ÖZEL İstihdam Büroları Yönetmeliği, önceki gün Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna göre, özel istihdam bürolarının kurulması, faaliyetleri ile incelenmesine, kontrolüne, denetim ve teftişine ilişkin usul ve esaslar belirlendi. Daha önce AKP’li vekillerin oylarıyla Meclis Genel Kurulunda 6 Mayıs günü kabul edilen özel istihdam bürolarına işçi kiralama yetkisini öngören 6715 sayılı yasa, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın onayıyla 20 Mayıs tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmişti. Yasayla, özel istihdam bürolarının faaliyet alam genişletilmiş, işçi kiralama yetkisi bu bürolara da verilmişti. Bu yasa değişikliğine uygun hale getirilen "Özel İstihdam Büroları Yönetmeliği" önceki gün Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Aynı ismi taşıyan 9 Mart 2013 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmış olan yönetmelik ise yürürlükten kaldırıldı. Böylece geçici iş ilişkisi, özel istihdam büroları aracılığıyla ya da holding bünyesi içinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde görevlendirme yapılarak kurulabilecek. 

 

* Doğum izni ve doğum sonrası kısmi çalışma hakkı kullanan, askerlik hizmetini yapan ve iş sözleşmesi askıya alman çalışan yerine başka bir işçi ile geçici iş ilişkisi, bu hallerin devamı süresince kurulabilecek. 

* Mevsimlik tanm işlerinde veya temizlik işleri, hasta, yaşlı ve çocuk bakım hizmetleri gibi ev hizmetlerinde, süre sının aranmadan geçici iş ilişkisi oluşturulabilecek. 

* İşletmenin günlük işlerinden sayılmayan ve aralıklı olarak gördürülen işlerde, iş sağlığı ve güvenliği bakımından acil olan işlerde veya üretimi önemli ölçüde etkileyen zorlayıcı nedenlerin ortaya çıkması halinde, işletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin ögörülemeyen şekilde artması halinde ve mevsimlik işler hariç dönemsellik arz eden iş artışları halinde, en fazla 4 ay süresince geçici iş ilişkisi kurulabilecek. 

 

* Geçici işçi sağlama, mevsimlik işler hariç dönemsellik arz eden iş artışları haricinde, toplam 8 ayı geçmemek üzere en fazla iki defa yenilenebilecek. Sürenin sonunda aynı iş için 6 ay geçmedikçe geçici işçi çalıştırılamayacak. 

* Toplu işçi çıkarılan işyerlerinde 8 ay süresince, kamu kurum ve kuruluşlarında, yeraltında maden çıkarılan işyerlerinde geçici işçi çalıştırılamayacak. 

* İşletmenin iş hacminin öngörülemeyen ölçüde artması halinde geçici iş ilişkisine dayalı çalıştırılan işçi sayısı, işletmedeki toplam işçi sayısının dörtte birini geçemeyecek. Ancak 10 ve daha az işçi çalıştırılan işyerlerinde, 5 işçiye kadar geçici iş ilişkisi kurulabilecek. İşçi sayısının tespitinde, kısmi süreli iş sözleşmesine göre çalışanlar, çalışma süreleri dikkate alınarak tam süreli çalışmaya dönüştürülecek. 

 

* Grev ve lokavt uygulaması sırasında geçici iş ilişkisi kapsamında işçi çalıştırılamayacak. 

* Geçici işçi ile yapılacak iş sözleşmesinde, işçinin, ne kadar süre içerisinde işe çağrılmazsa haklı nedenle iş sözleşmesini feshedebileceği belirtilecek, bu süre üç ayı geçemeyecek. 

* Geçici işçi çalıştıran işveren, işyerinde bir aym üzerinde çalışan geçici işçilerin ücretlerinin ödenip ödenmediğini çalıştığı süre boyunca her ay kontrol etmekle, özel istihdam bürosu ise ücretin ödendiğini gösteren belgeleri aylık olarak geçici işçi çalıştıran işverene ibraz etmekle yükümlü olacak. Geçici işçi çalıştıran işveren, ödenmeyen ücretler mevcut ise bunlar ödenene kadar özel istihdam bürosunun alacağını ödemeyerek, özel istihdam bürosunun alacağından mahsup etmek kaydıyla geçici işçilerin en çok üç aya kadar olan ücretlerini doğrudan işçilerin banka hesabına yatıracak. 

* İşveren, iş sözleşmesi feshedilen işçisini, fesih tarihinden itibaren 6 ay geçmeden geçici iş ilişkisiyle çalıştıramayacak.

 

 

* Geçici işçinin, geçici işçiyi çalıştıran işverenin işyerindeki çalışma süresince temel çalışma koşulları, bu işçilerin aynı işveren tarafından aynı iş için doğrudan istihdamı halinde sağlanacak koşulların altında olamayacak. 

* Sözleşme süresinin dolmasına rağmen geçici iş ilişkisi devam ederse, belirsiz süreli iş sözleşmesi kurulmuş sayılacak. Bu durumda özel istihdam bürosu, işçinin geçici iş ilişkisinden kaynaklanan ücretinden, işçiyi gözetme borcundan ve sosyal sigorta primlerinden sözleşme süresince sorumlu olacak. Geçici işçi, işyerine ve işe ilişkin kusurundan kaynaklı zarardan, geçici işçi çalıştıran işverene karşı sorumlu olacak. 

* Özel istihdam bürosunun iflası, kapatılması, aracılık faaliyeti veya geçici iş ilişkisi kurma yetkisinin iptali ya da işçi ücretlerinin büro tarafından ödenmemesi hallerinde, diğer kanunlarda düzenlenen hükümlere bakılmaksızın işçi alacakları teminattan öncelikli olarak ödenecek. 

* işveren, ödenmeyen ücret bulunması halinde, bunlar ödenene kadar özel istihdam bürosunun alacağını ödemeyerek, bu büronun alacağından mahsup etmek kaydıyla geçici işçilerin en çok 3 aya kadar ücretlerini doğrudan işçilerin banka hesabına yatıracak.

 

 

Çalışanları bekleyen hak kayıpları şöyle: 

* Özel istihdam bürosu işçisi kiralanamadığında ücret alamayacak. 

* Kiralık işçi ile özel istihdam büroları arasındaki ilişki, belirli süreli iş sözleşmesi olacağından kiralık işçinin özel istihdam bürolarıyla ilişkisinin kesilmesi durumunda kıdem tazminatı ödenmesi söz konusu olmayacak! 

* Kiralık işçi geçici olarak çalıştığı işyerine bir aidiyeti olmadığından sendikalı olamayacak, toplusözleşmeden yararlanamayacak, greve katılamayacak, yıllık ücretli izin gibi haklardan mahrum kalacak, emekli olması imkansız hale gelecek