Eğer ek artış yapılmazsa milyonlarca emekçi ile emekli, bu yılın ikinci yarısında düşük zam alacak. Milyonlarca yurttaşın ücret ve aylığı açlık sınırının altında kalmaya devam edecek.

Enflasyonda 6 aylık verilerin 3 Temmuz’da açıklanmasıyla memur ve memur emeklisi ile işçi-Bağ-Kur emeklilerinin alacakları zamlar da belli olacak. Milyonlarca memur ile emekli ise düşük zam tehlikesiyle karşı karşıya. 5 aylık TÜFE yüzde 15.09 olmuştu. Haziran ayı ile birlikte 6 aylık enflasyon oranının yüzde 16-17 civarında olacağı tahminleri yapılıyor.

Memur ile memur emeklilerinin artışları toplu sözleşmeye göre düzenleniyor. Toplu sözleşme zammı ve enflasyon farkı ödeniyor. Ancak yılın ikinci yarısı için toplu sözleşme zam oranı çok düşük. Milyonlarca memur ile memur emeklisi yılın ikinci yarısı için sadece yüzde 5 oranında toplu sözleşme zammı alacak. Bunun yanı sıra 5 ayda yüzde 8.58 oranında enflasyon farkı oluşmuştu.

Memur ile memur emeklisinin 5 aylık verilere göre alabileceği artış oranı enflasyon farkıyla birlikte yaklaşık yüzde 14’tü. Haziran enflasyonuyla birlikte memur ile memur emeklisi için artışın yüzde 15 civarında olacağına işaret ediliyor. Bu da memur ile memur emeklisi için düşük zam anlamına geliyor. Ayrıca bu oranın içerisinde enflasyon farkı da var. Sendikalar enflasyon farkını zam olarak nitelendirmiyor. Yılın ilk yarısındaki kayıp olduğuna dikkat çekiyor.

KIYASLANAMIYOR BİLE

Mayıs itibariyle açlık sınırı Türk-İş’in verilerine göre, 25 bin 92 lira. Ortalama memur emeklisi aylığı şu anda 20 bin 554 lira ile açlık sınırının altında. En düşük memur emeklisi aylığı ise 16 bin 532 lirayla açlık sınırı ile kıyaslanamıyor bile. Yüzde 15 civarında artış ile en düşük memur emeklisi aylığı 19 bin 11 lirada kalacak. Yine açlık sınırının çok altında olacak.

YÜZDE 16-17

İşçi ve Bağ-Kur emekli aylıkları 6 aylık enflasyona göre artırılıyor. Bu emeklilerin haziran enflasyonuyla birlikte temmuzda yüzde 16-17 civarında zam almaları bekleniyor. En düşük işçi emeklisi aylığı şu anda 15 bin 781 lira. Bu emekli yüzde 17 zam alsa aylığı 18 bin 464 lira olacak. Açlık sınırının çok altında aylık almaya devam edecek.

AÇLIKTA ‘EŞİTLENDİLER’

İktidar yıllardır “en düşük aylık” uygulamasını devam ettiriyor. Daha fazla primi olan emekli ile daha az primi olan emekliyi aynı aylıkta eşitliyor. Şu anda en düşük emekli aylığı (Bağ-Kur esnaf-tarım) 14 bin 469 lira. Milyonlarca emekli “açlık sınırının” çok altındaki aylıkta eşitlenmiş durumda. Bu arada en düşük aylık 14 bin 469 lira olsa da kök aylıklar çok daha düşük.

Son dönemde EYT kapsamında emekli olanlara 7-8 bin lira civarında kök aylık bağlandığına işaret ediliyor. Aylık bağlama oranlarının düşük olması nedeniyle özellikle 2008 sonrası hizmeti çok olan emeklilerin kök aylıklarının 9 bin liranın altında kaldığına dikkat çekiliyor. 6 aylık zamlar ise kök aylıklara yapılıyor. Örneğin kök aylığı 10 bin lira olan emekli, haziran enflasyonu ile birlikte ortalama yüzde 17 zam alsa bile kök aylığı yine de en düşük aylık olan 14 bin 469 liranın altında kalıyor. Bu durumda emekli şu anda aldığı aylığı yılın ikinci yarısında da almaya devam edecek. Böylece “sıfır zam” almış olacak.

Yüzde 17 artışla en düşük emekli aylığının artabilmesi için emeklinin kök aylığının 12 bin 367 liranın üzerinde olması gerekiyor. Kök aylığı 12 bin 367 liranın altında olan emekliler, eğer en düşük aylıkta artış yapılmazsa “sıfır zam” riskiyle karşı karşıya kalacak.

DÜZENLEME BEKLENİYOR

Bu nedenle de iktidarın 3 Temmuz’da enflasyon rakamlarının açıklanmasının ardından en düşük aylıkta artış yapması bekleniyor. Bunun için de Meclis’te kanuni düzenleme yapılacak. Bir “torba teklifin” içerisine bununla ilgili madde eklenmesi bekleniyor. En düşük aylığa temmuz ayında ocak ayında olduğu gibi 6 aylık enflasyon oranında zam yapabileceği yorumları var. Bu durumda 14 bin 469 lira olan en düşük aylık, örneğin yüzde 17 zamla 16 bin 929 liraya çıkacak. Yine açlık sınırının çok altında kalmaya devam edecek.

ASGARİDE ARTIŞ BEKLENMİYOR

Halen 22 bin 104 lira olan asgari ücret ise daha yılın başında açlık sınırının altında kalmıştı. İşçi sendikaları, yaklaşık 8 milyon işçiyi ilgilendiren asgari ücrete temmuzda ara zam yapılmasını istiyor. Ancak iktidardan asgari ücrete ara zam yapılması konusunda şimdiye kadar hiçbir açıklama gelmedi. Kulislerde de iktidarın gündeminde ara zammın olmadığı yorumları yapılıyor.