Hafta başında 3 bin TL’lik filenin yüksekten düÅŸen inÅŸaat iÅŸçisinin hayatını kurtarması sonrası, gözler yeniden iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi tedbirlerine çevrildi. Neyse ki, bu sefer iÅŸ kazası sonucu ölümler neticesinde deÄŸil, alınan tedbirlerin bir canı kurtarması sonrası kamuoyunun dikkati bu konuya odaklandı. Biz de bu vesileyle üç günlük bir yazı dizisi ile iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸine iliÅŸkin yanlış algıları kafalardan silmeye ve konunun detaylarını aktarmaya çalışacağız. Yazı dizimizin ilk gününde iÅŸyerlerinde alınması gereken tedbirlerin neler olduÄŸu üzerinde durarak, iÅŸ kazalarını önlemenin, maliyetlerine katlanmaktan çok daha ucuz olduÄŸunu örneklerle ortaya koyacağız.

 

 

Ä°ÅŸ kazalarının yüzde 98’i önlenebilir nitelikteki kazalar. Dolayısıyla, iÅŸ kazasının gerekli tedbirler alındığında çalışma hayatından silinebilecek bir olgu olduÄŸunu söylemek mümkün. Yeter ki, iÅŸveren ve iÅŸçi kesimi bu konuda kararlı olsun. Ä°ÅŸ kazalarının yüzde 50’si kolaylıkla, yüzde 48’i ise sistemli çalışmayla önlenebilir kazalar. Bu sebeple, iÅŸverenlerin iÅŸ kazalarını önlemek için iÅŸyerinde alacağı tedbirler her on kazadan dokuzunun hiç yaÅŸanmamasını saÄŸlayabilir. DiÄŸer yandan, iÅŸçiler de iÅŸyerinde alınmış tedbirlere uyar ve güvensiz hareketlerden kaçınırlarsa, iÅŸ kazası iÅŸyerlerinde istisna olarak kalacaktır. Ä°ÅŸ kazalarına iliÅŸkin alınacak tedbirler hem kazaların sayısını azaltacak, hem de yaÅŸanan kazaların sonuçlarını hafifletecektir.

Adana’da yüksekten düÅŸen iÅŸçinin ölümünü engelleyen ağın 3 bin TL olduÄŸu haberlere yansımıştı. Yüksekte çalışmalarda iÅŸçilerin güvenliÄŸinin korkuluklar, düÅŸmeyi önleyici platformlar, bariyerler, kapaklar, çalışma iskeleleri, güvenlik aÄŸları veya hava yastıkları gibi toplu koruma tedbirleri ile saÄŸlanması bir zorunluluk. Adana’daki olayda iÅŸveren güvenlik ağı kullanarak yüksekten düÅŸen iÅŸçinin ölümünü engellemiÅŸ oldu. Böylece, Yapı Ä°ÅŸlerinde Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi YönetmeliÄŸi’nin çok temel bir maddesinde ifade edilmiÅŸ yükümlülüÄŸünü yerine getirerek hem bir canın yitmesini engelledi, hem de kendisini maruz kalacağı yaptırımlardan kurtardı.

Yapı iÅŸlerinde yüksekten çalışmalarda çalışma alanının çevresini güvenlik aÄŸları ile kaplatmak maliyeti yüksek olan bir iÅŸlem deÄŸildir. Üstelik, bu tedbir hayat kurtarıcı niteliktedir. Åžantiyede yüksekte çalışma yapılacak bölgelerde aÄŸ kullanmak, iÅŸvereni her gün ‘acaba iÅŸçimin ayağı kayar mı’ diye endiÅŸelenmekten kurtarır. DiÄŸer yandan, iÅŸçinin de güvenle çalışmasını saÄŸlar. 

 

 

GörüldüÄŸü gibi, küçük bir tedbir hayat kurtarır. Bu nitelikteki küçük tedbirler iÅŸverenlerin gözünde çok büyük maliyetlermiÅŸ gibi algılanıyor. Halbuki, iÅŸ kazası sonrası katlanılacak maddi yükümlülükler yanında, iÅŸ kazasını önlemeye harcanacak paralar çok düÅŸük kalmaktadır.

