30 Mart 2019
İSÇİ ÖLÜMLERİNE KARŞI ´BAĞIMSIZ ENSTİTÜ´ ÖNERİSİ
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB), 2 Mart’ta yapılan İş Güvenliği Uzmanlarının Sorunları Çalıştayı”nın sonuç bildirgesini yayımladı.
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB), 2 Mart’ta yapılan "İş Güvenliği Uzmanlarının Sorunları Çalıştayı”nın sonuç bildirgesini yayımladı. Çalıştay hazırlıkları kapsamında iş güvenliği uzmanlarının temel sorunlarını tespit etmeye yönelik olarak bir anket düzenlendi. Anketi 420’si kadın olmak üzere bin 809 iş güvenliği uzmanı yanıtladı. Çalıştayda, uygulamada karşılaşılan sorunlar, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekiminin birlikteliği, uzmanların yükümlülükleri ve sorunları ile yerel çalıştaylarda yer alan öneriler ve mevzuat çerçevesinde, mevcut durum ve sorunlar değerlendirildi, tespit ve öneriler yapıldı. Değerlendirme, tespit ve öneriler şöyle sıralandı:
GÖREV, DEVLET VE İŞVERENİN
* Sağlıklı ve güvenlikli bir ortamda çalışmak her çalışanın hakkıdır.
* İşçi sağlığı ve iş güvenliğinin sağlanması öncelikle devletin ve işverenin görevidir.
* 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 8. maddesinde de belirtildiği üzere, iş güvenliği uzmanlığı hizmeti "İşverene iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda rehberlik ve danışmanlık yapmak”; yine Kanunun 6. maddesi gerekçesinde belirtildiği üzere de iş-verene “profesyonel yardım” kapsamındadır. Bu hükümlere rağmen ikincil mevzuatta iş güvenliği uzmanının görev kapsamını rehberlik dışında değerlendiren hükümler değiştirilmelidir. İş güvenliği uzmanları; işverenin yapmadığı veya yapamadığı çalışmaların takipçisi ve sorumlusu olmamalıdır.
* Rehberlik görevi ile sınırlı olsa da, iş-yerlerinde işçi sağlığı ve iş güvenliğinin sağlanmasına katkı sunacak tek yapının iş güvenliği uzmanlığı olarak görülmesi doğru bir anlayış değildir. İşçi sağlığı ve iş güvenliğinin sağlanmasında işyeri hekimi, sağlık personeli, iş hijyenisti, psikolog vb. işbirliğini sağlayacak bir yapı oluşturulmalıdır.
* Meslek hastalıklarının önlenmesine yönelik çalışma yapmak ve işyerlerinde hekim, uzman işbirliğinin daha etkin olmasını sağlamak için TMMOB ve TTB ortak çalışmaları yapılmalıdır.
‘VERİ TABANI OLUŞTURULMALI’
* Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği veri tabanı oluşturulmalı, doğru ve eksiksiz kayıtların tutulması, ileri dönemlere yönelik düzeltici ve önleyici çalışmalara olanak sağlanmalıdır.
* İşçi sağlığı ve iş güvenliği hizmetlerinin piyasalaştırılması yaşanan sorunların en temel kaynağıdır. İşyerlerine verilecek işçi sağlığı ve iş güvenliği hizmetleri bir kamu hizmeti olarak ele alınmalıdır.
* Uzman çalıştırmaya ilişkin yükümlülüğün 50’nin altında çalışanı olan az tehlikeli sınıftaki işyerleri ile kamu işyerlerinde ötelenmesi, yükümlülüğü ötelenmeyen işyerlerinde de uzman çalıştırmama alışkanlığı getirmiştir. 2020 yılı Temmuz ayı beklenmeden 50’nin altında çalışanı olan az tehlikeli sınıftaki işyerleri ile kamu işyerlerinde iş güvenliği uzmanı çalıştırılma yükümlülüğü getirilmelidir.
* Az tehlikeli sınıfta yer alan ve 50’nin altında çalışanı olan işyeri işvereni veya işveren vekillerinin mesleğinin/eğitiminin iş güvenliği uzmanı olabilecek meslek dışında olmasına rağmen alacağı eğitim sonunda kendi işyerlerinde iş güvenliği hizmetlerini yerine getirmesi uygulamasına son verilmelidir.
* İş güvenliği uzmanlığı eğitim programları yeniden ele alınmalı süre ve içerik olarak yeniden düzenlenmelidir.
