Gıdadaki KDV indirimiyle fiyatların hızla gerileyeceğini, hele hele şubat enflasyonunun negatif çıkacağını bekleyenlere kötü bir haberimiz var.

KDV indiriminin TÜFE’ye etkisi yalnızca 0.71 puan. Eğer şubatta diğer mal ve hizmetlerin fiyatı sabit kalırsa bu indirim sayesinde TÜFE yüzde 0.71 gerileyecek, hepsi bu!

Temel gıda maddelerinde KDV’nin yüzde 8’den yüzde 1’e çekilmesi hiç kuşku yok ki geniş halk kitlelerine biraz olsun nefes aldıracak olumlu bir adımdır. Üstelik bu adımın atılmasında çok geç bile kalınmıştır. Daha da ötesi böyle bir düzenlemeye gerek duyulmuş olması yanlıştır. Zaten temel gıda maddelerinden yıllar yılı yüzde 8 KDV alınması doğru değildi. Geç de olsa bu yanlıştan dönülmüş oldu.

Ama bakıyoruz temel gıda maddelerinde KDV yüzde 8’den yüzde 1’e çekildi diye enflasyonla mücadelede büyük bir kazanım elde edilmiş ya da edilecekmiş gibi bir hava estiriliyor.

Oturup biraz hesap yapmadan kendini bu havaya kaptıranlar fena yanılır, bizden söylemesi…

ETKİ BİR PUANI BİLE BULMAYACAK

Gıdadaki KDV indirimi şubat ve mart ayı TÜFE değişimine etki edecek, sonraki aylarda bu etki sıfıra inecek. Önce bu gerçeği görmek gerek.

İndirimin şubat ve mart aylarındaki etkisini hesaplarken temel bir varsayımımız var.

Bu indirimin tüm ürünlerde tam anlamıyla uygulanacağı varsayımı… Hiç kuşkunuz olmasın indirimi türlü bahanelerle tam yapmayacak ve kısmen uygulayacak olanlar çıkacaktır. Ama biz indirimin eksiksiz uygulanacağı varsayımıyla hesaplama yaptık.

İşte bu varsayımlara dayalı hesaplamamız, gıdadaki KDV indiriminin şubat ve mart aylarındaki TÜFE değişimini 1’er puan bile etkilemeyeceğini ortaya koydu.

GIDADAKİ DÜŞÜŞ YÜZDE 3’Ü AŞACAK

Gelin önce KDV indirimi gıda maddelerinin fiyatını nasıl etkileyecek, ona bakalım:

– TÜFE’de bu yıl gıda grubunun ağırlığı yüzde 25.32 düzeyinde. Ancak KDV indirimi gıda grubunun tümünü etkilemiyor. Bir kere yüzde 2.54 ağırlığa sahip ekmek başta olmak üzere bazı gıda maddelerinde KDV zaten yüzde 1, dolayısıyla bunlar için indirim söz konusu değil. Alkolsüz içecekler gibi gıda maddelerinde de KDV yüzde 8’de kalıyor. Bunlar dikkate alınmadığında TÜFE’de vergi indiriminden yararlanan gıda maddelerinin ağırlığı yüzde 21.90’a iniyor.

– Şubat ayının ilk yarısında 21.90 olan ağırlık ya da fiyat, verginin yüzde 8’den yüzde 1’e çekilmesiyle yüzde 6.48 oranında (yuvarlayıp yüzde 6.50 diyelim) azalarak ikinci yarı için 20.48’e indi. Bu durumda KDV indirimine konu gıda maddelerinin ağırlığı şubat ayı ortalamasında 21.19 oldu. (KDV’deki indirimin oranının nasıl yüzde 6.48 olduğunu merak edenler için şu örneği verelim. 100 liralık bir mal yüzde 8 KDV ile 108 liraya satılırken, artık yüzde 1 KDV ile 101 liraya satılacak. 108’den 101’e inişin oranı da yüzde 6.48’dir.)

– Mart ayındaki fiyat, şubatın ikinci yarısında oluşan 20.48 düzeyinde devam edecek ve ay ortalaması da 20.48 olacak.

– Gıda maddelerinin şubat ayı ortalamasında 21.19 olan fiyatı, ocaktaki 21.90’a göre yüzde 3.25; mart ayında 20.48 olan fiyat da şubattaki 21.19’a göre yüzde 3.34 gerileyecek.

TÜFE’NİN GENELİNE ETKİ ÇOK DAHA SINIRLI

Gelin şimdi de toplam TÜFE’ye etki ne olacak, ona bakalım:

– Şimdi ocak ayına gidelim. KDV indiriminden yararlanan ürünlerin ağırlığı (ya da fiyatı) 21.90 düzeyinde. Yani TÜFE’nin kalan kısmı 78.10’luk bir ağırlığa sahip. 78.10’un hiç değişmediğini varsayıyoruz. Ne fiyat artışı var ne ucuzlama, bu düzey sabit.

– Şubat’a geldik; ocak ayında 21.90 olan KDV indirimine konu gıdanın payı, şubatta 21.19’a geriledi. 21.19 ile sabit varsaydığımız 78.10’u topluyoruz; bulduğumuz değer 99.29.

– TÜFE ocak ayında 100 düzeyindeydi. Şubatta inilen düzey ise 99.29. Yani gıdadaki KDV indiriminden şubat ayı TÜFE oranına yansıma yalnızca 0.71 puan. (Bunu yüzde değişim olarak ifade etmek de yanlış olmaz.) Bir başka ifadeyle şubatta hiçbir mal ve hizmette fiyat değişimi olmazsa, gıdadaki bu KDV indiriminin etkisiyle TÜFE yüzde 0.71 düşecek.

– Hepsi bu! “KDV yüzde 7 düştü (düşüş yüzde 7 değil, 7 puan, ikisi çok farklı), bu sayede fiyatlar da yüzde 7 gerileyecek” beklentisine girmek güzel de bu yapılırsa 3 Mart Perşembe günü şubat ayı oranları açıklandığında hayal kırıklığına uğramak kaçınılmaz olur.

– Mart ayındaki durumu da aktaralım. Gıdada martta 20.48 olan ortalama değerle diğer kalemlerin 78.10 olan ortalama değerini topladığımızda bulacağımız büyüklük 98.58. Bu da şubatla kıyaslandığında ortaya çıkacak gerilemenin yüzde 0.72 olduğunu gösteriyor.

– Yani gıdadaki KDV indirimi TÜFE’yi şubatta yüzde 0.71, martta yüzde 0.72 olmak üzere iki ay toplamında yüzde 1.42 kadar etkileyecek.