 

 

Ä°ÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸinde ilk etapta tehlikeden kaçınmak, tehlikeden kaçınılmıyorsa riski azaltmak, risk azaltılamıyorsa toplu koruma tedbirleri almak ve en son kiÅŸisel koruyucu donanımlara baÅŸvurmak gerekir. Bu açıdan, yüksekte çalışmalarda ilk olarak iÅŸlerin yerden yapılabilir olmasını saÄŸlayacak sistemler üzerinde çalışmak gerekir. 

Yani, alternatif yollar aranarak yüksekte çalışacak kiÅŸilerin sayısı azaltılmalıdır. Bu mümkün olmuyorsa yüksekten düÅŸme riskini azaltacak tedbirler alınır. Güvenlik ağı, bariyer veya hava yastığı gibi toplu koruma yöntemlerine baÅŸvurmak gerekir. Bütün bunlardan sonra tam vücut kemeri gibi kiÅŸisel koruyucu donanımların kullanımına geçilmelidir. Yani, önemli olan en baÅŸtan toplu koruma tedbiri almakken, bu yollar denendikten sonra kiÅŸisel koruyucu donanımların kullanımı söz konusu olmaktadır. Yüksekte çalışmalarda tam vücut kemeri ile çalışanların kendilerini uygun görülen yerlere baÄŸlayarak çalışmaları, toplu koruma tedbirlerine ilave olarak alınması gereken bir önlemdir. Ancak kiÅŸisel koruyucu donanım ilk akla gelen çözüm deÄŸil, bütün tedbirler alındıktan sonra kullanılabilecek bir ek tedbir olmalıdır.

 

 

Ä°ÅŸ kazalarının yüzde 98’i önlenebilir nitelikte olduÄŸu gibi, iÅŸ kazalarını önlemenin maliyeti de iÅŸ kazası sonucu ortaya çıkacak maliyetlere katlanmaktan çok daha ucuzdur. Adana’daki kazadan hareketle ÅŸunu söylemek gerekir ki iÅŸverenin 3 bin TL masrafa katlanarak ÅŸantiyeye kurdurduÄŸu aÄŸ, kendisini çok büyük bir maddi külfetten, belki de uzun yıllar sürecek bir davadan ve gerekli tedbirleri almamaktan dolayı hayat boyu sürecek bir vicdan azabından kurtarmıştır. Ä°ÅŸverenlerin önemli bir bölümü, iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸine ‘maliyet’ olarak bakıyor. Ancak ÅŸu unutuluyor ki, iÅŸ kazası sonucu hayatını kaybetmiÅŸ iÅŸçisi olan bir iÅŸveren, hem maddi, hem manevi yönden çok büyük bir kayba uÄŸramaktadır. 

 

 

Almadığı tedbirler nedeniyle hayatını kaybeden iÅŸçinin yakınlarının açacağı maddi ve manevi tazminat davaları, iÅŸverenin kusuru oranında SGK’nın geride kalanlara baÄŸladığı aylıklara iliÅŸkin rücu edeceÄŸi tutar ve bunun yanında hem ahlaki, hem vicdani sorumluluk dolayısıyla iÅŸ kazası sonucu iÅŸçisi ölmüÅŸ bir iÅŸverenin kaza sonrası toparlanması çok zordur. Bu nedenle, iÅŸverenlerin iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸine iliÅŸkin bakış açılarını deÄŸiÅŸtirmeleri ve Ä°SG’yi bir maliyet unsuru olarak deÄŸil, iÅŸyerinde verimliliÄŸi artıracak ve güvenliÄŸi saÄŸlayacak tedbirler bütünü olarak görmeleri gerekmektedir. Ancak bu sayede iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸinin iÅŸveren açısından önemi anlaşılabilir. Aksi taktirde, yüksekten düÅŸen her iÅŸçi Adana’daki iÅŸçi kadar ÅŸanslı olmayacaktır.