İşçilere işe girerken imzalatılan bireysel iş sözleşmelerinde işçinin her yerde köle gibi çalıştırılabileceğine ilişkin peşin onay alınmaktadır. Halbuki, 4857 sayılı İş Kanununun 22. maddesine göre, işçinin işinin esaslı bir biçimde değiştirilebilmesi için işçiye yazılı bildirimde bulunulması ve işçinin de bu değişikliği 6 işgünü içinde yazılı olarak kabul etmesi gerekmektedir. Bireysel iş sözleşmeleriyle getirilen düzenleme, işçiyi köleleştirmekte veya işçinin oradan oraya sürülmesi sonucunda işçinin kıdem tazminatını yakıp işten kendi isteğiyle ayrılması sonucunu doğurmaktadır. İşçilerin bu konuda uyarılması ve bilgilendirilmesi gerekir. Bu konuda bazı bireysel iş sözleşmelerinde yer alan düzenlemeler aşağıda sunulmaktadır:
BANKADAKİ KÖLELİK SÖZLEŞMESİ
“Çalışanın işyerinde yaptığı iş, yönetim ve organizasyon gereği, geçici veya devamlı olarak değiştirilebilir. Çalışan bu konuda kendisine verilecek talimatlara uymayı peşinen kabul eder. Çalışan, işverenin genel müdürlük, şirket ve eklentileri ile Türkiye çapında kurulu bulunan ve kurulacak tüm şube ve diğer işyerleri ve işverenin bağlı bulunduğu … Holding A.Ş. ve …bank A.Ş. iştiraklerine bağlı tüm grup şirketlerinde devamlı veya geçici suretle çalışmayı kabul ve taahhüt eder. Çalışan, işverence gerekli görüldüğü takdirde yasal sınırlar içerisinde fazla çalışma yapmayı kabul ve taahhüt eder. Bu fazla çalışmalara ilişkin ücret, çalışanın asıl ücreti içerisindedir.”
KÖLELİĞE PEŞİN ONAY
“İşçi, gereğinde işverene ait veya işverenin yönetim ve kontrolünde bulunan bir başka işyerlerinde de devamlı ya da geçici olarak çalışmayı kabul ve taahhüt eder. İşçi, işveren ve vekili tarafından görev yerinin değiştirilmesi (başka birim, bölüm, şube, bölge ve bağlı kuruluşlarında) bu sözleşme nedeniyle hizmet gereğine göre yurt içinde veya dışında geçici görevlendirilmeyi, işyeri nakil ve/veya atamalarda şehirlerarası dahi olsa hizmet gereklerini yerine getirmeyi kabul eder. İşçiye uygun vasıtalarla yapılacak duyurularla, işyerinde gerek işinin ve gerekse çalışma koşullarının işveren tarafından her zaman değiştirilebileceği ve işçinin bu yeni duruma uygun şartlarda çalışmasının teklif edilmesi halinde çalışmasını aynı şekilde sürdüreceği konusunda taraflar tamamen anlaşmaya varmışlardır. İşçi yukarıda belirtilen hükümlere aykırı davranışının akdin feshi için haklı bir neden olduğunu beyan, kabul ve taahhüt etmiştir.”
HER YERE SÜRÜLEBİLEN İŞÇİ
“İşçinin çalışma yeri: İşverenin Türkiye sınırları içindeki değişik işyerlerinde, işveren veya vekilinin göstereceği yerler. İşçinin çalışma yeri, işveren tarafından, işçiye yazılı olarak bildirilecektir. İşçi geçici veya daimi olarak işinin değiştirilmesine şimdiden muvafakat eder. İşçinin çalışma bölgesi ve işyeri, işverenin Türkiye sınırları içinde çalışma sahasının herhangi bir bölgesinde değiştirilebilir. Çalışan, işveren tarafından vazifelendirildiği her bölgeye gitmeyi veya çalışma bölgesi değiştirildiğinde yeni çalışma gölgesine gitmeyi peşinen kabul eder. İşçi, kendisine bildirilen yeni görev yerini ve çalışma pozisyonunu hiçbir sebep ve mazeretle reddedemez.”
SÜRÜLMEYE PEŞİN ONAY
“Hastane yetkilileri tarafından işçinin çalıştığı bölümde verimli olmaması nedeniyle işinin yada işyerinin değiştirilmesi konusunda yazı gelmesi durumunda bu husus işçiye bildirilerek başka bölümde yada işyerinde çalışmasının istenmesi halinde işçi bu hususu da peşinen kabul etmiş sayılır. Bu hususlara işçinin riayet etmemesi hallerinde hizmet akdi ihbarsız ve tazminatsız olarak işveren tarafından tek taraflı olarak feshedilecektir.”