Yeni Sendikalar Yasası, sendikal örgütlenme ve toplu iş sözleşmesi düzeninde pekçok değişiklik getirdi. Ancak bu değişikliklerin büyük kısmında işçiler, kazanılmış haklarını kaybediyor, sendikaların da önüne yeni engeller konuluyor.

Yeni Sendikalar Yasası, sendikal örgütlenme ve toplu iş sözleşmesi düzeninde pekçok değişiklik getirdi. Ancak bu değişikliklerin büyük kısmında işçiler, kazanılmış haklarını kaybediyor, sendikaların da önüne yeni engeller konuluyor. 

Yeni Sendikalar Yasası, sözleşmede yetki barajının tamamen kaldırılmaması iş kollannın birleştirilmesiyle birlikte katmerli sorun olarak sendikaların karşısına çıktı. Daha önce 28 olan işkolu sayısı yeni yasada 20’ye indirildi. Ancak bu seferde işkollarında çalışan işçi sayısı yükseldi. 

Yani sendikalar yüzde 10 barajından kurtulduklarını düşündükleri anda, daha da büyük bir barajla karşılaştılar. Yasa eğer Cumhurbaşkanı tarafından onaylanırsa sendikaların çoğunluğu yüzde 3 barajında yetkisini kaybedecek. Yeni bir kaos mu yaratacak? Ancak tek sorun baraj değil. Birleşen işkollan sendikalar için yeni alanlarda da örgütlenme zorunluluğu doğuracak. 

Örneğin taşımacılık işkolunda hava, kara ve demiryolu işkolları birleştirildi. Kara taşımacılığı işkolunda faaliyet gösteren bir sendika, sözleşme yapma yetkisi alabilmek için hava ya da demiryolu taşımacılığı işçilerini de üye yapmak zorunda kalacak. Bu durum, sendikaların hem işkoluna yabancı olmasından dolayı sözleşmelerde, hem de o işkolunda yetkili olan diğer sendikalarla sorunlar yaşamasına neden olacak. Çünkü yeni bir işkoluyla karşı karşıya kalacak olan sendikalar örgütsüz işyerlerinden çok, örgütlü işçiyi tercih edecekler. 

Sendika başkanları, sendikal yapı değiştirilmeden, gerçek bir birleşme sağlanmadan yapılacak olan işkolu birleştirmelerinin, sendikalar arası kaosa neden olacağının altını çiziyorlar. Toplam 11 milyon 110 bin 104 işçiden, 937 bin 810 kişi sendika üyesi. İşkolları ve üye sayılan şöyle: Yeni işkollan ve işçi sayısı;

1- Avcılık, balıkçılık, tarım ve ormancılık 128 bin 226

2- Gıda sanayi 485 bin 190

3- Madencilik ve tas ocaklan 146 bin 306

4- Petrol, kimya, lastik, plastik ve ilaç 381 bin 239

5- Dokuma, hazır giyim ve deri 967 bin 961

6- Ağaç ve kâğıt 220 bin 360

7- İletişim 57 bin 86

8- Basın yayın ve gazetecilik 105 bin 202

9- Banka, finans ve sigorta 251 bin 854

10- Ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar 2 milyon 203 bin 319

11- Çimento, toprak ve cam 205 bin 666

12- Metal 1 milyon 321 bin 297

13- İnşaat 1 milyon 543 bin 103

14- Enerji 301 bin 667

15- Taşımacılık 742 bin 388

16- Gemi yapımı ve deniz taşımacılığı, ardiye ve antrepoculuk 141 bin 711

17- Sağlık ve sosyal hizmetler 262 bin 341

18- Konaklama ve eğlence işleri 769 bin 538

19- Savunma ve güvenlik 23 bin 640

20- Genel işler 852 bin 10 

7 sektörde 29 sendika baraj altı

En son yayımlanan 2009 istatistiği sonrasında 15 Eylül 2012 tarihine kadar kurulmuş ve Ekonomik ve Sosyal Konseye (ESK) üye konfederasyonlara üye olmuş işçi sendikalan için, Kanunun yürürlük tarihi ile Ocak 2013 istatistiklerinin yayımlandığı tarihe kadar işkolu barajı yüzde 0 olarak uygulanacak. 

Bu süre içinde sendikalar işyeri ya da işletme barajını aşarak yetki başvurusu yaptıkları takdirde, işkolu barajı aranmaksızın toplu iş sözleşmesi yetkisi alabilecek. Yine ESK şartı ile, Ocak 2013- Temmuz 2016 arasında baraj yüzde 1, takip eden iki yüzde 2, Temmuz 2018’den itibaren yüzde 3 olacak. 

ESK şartını karşılamayan bağımsız sendikalar için baraj, 2013 Ocak’tan itibaren yüzde 3 olarak uygulanacak. DİSK kademeli baraj uygulamasının ardından yaşanacak sorunlan şöyle tesbit ediyor:

 – 7 sektör baraj altında kalacak.

– Sayılan 6 milyon 298 bin kişiyi bulacak inşaat, turizm, sağlık, taşımacılık, ticaret/büro/eğitim, basın ve liman işçileri için toplu sözleşme bir hayal olacak! .

– Yasaya göre işkolu barajı yüzde 1, yüzde 2 ve yüzde 3 şeklinde uygulanacak.

– Yasa uygulanmaya başlandığında yüzde 1 barajıyla 10 sendika, yüzde 2 barajıyla 13 sendika, yüzde 3 barajıyla 6 sendika baraj altında kalacak. Yani toplu sözleşme yetkisi olan mevcut sendikalann yansından fazlası, 6 milyon 298 bin kişiyi temsil eden 29 sendika toplu sözleşme yapamayacak.

– 8 sektörde tek sendika egemenliği kurulacak ve 2 milyon 868 bin sigortalı işçi (yani yüzde 26’sı) tek sendikaya üye olmak zorunda kalacaklar.