‘KARA TABLO’ PROGRAMI
Programın hedeflerinden öne çıkan bazı başlıklar şöyle:
2012 Yılı Programı 30 Ekim Tarihli Mükerrer Resmi Gazete’de Yayımlandı. Programda asgari ücretten sağlığa, faiz için ayrılan bütçeden işsizlik fonuna, zamlardan çalışma yaşamına kadar bir çok konuya dair hükümetin öngördüğü düzenlemeler çeşitli hedeflerle birlikte ifade ediliyor. Temel makroekonomik amaçlarda "2012-2014 dönemini kapsayan Orta Vadeli Programda (OVP) yer alan temel amaçlar, makroekonomik öncelikler ve 2012 yılı hedefleri çerçevesinde; dünya ekonomisindeki yavaşlama ve belirsizlik ortamında dahi büyüme sürecinin devam ettirilmesi, istihdam artışının sürdürülmesi, yurt içi tasarrufların artırılması, cari açığın azaltılması, enflasyonun düşürülmesi, mali disiplinin sürdürülmesi ve finansal istikrarın korunması 2012 Yılı Programının temel makroekonomik amaçlarıdır" deniliyor.
Programda büyümenin 2011 yılının ikinci yarısında da devam etmesi, ancak küresel ölçekte ortaya çıkan belirsizlikler nedeniyle bir miktar yavaşlaması beklenmekte. Buna göre, 2011 yılında yüzde 7.5 olması beklenen GSYH artış hızının, 2012 yılında yüzde 4 olması öngörülüyor.
ASGARİ ÜCRETE YÜZDE ÜÇ
Programda ekonomik büyüme hedeflerine rağmen işsizlikte azalma ve refah artışı öngörülmüyor. Programa göre asgari ücret 2012 yılı Ocak ve Temmuz aylarında yüzde 3 oranında, SSK ve Bağ-Kur emekli aylıklarının ise önceki altı aylık enflasyon tahminine göre Ocak ve Temmuz aylarında sırasıyla yüzde 4.22 ve yüzde 2.78 oranında artırılması öngörüldü. 2012 yılında emekli aylıklarında ise kademeli intibak yapılması hedefleniyor.
VATANDAŞIN KEMERİ
Programda, kamu harcama politikasında ‘mali disiplin’ vurgusu devam ediyor. Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’m sık sık dile getirdiği ‘mali disiplin’ kamu harcama ve hizmetlerinin kısıtlanması anlamına geliyor. Programda ‘mali disiplinin’ sürdürülmesi, "kamu kesimi borçlanma gereğindeki düşüş eğiliminin devam etmesine" bağlanmakta, kamu borcunun sağlık, eğitim, sosyal güvenlik, emekli maaşı vb. hizmetlerden kaynakladığı ima edilmektedir. Dolayısıyla bu borcu azaltmak için ‘kemer sıkma’ yani "vatandaşın dişini sıkması zorunlu" anlayışı etkin olmuştur.
FONDA YİNE İŞSİZ YOK
2012 yılında İşsizlik Sigortası Fonunun prim gelirinin GSYH’nın yüzde 0.38’i, faiz gelirinin GSYH’nın yüzde 0.37’si, Fona yapılan devlet katkısının ise GSYH’nın yüzde 0.13’ü oranında gerçekleşmesi hedeflendi. 4447 sayılı Kanun uyannca, 2012 yılında Fonun faiz gelirinin dörtte birine tekabül eden 1 milyar 305 milyon TL’nin Güneydoğu Anadolu Projesi kapsamındaki yatırımlar öncelikli olmak üzere ekonomik kalkınma ve sosyal gelişmeye yönelik altyapı yatırımlarının finansmanında kullanılmak üzere merkezi yönetim bütçesine aktanlacağı öngörüldü. Bu çerçevede, Fonun toplam giderinin 4 milyar 81 milyon TL’ye ulaşması bekleniyor. Sonuç olarak, 2012 yılında toplam Fon varlığının 62 milyar TL ile GSYH’nın yüzde 4.35’ine ulaşması hedefleniyor.
GÜNCELLEME DEVAM EDECEK
Merkezi yönetim bütçe gelirlerinin GSYH’ya oranı, 2012 yılında bir önceki yıl seviyesinin 0.4 puan üzerinde yüzde 23.1 olarak gerçekleşecek. 13 Ekim’den itibaren geçerli olan Özel Tüketim Vergisi artışları 2012 yılı vergi gelirlerine 5.5 milyar TL katkı sağlayacak. Programa göre; genel ekonomik koşullar göz önüne alınarak bazı maktu vergilerdeki güncellemeler devam edecek. Tütün mamulleri ve alkollü içkiler üzerinden alman ÖTV’nin ise, yapılan vergi artışları sonucunda 0.2 puan artması bekleniyor. Şirketlerden alınan kurumlar vergisi tahsilatının GSYH’ya oran olarak 0.1 azalması hedefleniyor.
