´Ekonomi troykası´nın hazırladığı kıdem tazminatı fonu taslağını değerlendiren Birleşik Metal-İş Sendikası, bu taslağın yasalaşması halinde işçinin en yüzde 52 gelir kaybına uğrayacağını işverenin ise ödemelerinde yüzde 82 azalma olacağını kaydetti.

‘Ekonomi troykası’nın hazırladığı kıdem tazminatı fonu taslağını değerlendiren Birleşik Metal-İş Sendikası, bu taslağın yasalaşması halinde işçinin en yüzde 52 gelir kaybına uğrayacağını işverenin ise ödemelerinde yüzde 82 azalma olacağını kaydetti.

DİSK’e bağlı Birleşik Metal-İş Sendikası, Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan ve MALİye Bakanı Mehmet Şimşek’ten oluşan’ekonomi troykası’nm hazırladığı kıdem tazminatı fonu taslağına ilişkin değerlendirmelerini açıkladı. Değerlendirmede, kıdem tazminatım fona devredilmesi halinde işçinin en az yüzde 52 hak kaybına uğrayacağı, işverenlerin ise yüzde 82 daha az ödeme yapacağı belirtildi.

Mevcut düzenlemede bir işçi 12 aylık çalışması karşılığında 1 aylık brüt kazancı oranında kıdem tazminatı alıyor. Bunun işverene aylık maaliyeti bir işçi maaşının yüzde 8.33’üne denk geliyor. Kıdem tazminatının fonu taslağında bu oran yüzde 4’e düşürülüyor.

Brüt maaşı 1200 TL olan bir işçi için 1 yıllık çalışma karşılığında işveren aylık olarak 99.96 TL ödeme yapıyor. Fona devredilmesi halinde bu miktar 48 TL’ye düşüyor. Bu bir işçinin yüzde 52 hak kaybı yaşayacağı anlamına geliyor.

Prim dışında da hak kaybı
Ancak hak kaybı sadece kesilen prim oranının düşmesinden kaynaklanmayacak. 1475 sayılı Kanun, "Kıdem tazminatı hesabında ücrete ilaveten işçiye sağlanmış olan para ve para ile ölçülmesi mümkün akdi ve kanundan doğan menfaatler de gözönünde tutulur" demektedir. Oysa, yeni sistemde prim prime esas aylık brüt kazanç (SGK’ya tabi olan kazanç) üzerinden yatırılacaktır.
Bunun anlamı, hiçbir ayni yardımın parasal karşılığının prim yatırmada (kıdem hesabında) dikkate alınmayacağıdır. Ayrıca, halen belli miktarlarda kıdem tazminatı hesabına dahil edilen aile yardımı ile çocuk yardımı da prim hesabında dikkate alınmayacaktır, bir başka deyimle fona bu yardımlardan prim kesilmeyecektir.

Yüzde 66’ya kadar çıkıyor
Bu konuda önemli bir nokta, işçinin ayni olarak aldığı; erzak, yakacak, ayakkabı (iş ayakkabısı dışında) iş elbisesi dışındaki giyim yardımı, havlu/sabun gibi yardımlar ile işçinin parasını almadığı ancak yararlandığı yol (servis) ve yemek bedelleri de kıdem tazminatında dikkate alınmayacaktır.

Halen asgari ücret alan ve 10 yıl çalışan bir işçi, asgari ücret dışında başka bir hakka sahip değilse, ancak işyerinde yemek yiyor ve evine servisle gidiyor ise; bu işçi için yemek bedeli 4 TL ve yol bedeli de 3 TL olarak hesap edilirse: Bu koşuldaki işçi bugünkü durumda 10 yıl sonunda 11.225 TL kıdem tazminatı alacaktır.

Oysa aynı koşullarda çalışan işçi fon sözkonusu olduğunda 3.762 TL alacaktır. İşçi yüzde 66 oranında, 7.463 TL gelir kaybına uğrayacaktır. Dolayısıyla, bir yandan prim oranının düşürülmesi ile, diğer yandan da hesaplama sistemindeki değişiklik sonucu alınacak tutar üçte iki oranında düşecek.

Ayrıca, işçinin biriken parasının ilave kazancından (faiz, nema vb) vergi kesilecek. Kesinti miktarı, girdiği vergi dilimine göre değişecek. Faiz miktarı yüzde 15’lik vergi dilimindeyse bu oranda vergi kesilecek, faizin tümü alınamayacak.

İşveren ödemelerinde yüzde 82 azalma
Kıdem tazminatının fona devredilmesi halinde işçi en az yüzde 52 hak kaybına uğrarken işverenin ise ödemelerinde yüzde 82 azalma oluyor. Mevcut düzenlemede bir işçi 12 aylık çalışması karşılığında 1 aylık brüt kazancı oranında kıdem tazminatı alıyor. Bunun işverene aylık maliyeti bir işçi maaşının yüzde 8.33’üne denk geliyor. Fonda bu oran yüzde 4’e düşürülüyor, işverenden kesilen işsizlik sigortası fonu oranı ise yüzde 2’den yüzde 0.5’e düşürülüyor.

Yapılan değerlendirmede, hesaplama yöntemi nedeniyle (para ile ölçülebilen menfaatlerin hesaplama dışanda bırakılması sonucu) yüzde 1 civarı daha işveren maliyetinin düşürüleceği " belirtiliyor. Buna göre işverenin "yükü"nde yüzde 82 azalma oluyor.