22 Mart 2020
İŞVERENLER ZORLA ÜCRETSİZ İZİN FORMU İMZALATIYOR
Uzmanlar, ücretsiz izinin kural olarak işçi ile işverenin anlaşması halinde kullanılabileceğine dikkat çekiyor.
Uzmanlar, ücretsiz izinin kural olarak işçi ile işverenin anlaşması halinde kullanılabileceğine dikkat çekiyor. Zorla imzalatılan belgelerin geçerliliği olmadığı belirtiliyor. İşveren, işçilerin sağlığını korumak için önleyici ve koruyucu tedbirleri almakla yükümlü olduğundan, işçiden kaynaklanmayan sebeplerle işin durması hallerinde yasal olarak maddi olumsuzlukların işçiye yansıtılmaması gerekiyor.
KIDEM TAZMİNATI HAKKI
Avukat Arabulucu Savaş Yiğit, koronavirüs sebebiyle kapanan işyerlerinde işverenin ilk olarak işçilere ücretsiz izin kullandırma yöntemine başvurduğunu dile getirdi. Yiğit, sağlık çekinceleri ve işsiz kalma korkusu ile birçok işçinin uygulamaya sessiz kaldığını belirterek, hukuken işçinin rızasını almadan ücretsiz izin kullandırılamayacağını vurguladı. Ücretsiz izne çıkmak istemeyen işçiler, kıdem tazminatına hak kazanıyor.
İşçinin özgür iradesi ile ücretsiz izin kullanmayı kabul etmesi halinde sorun olmayacağına değinen Yiğit, kimi işverenlerin korona salgınını sebep gösterilerek işçilere zorla ücretsiz izin kullandırdığını, izin talep formları imzalattırdığını dile getirerek, “Bazı talep formlarında ücretsiz izin süresinin dahi belirli olmadığı, işçilerin işverenin ikinci bir çağrısına kadar maaş alamadan beklemek zorunda bırakıldığı konularında yakınmalar oluyor” dedi.
İŞE İADE DAVASI AÇABİLİR
Yiğit, rızasının aksine ücretsiz izne çıkartılmak istenen işçinin ne yapacağını şöyle anlattı:
“Ücretsiz izne zorla çıkartılmak istenen işçi öncelikle kendisine dayatılan formu imzalamak zorunda olmadığını bilmelidir. Formu imzalamadığı yani izne çıkmayı kabul etmediği için işten çıkartılan işçi, işyerindeki işçi sayısı 30’dan fazla ve işyerinde çalışma süresi de 6 ayın üzerinde ise işe iade davası açabilir, dava sonunda işten çıkartıldıktan sonra boşta geçen 4 aylık süreye ilişkin ücretine, işe iade kararının uygulanmaması halinde 4 aya kadar brüt ücreti kadar iş güvencesi tazminatına hak kazanacaktır.”
KÖTÜ NİYET TAZMİNATI
Yiğit, işçinin daha küçük bir işletmede çalışması durumunda ise uygulanacak yasal yolların olduğunu söyledi: “6 aydan az kıdemi olması halinde ise bu işten çıkartma sebebiyle işverenden kötü niyet tazminatı isteyebilir bu da ihbar tazminatının 3 katı tutarındadır. Bunlara ek olarak haksız işten çıkartılan işçiler kıdem ve ihbar tazminatlarını da almaya hak kazanacaklardır.”
BELGE GEÇERSİZDİR
İşçinin işini kaybetmek istemediği için zorla izin formunu imzalaması durumunda da hukuki olarak yapabileceği şeyler olduğunu dile getiren Yiğit şöyle sürdürdü:
“İş hukukunun temel ilkelerinden birisi işçi lehine yorumdur. İşçinin zorla imzaladığı bir belge hukuken geçersizdir. Burada iradesinin sakatlandığını, işten çıkartılma tehdidi altında formu imzaladığını kanıtlayan işçinin hukuka aykırı şekilde uygulanan ücretsiz izin süresince hakettiği ücretleri işverenden talep edebileceği kanısındayız.”
YARGITAY İŞÇİNİN YANINDA
Yiğit, Yargıtay’ın bir kararına değinerek, “Yargıtay işçinin rızası dışında ücretsiz izne çıkartılması halinde bu durumu işverenin iş akdini haksız feshi olarak değerlendirdiği belirtiliyor. (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2011/25431 E. 2013/22619 K. 16.09.2013). Bunun anlamı, Yargıtay’ın ücretsiz izin işlemini hukuka aykırı şekilde uygulayan işvereni korumayacağı” dedi.
MAAŞ YATIRIP AVANS GÖSTERDİLER
Süresiz izne çıkarılan bir mağaza çalışanı, normal günlerde de zor şartlarda çalıştıklarını anlattı. Birçok işverenin avans göstererek tam maaş yatırdığını, böylece kısmi çalışma ödeneğinden faydalanacağını belirterek, şöyle konuştu: “Ev kiramı nasıl ödeyeceğimi bilmiyorum. Faturalar geldi… Zaten normalde de ek mesai ücreti alamama, yoğun iş saatleri, kapalı ortam gibi sorunlarımız vardı.”