HAK GASPLARI
Programda istihdam artışının temel yöntemi olarak bir yandan işverenlerin önündeki engellerin kalıdırılması ve teşvikler, diğer yandan emekçilerin ve sendikalarının karşı çıktıkları esnek çalışma biçimlerinin yaşama geçirilmesi gösteriliyor. Programda, "Evde çalışma, uzaktan çalışma, iş paylaşımı ve esnek zaman modeli gibi esnek çalışma yöntemlerine de imkan sağlayacak düzenlemeler yapılacak, bu çalışma biçimlerinin yaygınlaştırılarak hayata geçirilmesi sağlanacaktır" denildi. Yine bu kapsamda kıdem tazminatının fona devredilmesiyle ilgili vurgu eksik bırakılmamış.
İŞÇİLER YİNE TORBADA
6111 sayılı torba yasayla belediyelerde norm fazlası işçilerin başka kurumlara gönderilmesi propramda ‘mali disiplin’ hedefinin bir parçası olarak görülüyor. İşçilerin sürgün edilmesiyle yapılacak tasarruf ile altyapı yatırımlarının merkezi yönetim bütçesi kanalıyla desteklenmesinin mahalli idare dengesi üzerinde olumlu etki yaratacağı ifade ediliyor. İşçilerin başka kurumlara gönderilmesiyle, belediye hizmetlerindeki mal ve hizmet alım giderlerinin yani özelleştirme ve taşeronlaştırmanın artacağı belirtiliyor. Programa göre; gelecek yıl mahalli idare gelirlerinin 53.1 milyar TL, harcamalarının ise 53.6 milyar TL olarak gerçekleşeceği, böylece mahalli idareler dengesinin 497 milyon TL açık vereceği tahmin edildi.
FAİZ KALEMİ ARTIYOR
Faiz hariç harcamaların GSYH’ya oran olarak, 2012 yılında bir önceki yılda olduğu gibi yüzde 21.1 düzeyinde, faiz ödemelerinin ise önceki yıla göre 0.2 puan artarak yüzde 3.5 düzeyinde gerçekleşmesi bekleniyor. Bu çerçevede, merkezi yönetim bütçe harcamalarının GSYH’ya oranının yüzde 24.6 seviyesinde gerçekleşeceği öngörüldü.
AÇIK YUZ MİLYAR
2012 yılında ihracatın yüzde 10.2 oranında artarak 148.5 milyar dolara, ithalatın ise yüzde 5 artarak 248.7 milyar dolar seviyesine ulaşacağı ve böylece dış ticaret açığının 100.3 milyar dolar olacağı öngörüldü. Bavul ticareti, navlun, sigorta, limanlarda sağlanan mallar ve parasal olmayan altın ile uyarlama kaleminin dahil edildiği ödemeler dengesindeki gösterimiyle dış ticaret dengesinin ise 81.8 milyar dolar açık vereceği tahmin edilmekte.
İŞSİZLİK HEDEFİ 10.1
TÜRKİYE genelinde 2011 yılında işsizlik oranının yüzde 10.5 seviyesinde gerçekleşmesi beklenirken, mevsim etkisinden arındırılmış rakamlara göre Temmuz 2011’de işsizlik yüzde 10.1 oranında.
2012 yılında ise işsizlik oranının yüzde 10.4 seviyesinde gerçekleşeceği öngörüldü. İşsizliği azaltılması ve istihdam artışıyla ilgili hükümetin söylemlerine rağmen, büyümeyle birlikte istihdam ve refah artışı öngörülmemesi yüzde 10.4 gibi yüksek bir işsizlik oranı hedefiyle dikkat çekti.
ÖZELLEŞTİRMELER
Programa göre 2012 yılında, elektrik dağıtım bölgelerine ilişkin özelleştirmeler tamamlanacak ve Elektrik Üretim A.Ş’ye (EÜAŞ) ait üretim santrallerinden bir kısmının özelleştirme çalışmalarına başlanacak. 2012 yılında Özelleştirme Fonunun 10.7 milyar TL tutarında özelleştirme geliri elde etmesi bekleniyor. Yine Karayolları Genel Müdürlüğünün sorumluluğundaki bazı otoyol ve köprülerin de özelleştirilmesi çalışmaları sürdürülecek.