirilecek.
– İŞ paylaşımında ücret talep hakkı gruba ait olacak.
– İŞÇİLER, üstlendikleri işi, ücreti, tatilleri ve her türlü karı kendi aralarında paylaşabilecek.
– KİMİN ne zaman çalışacağına işçiler karar verecek,
– İZİN üzreti, son bir yıl içinde kazandığı ücretin fiili olarak çalıştığı günlere bölünmesiyle bulunacak ortalama üzerinden hesaplanacak.
YAPILACAK sozleşme iş kaybına yol açacaktır. Hem ücretler aşağı çekilecek, çalışma süreleri ar- 1 tacak, çalışan yoksulların sayısı artacaktır. Hükümetin küresel krize çözüm olarak esnek istihdam uygulamasından bahsetmesi, varlığını inkar ettiği krizin bir itirafıdır. Söz konusu esnek çalışma tasağı yasalaşırsa, sokağa çıkarız. kadar sürede yapılacağına yer verilecek.
DİSK’E GÖRE BÜYÜK TEHLİKE VAR
Disk Genel SEKRETERİ Tayfun Görgün: Her şeyden önce esnek çalışma, iş güvencesi ve gelecek kaygısına neden olacağı için, çalışanda kaygıya bağlı sağlık sorunlarına yol açacaktır. Hem ücretler aşağı çekilecek, çalışma süreleri artacak, çalışan yoksulların sayısı artacaktır. Hükümetin küresel krize çözüm olarak esnek istihdam uygulamasından bahsetmesi, varlığını inkar ettiği krizin bir itirafıdır. Söz konusu esnek çalışma taslağı yasalaşırsa, sokağa çıkarız.
İŞVEREN İÇİN DE HAKSIZLIK
Hak-lş Başkanı Mahmut Arslan: Belli alanlarda ihtiyaç olduğunu ka bul ediyoruz. Ama bu esneklik güvenceli olmalı. İşverenin bu konudaki iştahı, kriz de bahane edilerek kabartılıyor. İşveren açısından, ‘esnek çalışma’ yeni değil. Uygulama, tüm işçilerini kayıt altında çalıştıran, izin, kıdem tazminatı gibi sorumluluklarını yerine getiren işveren için de olumsuzluk yaratır. Bu yükümlüklerini yerine getiren ile getirmeyen işveren arasında haksız rekabet ortaya çıkar.
