Emeğin Gücü, Emekçinin Yanındayız...
TEKGIDA-İŞ SENDİKASI
TEKGIDA-İŞ SENDİKASI
ATAKEY
FELDA IFFCO
PERFETTİ VAN MELLE
KRAFT HEİNZ
SAFE SPİCE
SAGRA
İZTARIM
DOĞANAY
KESKİNOĞLU
BARRY CALLEBAUT
BEL KARPER
Cargill
Doğadan
Tarım Kredi Birlik
Bolez Piliç
Badem Su
İzmir Su
Elmacık Atasu
Sek_Süt
Yudum_Yag
ORYANTAL TÜTÜN PAKETLEME
Olin_Yag
NuhunAnkaraMakarnasi
Nestle_Su
Pinar
Savola
Pepsi
Tuborg_Bira
Nestle cereals
Yepaş Ekmek
Yesaş
Mey
Nestle
Mauri_Maya
Lipton_Dosan
Mondelez
TtlTutun
TrakyaBirlik
Tat
Tamek
Sırma Su
Sunel
KristalYag
Knorr_Besan
Kent_Cadbury
Efes
ELİT Cikolata
Erikli_Su
Eti
Evyap
Ferrero
Filiz Makarna
Timtas
Kavaklıdere
ibb kent ekmek
Hayat Su
Haribo
Frito Lay
BAT
Barilla_Makarna
Banvit
Aroma
Ankara Fırınları
Akmina
Alpin Su
Bimbo QSR
Bolca Mantı
BUNGE YAĞ
Chipita Gıda Üretim A.Ş.
Coca Cola
Damla Su
Danone
Dr Oetker
Agthia
ATAKEY
FELDA IFFCO
PERFETTİ VAN MELLE
KRAFT HEİNZ
SAFE SPİCE
SAGRA
İZTARIM
DOĞANAY
KESKİNOĞLU
BARRY CALLEBAUT
BEL KARPER
Cargill
Doğadan
Tarım Kredi Birlik
Bolez Piliç
Badem Su
İzmir Su
Elmacık Atasu
Sek_Süt
Yudum_Yag
ORYANTAL TÜTÜN PAKETLEME
Olin_Yag
NuhunAnkaraMakarnasi
Nestle_Su
Pinar
Savola
Pepsi
Tuborg_Bira
Nestle cereals
Yepaş Ekmek
Yesaş
Mey
Nestle
Mauri_Maya
Lipton_Dosan
Mondelez
TtlTutun
TrakyaBirlik
Tat
Tamek
Sırma Su
Sunel
KristalYag
Knorr_Besan
Kent_Cadbury
Efes
ELİT Cikolata
Erikli_Su
Eti
Evyap
Ferrero
Filiz Makarna
Timtas
Kavaklıdere
ibb kent ekmek
Hayat Su
Haribo
Frito Lay
BAT
Barilla_Makarna
Banvit
Aroma
Ankara Fırınları
Akmina
Alpin Su
Bimbo QSR
Bolca Mantı
BUNGE YAĞ
Chipita Gıda Üretim A.Ş.
Coca Cola
Damla Su
Danone
Dr Oetker
Agthia
26 Mayıs 2023
ÖYLE BİR LİRALAŞIYORUZ, ÖYLE BİR LİRALAŞIYORUZ Kİ, SORMAYIN!

Neredeyse son bir buçuk yılın en eğlenceli metni Merkez Bankası Para Politikası Kurulu’nun faiz kararından sonra yayımladığı metin… Bu metinde öyle ifadeler var ki, “Türkiye’den mi söz ediliyor” diye düşünmemek mümkün değil.

ÖYLE BİR LİRALAŞIYORUZ, ÖYLE BİR LİRALAŞIYORUZ Kİ, SORMAYIN!

Hani Merkez Bankası’nın “politika faizi” adı verilen, o şekilde nitelenen faizi mayıs ayı için de değiştirilmedi ve yüzde 8.50’de sabit bırakıldı ya, işte o faizle ilgili açıklamadaki bazı ifadeler, bayağı eğlenceli! Gerçi bu ifadeler yeni değil; aynı içeriğe daha önceki açıklamalarda da üç aşağı beş yukarı aynı kelimelerle hep yer verildi:

“Sanayi üretiminde yakalanan ivmenin ve istihdamdaki artış trendinin sürdürülmesi açısından finansal koşulların destekleyici olması deprem sonrasında daha da önemli hale gelmiştir. Bu çerçevede Kurul, politika faizinin sabit tutulmasına karar vermiştir. Kurul, para politikası duruşunun fiyat istikrarı ve finansal istikrarı koruyarak deprem sonrası gerekli toparlanmayı desteklemek için yeterli olduğu görüşündedir…”

Gördünüz mü! Sanayi üretiminde yakalanan ivmenin ve istihdamdaki artışın sürmesi için finansal koşulların destekleyici olması gerekiyormuş ve bunun için de faiz yüzde 8.50’de bırakılmış. Ayrıca para politikasındaki duruş(!) fiyat istikrarı ve finansal istikrarı koruyacak, böylece deprem sonrası gerekli toparlanma desteklenmiş olacakmış… Demek ki faiz yüzde 8.50’de bırakılınca finansal koşullar pek bir destekleyici oluyormuş. Anlaşılan kredi faizleri de yüzde 8.50 dolayında ve krediye ulaşamama gibi bir sorun yok! Öyle mi!

Açıklamada başka önemli ifadeler de var:

“Kurul, 2023 Yılı Para Politikası ve Liralaşma Stratejisi metninde belirttiği üzere, parasal aktarım mekanizmasının etkinliğini destekleyecek araçlarını kararlılıkla kullanmaya devam edecek ve fonlama kanalları başta olmak üzere tüm politika araç setini liralaşma hedefl eriyle uyumlu hale getirecektir.”

