Vatandaş 2 yıldır enflasyonla yatıp enflasyonla kalkarak ‘geçimflasyon’la mücadele ederken fiyatları etkileyen başka kavramlar da ortaya çıktı, herkes ekonomist oldu.

Fiyatların sürekli artmasının enflasyon, düşmesinin deflasyon, paranın değer kaybının devalüasyon ve enflasyon ortamında yaşanan ekonomik durgunluğun stagflasyon demek olduğu biliniyordu. Şimdi bunlara yeni kavramlar da eklendi. Ana gündemi ‘yüksek enflasyonla geçim’ olan vatandaş hissedilen enflasyonu tartışırken konu üzerine yazı kaleme alan İktisatçı Mahfi Eğilmez’in kullandığı bazı yeni kavramlar da gündeme oturdu. Eğilmez’in yazılarıyla vatandaşlar skimpflasyon, shrinkflasyon, greedflasyon kavramlarım da öğrendi.

İÇERİK VE GRAMAJ HİLESİ

Eğilmez, skimpflasyonu şöyle anlattı: “Tereyağının kilosu 600 TL iken üretici 900 gram tereyağına kilosu 100 TL olan margarinden 100 gram katarak bu karışımı kilosu 600 TL’ye ve tereyağı başlığı altında satıyor olsun. Üretici buradan 50 TL fazla kazanç sağlamış olur. Bu örnek, skimpflasyonun tipik örneğidir.” Eğilmez, shrinkflasyonu ise şu örnekle anlattı: “Ekmeğin 250 gram/10 TL’lik standart bir fiyatı olduğunu düşünelim. Bir fırın ekmeğin gramajını 225 grama düşürerek satmaya başlarsa burada 9 TL’lik bir ekmeği 10 TL’ye satarak TTL haksız kazanç elde etmiş olur. Bu durum shrinkflasyonun tipik örneğidir.” Eğilmez, iktidarın enflasyonda / ortaya çıkacak artışı bu yolla gizlediğini ifade etti. Eğilmez, “Bir de greedflasyon var. Greed, İngilizce ‘de açgözlülük demek. Bu da fiyatları enflasyonun da üzerinde artırma eylemini tanımlıyor” paylaşımı yaptı.

BUNLARI DA ÖĞRENDİK

SKİMPFLASYON: Bir ürünün içeriğinin değiştirilerek, kalitesinin düşürülmesi ancak aynı fiyattan satılması.

SHRİNKFLASYON: Bir ürünün fiyatı aynı kaldığı halde boyut, ağırlık ya da hacmindeki düşüşü ifade eder.

GREEDFLASYON: Mal ve hizmetlerin satış fiyatlarını enflasyonun da üzerinde artırılması.

Bu da benden: NASFLASYON

Enflasyonda yeni kavramların gündeme oturmasıyla İktisatçı Hayri Kozanoğlu da sosyal medya platformu X hesabından şu paylaşımları yaptı: “Bu da benden! Nasflasyon: Fiyatlar artarken dini gerekçelerle ha bire faiz indirip enflasyonu patlatmak! İsterseniz bir de “excuseflation”ı ekleyeyim. Bu firmaların yersiz fiyat artırınca, ‘Vallahi ben yapmadım enflasyon yaptı!’ bahanesi arkasına saklanması demektir. Marketflasyon: Ürünün miktarının azalması, kalitesinin düşmesi ve fiyatının artması durumunun aynı anda görülmesi demektir. Özellikle emekliler market alışverişlerinde bu gerçeği her gün tecrübe ederler.”