Ege Bölgesi’nde büyük bir şirketin unlu mamüller dağıtımını yapan yönetici ile sohbet ederken günlük ekmek üreten fırınların zamlar nedeniyle zor durumda olduğunu, salgın yüzünden insanlar evde ekmek yapmaya başlayınca günlük ekmek satışının yüzde 20’ler civarında azaldığını söyledi. Bunun üzerine sektördeki gelişmeleri Ekmek Üreticileri İşverenleri Sendikası Genel Başkanı Cihan Kolivar’a sorduk. Her un alışlarında zamla karşılaştıklarını belirten Kolivar, önceki hafta mayanın kolisinin 70 liradan 100 liraya çıktığını aktardı. Unun çuvalının 160-180 lira civarında olduğunu kaydeden Kolivar, “Her alışta 5-10 lira zam geliyor. Mayada kartel var, üç mayacının elinde, felaket zam yapıyorlar” dedi.
DİĞER GİRDİLER DAHA ÇOK ETKİLİ
Bütün girdileri serbest piyasaca belirlenen bir ürünün fiyatının sabit fiyat olmasını eleştiren Kolivar, “Günlük ekmek üretimi 2 bin 500 adet olan bir fırında 200 gram ekmeğin fiyatı 3 TL’den az olmaz. Kapasiteler artsa bunu 2.50 TL’ye hatta 2 TL’ye de çekebiliriz. Çünkü ben 10 bin ekmek üretebileceğim kapasite ile sadece 2 bin 500 ekmek üretebiliyorum. Bunun sorumlusu da kaçak, ruhsatsız fırınlardır. Fırıncı zamlarla cebelleşiyor. Eskiden unun ekmeğin maliyeti içindeki payı 3’te 1’di. Şimdi 7’de 1’e geriledi. Neden? Çünkü diğer girdileri işte gaz, elektrik, kira, işçi maliyeti o kadar arttı ki un fiyata daha az etki eder hale geldi. Herkes unu konuşuyor ama diğer girdilerin payı daha büyük” bilgisini verdi.
AMBALAJSIZ EKMEK HİJYENİK DEĞİL
“Çalışana haftalık bin TL vereyim diyorum, gelmiyor. Çünkü bir işçi değil köle arıyoruz. Çalışma saatlerimiz bir türlü düzenlenmiyor. Bir de mahalle fırıncısının rakipleri çoğaldı ondan kapasiteler düştü. Zaten kaçak yani ruhsatsız fırınlar var. Bunlara yönetimler müsaade etmemeli. Halk sağlığı açısından riskli. Halk ekmek var, halk ekmek fakire değil zengine ekmek yapıyor; bakıyorsun süpermarketlere ekmek veriyor. Garibanın süpermarkette ne işi var? O ekmeği bakkaldan alıyor. Büfeler de aynı hijyenden yoksun. Halk Ekmek ambalajda değil. Ekmek ambalajda olmalı. Öyle yarım ambalaj olmaz. Virüs var diyoruz hala açıkta ekmek satanlar var. Bunlara müsaade edimemeli, fırıncı ekmeği ambalajında satmalı” önerisini yaptı.
‘NAMUSLU FIRINCIYI NAMUSSUZ YAPACAKLAR’
“Namuslı fırınların da hatalı uygulamalar ve kayırmalar yüzünden yasal çerçevenin dışına çıkmaya zorluyorlar” uyarısı yapan fırıncı Kolivar, “Asgari ücretle 6-7 kişi sigortalamışsın çalıştırıyorsun. Kaçak çalıştıranı değil gelip bana ceza kesmeye yer arıyor. Fırıncılık kölelik olmuş. Bunun tatili yok, izni yok. Bu işi nöbetleşe yapalım dedik. Yapmadılar. Her mahallede zaten fırın var. Evlere ekmek taşımaya ne gerek var. 65 yaş üstüne zaten fırıncı kendi götürür. Sokakta patates soğan gibi ekmek mi satılır? Tekrar söylüyorum ekmek ambalaja girmeli” ifadelerini kullandı.
Ekmeğin fiyatı konusundaki tartışmaları da eleştiren Kolivar, “Ucuz ekmek isteyen Halk Ekmekvar, kombinaların yaptığı ekmek var, onlar 1.25 TL, 1 TL. Gidip onu alsın. Fırıncının ekmeğinin fiyatına karışmasınlar. Bizim maliyetlerimiz çok fazla. Kapasitemizin çok altında üretim yapıyoruz. Bu kaçak, ruhsatsız fırınlar yüzünden. Bu işi çözmenin kolayı kaçak bir yere elektrik, su, gaz bağlamazsın olur biter. Çözmek istemiyorlar” diye konuştu.
