Diğer taraftan, Türkiye’de her on mevsimlik tarım işçisinden altısı yoksulluk sınırının altında yaşamını sürdürüyor. Her on mevsimlik tarım işçisinden biri nüfusa kayıtlı değil. Mevsimlik tarım işçisi olarak çalışan kadınların yarısı erken yaşta anne oluyor ve mevsimlik tarım işçisi olarak sürekli seyahat eden ailelerde kız çocuklarının dörtte biri okulla hiç tanışmıyor.

 

 

Mevsimlik tarım işçisi olarak çalışmak amacıyla bulundukları illerden başka yerlere giden kişilerin ve ailelerinin yaşadıkları sorunların giderilmesi amacıyla Başbakanlık tarafından geçtiğimiz hafta Resmi Gazete’de “Mevsimlik Tarım İşçileri” Genelgesi (Genelge 2017/6) yayımlandı. Başbakanlık Genelgesi gereğince, çok sayıda kamu kurum ve kuruluşunun işbirliği içinde bazı çalışmalar yürütmesi gerekiyor. 

 

 

Geçimini mevsimlik aile işçisi olarak sürdüren kişilerin ve ailelerinin karşılaştıkları sorunların oldukça kapsamlı bir şekilde ele alındığı genelgede ilk olarak, mevsimlik tarım işçilerinin yoğun olarak çalıştığı yerlerde eğitim ve sosyal faaliyetlerin gerçekleştirilmesi ile temel ihtiyaçların giderilebilmesi için ortak kullanım alanlarının bulunduğu, alt ve üst yapının dikkate alınarak geçici yerleşim alanlarının oluşturulacağı hususu dikkat çekiyor. Geçici yerleşim alanlarının sel, su baskını vb. doğa olaylarından olumsuz etkilenmeyecek durumda, sağlık koşullarına ve işçi sayısına uygun, hijyenik olması planlanıyor. Bu konuda valiliklere sorumluluk verildiği görülüyor. 

 

 

Genelgede, mevsimlik tarım işçileri ve aileleri açısından son derece önemli olan sağlık hizmetlerine erişim konusu da ayrıca ele alınmış durumda. Düzenlemeye göre, mevsimlik tarım işçilerinin ve ailelerinin kanser taramaları ile bulaşıcı ve salgın hastalıklara karşı düzenli sağlık taramaları ve aşılamalarının yapılması ile gebe, bebek ve çocukların izlenmesi için mobil sağlık ekipleri oluşturulacak. Böylece, bu kişilerin sağlığı hizmetlerine erişimleri kolaylaştırılmış ve sağlık okuryazarlığı faaliyetleri periyodik olarak yürütülmüş olacak. Diğer taraftan, sağlık hizmeti sunulan mevsimlik tarım işçileri ve aileleri,  Mevsimlik Tarım İşçileri Bilgi Sistemi (e-METİP) sayesinde kişi bazında sunulan sağlık hizmetinin türü ve bu hizmetin verildiği sağlık birimi ile yer bilgisi üzerinden düzenli olarak izlenecek. Bu konudaki sorumluluk ise il halk sağlığı müdürlüklerine veriliyor. 

 

 

Genelgede, sosyal hizmetler kapsamında ailelerin bilgilendirilmesinin sağlanması ve mevsimlik tarım ile uğraşan ailelerin kadın, çocuk, engelli ve yaşlılar için sunulan hizmetlerden yararlandırılması üzerinde de durulmuş. Bunun yanında, okul çağına gelmemiş çocuklar için geçici yerleşim alanlarında görevlendirilecek çocuk gelişim uzmanlarınca eğitim ve bakım hizmetlerinin sunulacağı da görülüyor. Özellikle bu düzenleme, mevsimlik tarımla uğraşan ailelerinin çocuklarının fırsat eşitliğine ulaşması açısından çok önemli. Söz konusu faaliyetler, aile ve sosyal politikalar il müdürlüklerince yerine getirilecek. 

 

Genelgede mevsimlik tarım işiyle uğraşan ailelerin çocuklarının eğitimi açısından önem taşıyan diğer konular ise şu şekilde: geçici yerleşim alanlarında eğitim ve sosyal faaliyetler için oluşturulan binanın öncelikle çocuklar için etkin bir eğitim merkezi olarak kullanılması, işçilerin zorunlu öğretim çağındaki çocuklarının eğitimlerini devam ettirilmesi, bu anlamda şartlı nakit transferi gibi özendirici tedbirlerin etkin şekilde uygulanmaya devam edilmesi, çocukların okul kıyafetleri ve malzemelerinin sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıfları aracılığıyla sağlanması. Tüm bunlarla birlikte, özel eğitim ihtiyacı bulunan çocuklar da rehberlik araştırma merkezi müdürlükleri tarafından eğitim imkanlarından faydalandırılacak.

 

 

Mevsimlik tarım işçiliği açısından önemli sorunlardan biri de çocuk işçiliği. Genelgede, Çalışma ve İş Kurumu il müdürlükleri ile Sosyal Güvenlik Kurumu il müdürlüklerince mevsimlik tarım işçilerinin çalışma ve sosyal güvenlik koşullarının iyileştirilmesi ile çocuk işçiliğiyle etkin şekilde mücadele edilmesi hususlarına da yer verilmiş. Diğer taraftan, yine Çalışma ve İş Kurumu il müdürlükleri tarafından işverenlerin mevsimlik tarım işçilerini özel istihdam büroları veya İŞKUR’a kayıtlı tarım aracıları aracılığıyla istihdam etmelerine yönelik tanıtıcı ve teşvik edici faaliyetlerin gerçekleştirileceği de belirtilmiş.