SEKTÖRE GÖRE UZMANLAŞMA
* İş güvenliği uzmanlarının işçi sağlığı ve iş güvenliğine ilişkin yenileme eğitimlerinin kaldırılması karan doğru değildir. İş güvenliği uzmanlarının bilgileri en geç yılda bir yenilen- melidir. Yenileme eğitimleri TMMOB’ye bağlı odalarca da yapılmalıdır.
* Uzmanların bilgilerinin yenilenmesine yönelik TMMOB’ye bağlı odalarca eğitim programlan uygulanmalıdır. Bu eğitim programlarından hangi odaya üye olursa olsun, tüm odaların üyeleri yararlanmalıdır.
* TSE standartlarından yararlanmaları için standartlara ücretsiz erişim sağlanmalıdır.
* İşyerlerinde iş güvenliğinin sağlanması yükümlülüğünü yerine getirmesinde işverene rehberlik eden iş güvenliği uzmanlarının sektörlere göre uzmanlaşmaları sağlanmalıdır.
* İş güvenliği uzmanlarının aylık çalışma süresi hiçbir şekilde 180 saati geçmemelidir, 217 saat uygulamasına son verilmelidir. Yolda geçen süreler çalışma süresi sayılmalıdır.
* Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimlerinde (OSGB) çalışan uzmanların hizmet vereceği işyeri sayısına sınırlama getirilmelidir.
* Uzmanların işyerlerinde aylık hizmet süresinin belirlenmesi için uygulanan tehlike sınıfı çalışan sayısı kriterinin yanında, öncelikle tehlike sınıflarına göre belirlenecek sabit bir süreden sonra (İş Güvenliği He Görevli Mühendis veya Teknik Elemanların Görev, Yetki ve Sorumlulukları ile Çalışma Koşulları Hakkındaki Yönetmelik’te yer alan sistem ben-zeri) çalışan sayısı ve tehlike sınıfına göre ek süre uygulanmalı, ayrıca inşaat, maden başta olmak üzere belirlenecek sektörler için uzmanın hizmet süresi ayrıca belirlenmelidir.
* Uzmanın çalışma süresi mevzuatta asgari süre olarak belirlenmiş olmasına rağmen İSG-KATİP sistemi bu asgari sürenin üzerinde süre girilmesine olanak tanımamaktadır. Sistem asgari sürenin üzerinde süre girilebilecek şekilde düzeltilmelidir.
ORTAKLAŞA ÜCRET TARİFESİ
* Mesleki gelişim için beş iş günü izin uygulaması Kamu ve Ortak Sağlık ve Güvenliği Birimlerinde çalışan uzmanlar için de zorunlu hale getirilmelidir.
* TMMOB ve ilgili Bakanlıkça alana yönelik ortaklaşa bir ücret tarifesi hazırlanmalıdır. Ücret tarifesinin uygulaması, SGK yetkilileri ve TMMOB’ye bağlı meslek odalarının denetimine açık olmalıdır.
* Atamalar; meslek odalarının düzenleyeceği “İş Güvenliği Uzmanı Atama Belgesi” ilgili meslek odası tarafından onaylandıktan sonra gerçekleştirilmelidir. Bu atamalarda ilgili meslek odası atama belgesini onaylarken ücret bordrosunu istemelidir. Ücret bordrosu ilgili Bakanlık tarafından onaylanan ücret tarifesine uygun olmalıdır. Ayrıca meslek odalarına resmi tarife üzerinden ücret uygulamasının denetim yetkisi verilmelidir.
‘Zorunlu ders olsun’
* İş güvenliği uzmanları, kendi tecrübe ve görüşüne göre yönetmeliklerde belirtilenlerin dışında da birçok kayıt tutmaktadır. Kayıt karmaşasının önlenmesi ve iş güvenliği uzmanlarının evrak düzenlemesinde aşın zaman harcamasını önlemek ve sahada çalışma süresini artırmak için tutulacak kayıtlar bir komisyon tarafından standart hale getirilmelidir.
* İş güvenliği uzmanlarının yaptığı iş ile ilgili olarak "mesleki sorumluluk sigortası" zorunlu hale getirilmeli, primler, fondan karşılanmalıdır.
* Her kademedeki okullarda işçi sağlığı ve güvenliği dersleri zorunlu ders olmalıdır.
* İşçi sağlığı ve iş güvenliği alanına ilişkin düzenleme ve denetim yalnızca Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından değil (örneğin İngiltere HSE’de olduğu gibi), Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının yanında, Sağlık Bakanlığı, Üniversiteler, Sendikalar, TTB ve TMMOB’den oluşan idari ve mali yönden bağımsız bir enstitü tarafından yerine getirilmelidir. Çalışma yaşamına ilişkin tüm düzenlemeler bu enstitü tarafından yeniden ele alınmalı ve kararlaştırılmalıdır.
