İngiliz viski devi Diageo’nun başta Yeni Rakı olmak üzere pazardaki ürünleri ile Türkiye’deki içki pazarının yüzde 80’ini elinde bulunduran Mey İçki’yi 2.1 milyar dolar gibi büyük bir rakama satın alması kamuoyunda geniş yankı uyandırdı. İyi hoş…

İngiliz viski devi Diageo’nun başta Yeni Rakı olmak üzere pazardaki ürünleri ile Türkiye’deki içki pazarının yüzde 80’ini elinde bulunduran Mey İçki’yi 2.1 milyar dolar gibi büyük bir rakama satın alması kamuoyunda geniş yankı uyandırdı. İyi hoş… Biliyorsunuz Mey İçki’nin önceki sahibi de yerli değildi. Yüzde 90’ı ABD’li girişim sermaye şirketi (Texas Pasific Group) TPG Capital ve yüzde 10’u de yerli fon Actera tarafından kontrol ediliyordu. Sonuçta sahiplik açısından bir şey değişmedi. Şirketin değerinin 6 yılda 9 kat artması ise büyük bir başarı olarak yansıtıldı. Burada Mey İçki Üst Yöneticisi Galip Yorgancıoğlu’nun ve ekibinin katkıları gerçekten önemli ve takdire değer. Benim sözüm perde arkasında olanlara….

Ancak ondan önce 6 yılda neler olduğunu kısaca anımsatmakta fayda var. 2004 yılında alkollü içki pazarının yüzde 100’üne sahip olan TEKEL özelleştirme kararının ardından yapılan satış ile Nurol/Limak/Özaltın/TÜTSAB konsorsiyumu tarafından kurulan Mey adındaki şirkete 293 milyon dolara satıldı. 2 yıl sonra ortaklar aralarında anlaşarak şirketi TPG’ye 810 milyon dolara sattı. Fon ise şirketi profesyonel yöneticilere teslim etti. Yukarıda da belirttiğim gibi Yorgancıoğlu ve ekibi son derece başarılı, çalışmalarla şirketin değerini arttırdı. Fon da kuruluş amacı gereği istediği değerden alıcıyı bulunca şirketi sattı. Peki işin perde arkası ne diyeceksiniz… Perde arkası Burgaz Rakı’nın bundan 10 ay önce Nisan 2010’da Mey İçki’ye son derece komik bir fiyata satılmasında ve Mey İçki’ye kısa bir dönem için kaybettiği tekel konumunun yeniden kazandırılmasında… Satışın kararında, satışın fiyatında… İçini boşalttığı için bankası Sümerbank’a el konulan ve kamuya 350 milyon dolar borcu bulunan Hayyam Gariboğlu’na asla sempatim yoktur. Ama başka bir alanda gerçeklerin perdelenmesine sessiz kalmanın hiç anlamı yok.. Olayı Yavuz Semerci Nisan 2010’da Habertürk’teki köşesinde birkaç kez gündeme getirmişti. Konuyu onun ağzından özetleyeyim: Gariboğlu bankasına el konulduktan sonra Burgaz Rakı’yı kurdu. Lüleburgaz’daki tesisinde Efe, Beylerbeyi, Fasıl, Burgaz, Ata isimler ile onlarca rakı markası yarattı. Öyle ki pazar payını yüzde 25’lere kadar çıkardı. Hatta Gariboğlu TMSF’ye borçlu olduğu için TMSF Gariboğlu’nun attığı adımları takip etmek için Burgaz Rakı’nın yönetimine 17.4. 2008 tarihinde iki üye atadı. Fon tam bir yıl sonra ani bir kararla, 18.7.2009 tarihinde Gariboğlu’nun tüm işletmeleri gibi Burgaz Rakı’ya da el koydu. Ve Burgaz Rakı, TMSF tarafından satışa çıkarıldı. İhalede tek bir alıcı var: Mey İçki… Ve Mey, 65 milyon dolara Burgaz’ı satın aldı. Üstelik Rekabet Kurumu’nun aksi yöndeki kararına karşın…

Burgaz Rakı’nın sahibi olduğu dönemde Gariboğlu bandrol sahtekârlığı yaptığı iddiaları ile de gündeme gelmişti. Hatta TMSF bu olayı konu ederek şirketi Gariboğlu’nun elinden aldı. Peki niye pazardaki tek şirket olan Mey İçki’ye üstelik son derece komik bir fiyata sattı? Zira o dönem Burgaz’a 200 milyon dolar değer biçiliyordu… Üstelik yine Rekabet Kurumu’nun önce vermiş daha sonra geri çekmiş olduğu aksi yöndeki karara karşın.

Mey İçki’nin 6 yıl da 9 misli değer kazanmış olması iyi de bu değere ulaşmak için neler yaşandığına da bakılmalı. Ki o dönem Burgaz Rakı’nın 65 milyon dolara satılması bugün yabancı basında bile konu ediliyorsa (Independent gazetesi 22 Şubat 2011) gerçeğin bu boyutunu bilerek başarıyı kutlayalım…

***

Şimdi gözler ulusal içkimiz rakının yeni sahibi viski devi Diageo’da…Muhafazakâr bir ülke olan, adım başı içki yasakları ile gündeme oturan, buna karşın 70 milyonluk bir nüfusu ile iştah kabartıcı bir pazar. Yabancı basında özellikle de İngiliz gazetelerinde Diageo’nun Türkiye’de daha fazla viski satmayı hedeflediği ve bu yüzden son 10 yıldır ödediği en yüksek rakamı gözden çıkardığı dillendiriliyor. Ayrıca şunu da hatırlatalım: Türkiye’de içki ithalatı yapan şirketlerin 500 milyon dolarlık bir vergi uzlaşmazlığı bulunuyor. Wall Streeet Journal’a göre bunun 100 ile 160 milyon dolar arasındaki bir tutar Diageo’ya ait. Bu miktarın da yeni çıkan şu meşhur torba yasamız ile yeniden yapılandırılması bekleniyor…

ozlem.yuzak@cumhuriyet.com.tr