Devlet, kendi koyduğu parayı aldığı gibi, nihai olarak işçinin parasına da el koymuş oldu.

İşsizlik sigortası fonu, açılan deliklerle kevgire dönmeye aday. Üç yılda 10 milyarı harcandı. 2008’de yatırımlara para aktarma bahanesiyle başlayan süreç devam ediyor. Çıkarılan yasa ile işsizlik sigortası fonunun dönemsel nemasından 2008 yılında 1.3 milyar TL aktarma kararı alınmıştı. 2009-2012 yıllarında ise fon tarafından tahsil edilecek nema gelirlerinin dörtte biri, başta GAP öncelikli olmak üzere yatırımlara aktarılmak üzere bütçeye gelir yazılacaktı. Burada kalmadı, her yıl yapılan değişikliklerle işsizlik fonunun nemalarını “Daha fazla nasıl bütçeye gelir kaydederiz?” girişimleri başarıyla uygulandı.
2009’da bir yasal düzenleme ile 2008’deki yasayla 2009 ve 2010 için belirlenen nemalardan bütçeye aktarımdaki dörtte birlik tahsis oranı arttırıldı. Fondan bütçeye aktarılacak kaynağın oranı, 2009’da nema gelirlerinin dörtte birinden üçte birine, 2010 içinse dörtte birden dörtte üçe çıkarıldı. Böylece ‘disiplinli’ bütçenin gelirlerinin yüzde 1.5-2 arası işsizlik fonundan gelmiş oldu! 

Kapı açılınca
Yine 2009’da, gençlerde ve kadınlarda yeni istihdam edilenlerin sigorta primlerinin işveren payı, beş yıl boyunca kademeli olarak azalsa da istihdamı teşvik bahanesiyle işsizlik fonuna fatura edilme kararı alındı. 2007 yılında, TOBB’un önerdiği ve de benim itiraz ettiğim model yaşama geçmiş oluyordu. Sürpriz değildi; bir kapı açılınca, başka kapıların açılacağı belliydi.
Peki, 2008’deki bu karardan sonra işsizlik fonundan harcanan ‘amaç dışı’ para ne kadar olmuş? CHP’nin TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu 2011 Bütçe Kanunu Tasarısı Raporu’ndaki karşı oy yazısında bu tutar yer alıyor: 10 milyar TL. Bu tutar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Ömer Dinçer’in komisyon sunuşunda yer alan verilerden hesaplanmış.
TEPAV’ın hesaplamalarına göre, işsizlik ödemeleri dışındaki aktarımlar 2008’de 1.4 milyar TL, 2009’da 4.9 milyar TL, 2010’da ise 3.5 milyar TL olmuş. Bunların toplamı da 10 milyar TL’yi doğruluyor. 2011 ve 2012’de mevcut durum değişmezse her yıl 1’er milyar TL bütçeye aktarılacak. Böylece 5 yılda 12 milyar alınmış olacak. Peki, 1999’dan bu yana devletin toplam katkısı neydi? Kasım sonu itibariyle toplam 6.5 milyar TL. Yani devlet, kendi koyduğu parayı aldığı gibi, nihai olarak işçinin parasına da el koymuş oluyor! Fondan amaca uygun olarak yapılan ödemelerin 9 yıldaki toplamı ise 3.7 milyar TL. 

Sormadan parası alındı
İşsizlik fonunun kuruluş felsefesine de yasayla belirlenen amaç ve çerçevesine de aykırı bu aktarım ve harcamalar. Ayrıca, fona yatırılan primlerin bir bölümü işveren payı da olsa ücretin bir parçası; bu yasalar çıkarılırken, ne işçilerin düşüncesi soruldu, ne de itirazları dinlendi.
İşin en tuhaf tarafını söyleyelim; bu fonun gelirleri bol keseden harcanırken, bunun geriye nasıl ödeneceğine ilişkin hiçbir yasal çerçeve de çizilmemiş durumda.
Bütçe karşı oy yazısında yapılan aktarımları ele alan CHP; “Bir hukuk devletinde, ne işçi, ne işveren, ne de devlet; sigortacılık mantığı ile kurulan fona yatırdıkları paraları geri talep edebilirler” derken, fon nemalarını bütçeye aktarmanın ‘yasa çıkararak kişilerin bankalardaki özel hesaplarına el koymaktan’ farkı olmadığını anlatıyor.

Kaynak: Radikal Gazetesi-Uğur GÜRSES