Başlıkta boşuna mı diyoruz, “Öyle bir liraşıyoruz ki” diye… Gerçi “önemsiz” bir ayrıntı var, birilerinin liralaşma dedikleri aslında dolarizasyon, hadi aynı şekilde ifade edersek dolarlaşma ama olsun!

TL tasarruf edenin de kanına girdiler!

Elimde 100 dolarım vardı. Devlet bana şunu teklif etti: “Bu dövizini TL’ye çevir bankaya yatır, vade sonunda 100 dolarını vereceğim, vade süresince kur artışı az olursa üstüne bir de faiz alacaksın; ama meraklanma 100 doların garanti.”

Vade sonunda 100 dolar ödemeyi garanti eden devlet kamuoyuna döndü ve “Bakın sistemde 100 dolar vardı, o yok artık, ben onu alıp 2000 lira verdim, bankalardaki lira arttı, yani liralaştık” dedi.

Arkadaşımın elinde de 2000 lirası vardı. Devlet ona da şu teklifi götürdü:

“Bak paran 100 dolar ediyor, getir bu parayı dövize endeksleyelim, sana üç ay sonunda 100 dolar karşılığı TL’yi vereceğim, kur az artarsa faiz de kazanacaksın.”

Devlet yine döndü kamuoyuna, “Bakın bankadaki 2000 liranın dövize gitmesini önledim” diye övündü.

İşte bunun adı da liralaşma oldu… Benim 100 dolarım, zaten dövizdi, vade bitiminde yine 100 dolarım olacak, belki üstüne faiz de kazanacağım.

Arkadaşım TL’de duruyor ve zaman zaman aklından geçse de döviz almayı pek düşünmüyordu. Ama devlet ne yaptı, onun adeta kanına girdi:

“Senin yüz ifaden bir süre sonra döviz alacağını gösteriyor, en iyisi getir senin paranı dövize endeksleyelim.”

Arkadaşım TL’de üç kuruş faize talim ederken özellikle bir dönem kur çok artınca acayip para kazandı. Artık onun için TL vardı ama dövize endeksli TL. Hiç aklında yokken cüzdanında duran TL’ye dövizin getirisi enjekte edilmişti ve artık bu alışkanlığını yenmesi, uyuşturucudan kurtulmak kadar zordu. Hem niye kurtulacaktı ki, kötü bir şey yapmıyor, devlet sayesinde para kazanıyordu.

Bir yandan da sağda solda ekonomiyi yönetenleri dinliyor, “Her geçen gün liralaşmayı artırıyoruz” şeklindeki sözler karşısında kıs kıs gülüyordu.

Tutar büyüdükçe tasfiye zorlaşıyor

Kur korumalı mevduata ilişkin son veri 18 Mayıs’a ait ve tutar 2.4 trilyon lirayı buldu. Geçen haftaki artış 51 milyar lira ve önceki haftalara göre görece düşük ama söz konusu haftanın 19 Mayıs tatili dolayısıyla dört işgününden oluştuğu da dikkate alınmalı.

Ama yine de tutar çok hızlı büyüyor ve bu büyüme tasfiyeyi de giderek zorlaştırıyor.

Cumhur İttifakı’nın zaten KKM’yi sona erdirme gibi bir planı yok. KKM, mevcut yönetim için büyük bir ekonomik icat gibi!

Millet İttifakı’nın bu konudaki görüşü belli ve KKM zaman içinde, vade doldukça yenileme yapılmayarak sona erdirilecek. Ama gelinen 2.4 trilyon liralık düzey bunun hiç de öyle kolay olmayacağını gösteriyor. Tutar, bir iktidar değişimi olduğu takdirde o tarihe kadar daha da büyüyecek üstelik.

Daha önce de hep vurguladığımız gibi, dövizde artış olmayacağı algısı pekişmeden, vatandaş buna ikna olmadan KKM kesinlikle ama kesinlikle sona erdirilemez. Şu aşamada bile 120 milyar dolarlık bir büyüklükten söz ediyoruz. Bu tutarın yarısının bile dövize yönelmesi bir felaket olur. Dolayısıyla KKM ancak zamana yayılarak sona erdirilebilir.

KAYNAK Alaattin AKTAŞ / Ekonomim.com
DİĞER HABERLER
FAZLA ÇALIŞMANIN İSPATI
FAZLA ÇALIŞMANIN İSPATI

Fazla çalışma ücreti, kanunun veya sözleşmelerin öngördüğü haftalık çalışma süresinin üzerindeki çalışmalar için ödenecek ücreti ifade etmektedir.

GELİR DAĞILIMINDA BOZULMA ZİRVEDE
GELİR DAĞILIMINDA BOZULMA ZİRVEDE

İktidarın neoliberal politikaları gelir dağılımı adaletsizliğinde ülkeyi Avrupa’nın zirvesine taşıdı. En zengin %1’lik kesim ülkedeki servetin %40’ına sahip oldu. Halkın %71’inin 10 bin dolardan az serveti bulunuyor.

MAZERETSİZ DEVAMSIZLIKTA İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİ
MAZERETSİZ DEVAMSIZLIKTA İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİ

İşçi ile işveren arasındaki iş ilişkisi sürdürülürken, işçi tarafından yapılan devamsızlıkların geçerli bir mazerete dayanması gerekmektedir.

BEDELLİ ASKERLİK VE TAZMİNAT HAKKI
BEDELLİ ASKERLİK VE TAZMİNAT HAKKI

Bedelli askerlik ve tazminat hakkı.