Yüzde 25 zamla seçme gidilemeyeceğini görmek için bir gece yetti, zam yüzde 30’a çıkarıldı. Ancak bu oran bile ilk çeyrek sonunda ek bir zam yapılmayacağı anlamına gelmiyor.

Memur ve emekliler yüzde 30 artışa rağmen geçen yıldan o kadar alacaklı ki aradaki makasın kapanması pek kolay görünmüyor.

Memur ve tüm emeklilere 2023 yılbaşından geçerli olmak üzere yapılan ve Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından açıklanan yüzde 25’lik iyileştirme bir gecede 5 puan yukarı çekilerek yüzde 30’a çıkarıldı. Yüzde 25’i olduğu gibi, yüzde 30’u da Cumhurbaşkanı Erdoğan açıkladı.

Bu köşede dün yüzde 25’lik zammın yılın ilk altı ayı için geçerli olamayacağını, seçime gidilirken bu oranla yetinilemeyeceğini vurgulamıştım. Yüzde 25’e tepki çok büyük oldu. Bu tepkiler ve sürekli yapıldığı bilinen kamuoyu araştırmaları iktidara geri adım attırdı. Daha önceki gün yüzde 25’i yeterli gören yönetim, bir gecede karar değiştirdi ve artış oranını yüzde 30’a çıkardı.

Yapılan bu artışın ilk altı ay için geçerli olacağı üstüne basa basa söyleniyor. Unutmayalım; yüzde 25 açıklandığında da bu artışın altı ay için geçerli olduğu belirtiliyordu. Ancak karar bir gecede değişti.

Sanıyor musunuz ki seçime doğru daha sık yapılacak anketlerden olumsuz sonuçlar geldikçe yeni yeni kararlar alınmaz.

Yine bu köşede dün vurguladığım bir görüşü tekrarlamak isterim. Her ne kadar oran yüzde 25’ten yüzde 30’a çıkarılmışsa da gidişata göre ilk çeyrek sonunda bir ara zam daha gündeme gelirse hiç şaşırmamak gerek.

Mart sonundaki muhtemel zammı hem seçim anketlerinden çıkacak sonuçlar hem de baz etkisiyle yıllık oran gerileyecek olsa bile aylık bazda yaşanacak fiyat artışları ve bu artışların seçmen nezdinde yaratacağı tepki belirleyecek.

2023’ün yıllık enflasyon oranı resmi olarak yüzde 25 düzeyinde öngörülmüşse de bu düzeyde kalınmasının neredeyse olanaksız olduğu ortada. Seçimi kazanmak için yapılmayacak şey yok. Hele hele enflasyonu daha azdırma pahasına ek zam vermek, yapılacakların en kolayı.

Banknot matbaası bizim!

Bütçe çok açık vermiş, borçlanmada sıkıntı yaşanıyormuş; ne gam. Her seçim öncesinde uygulanagelen ve artık ne yazık ki kanıksadığımız popülist politikalar iyice artacak. Bu yaklaşım mevcut iktidar dönemine özgü de değil. Hemen her dönemde böyle oldu.

Üstelik bu seçim öyle geçmişteki seçimlere hiç mi hiç benzemiyor. Adeta bir ölüm kalım seçimi bizi bekliyor. Dolayısıyla elde avuçta ne varsa verilecek; bir dönem kesinlikle olmaz denilenler yapılacaktır, yapılıyor da nitekim.

Bu yüzden de memura ve emeklilere (her ne kadar yılbaşı artışı daha uygulanmadan 5 puan artırılmışsa da) mart sonunda ek bir zam daha verilmesi olasılığı ortadan kalkmış değildir.

Memur ve emekli zaten alacaklı

Siyasetçilerin pek sevdiği bir söz var:

“Çalışanı enflasyona ezdirmedik, ezdirmeyeceğiz!”

Acaba öyle mi, doğru mu bu söylenen?

Değil! Doğru olmadığını ortaya koyan da resmi veriler.

Ama nasıl oluyor da bu veriler ortadayken hala “Enflasyona ezdirmedik” söylemi dile getirilebiliyor, anlamak mümkün değil.

Daha önce de benzerlerini yaptığımız iki grafik hazırladık…

Bu grafiklerde memur ve memur emeklileri ile SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin 2021 sonundaki gelirlerini 100 kabul ederek bir seri oluşturduk. Grafiklerde maaş artışının yanı sıra TÜİK’in açıkladığı TÜFE endeksinin seyri ve TÜFE kapsamında yer alan gıda grubunun seyri yer alıyor.

Memur ve memur emeklilerinin geliri 2022 yılı boyunda gıda harcamasındaki artışa hiç yetişememiş. TÜFE ise yalnızca birkaç ay geçilebilmiş.

Diğer emeklilerin durumu ise çok vahim. Bu emekliler geçen yıl boyunca ne TÜFE’deki genel artışı yakalayabilmiş ne de gıda artışını.

2023’te ne olacak?

Grafiklerimizde 2023’ün ilk çeyreğine ilişkin veriler de yer alıyor. Ücret artışı belli, yüzde 30. TÜFE ve gıda grubundaki aylık artış oranını da yüzde 3 olarak varsaydım.

Buna göre memur ve memur emeklileri üç ay enflasyonun üstünde getiri elde edecek.

SSK ve Bağ-Kur emeklileri ise TÜFE’ye göre iyi durumda görünmekle birlikte gıda enflasyonuna yine yenik düşecek.

Altını çizmemiz gereken bir gerçek var. TÜİK’in hesapladığı TÜFE artışı ve bu kapsamda yer alan gıda grubunun artışı gerçeği ne kadar yansıtıyor, elbette bu tartışmaya çok açık. Ancak resmi veri olarak bunları kullanmak durumundayız. Kaldı ki bu verilerle bile memurlar da emekliler de geçen yıldan alacaklı durumda. Bu yıl enflasyonun biraz üstünde zam yapılsa bile bu geçen yıllardaki kaybı telafi etmekten çok uzak.