Türkiye iplik üretiminin kalbi olan Kahramanmaraş’ta makineler sustu. Kentteki makine hatlarının yüzde 35’i kullanılamaz halde.

Bölgeye uzun yıllardır anahtar teslim fabrika kuran Teco Başkanı Fatih Zülkadiroğlu’nun telefonlarını “Abi benim makineyi nasıl satarız” talebi kilitledi. Zülkadiroğlu, “Bina sağlam bile olsa makine hattı yılan gibi kıvrılmış. Makinelerin yüzde 20’si hurdaya ayrılır. Gerisi Hindistan, Pakistan, İran’a satılır” dedi.

Asrın felaketinin merkez üssü Kahramanmaraş’ta tüm dünyaya iplik üreten makineler susmuş durumda. 155 bin tekstil işçisinin dededen bu yana ekmek kapısı olan, Türkiye’nin en iyi iplik ustalarına ev sahipliği yapan fabrikaların büyük bölümü yıkıldı. Binası sağlam olan fabrikalarda ise iplik makineleri hasarlı. Kahramanmaraş, Türkiye’nin iplik üretiminin kalbi niteliğinde. Kentteki 360 ihracatçının Türkiye’nin dış ticaretine yıllık katkısı yaklaşık 1 milyar Dolar. Ancak büyük yıkımın tam kalbinde olan bu tesisler işçisinden ustasına, yöneticisinden patronuna kadar tarihte görülmemiş bir kayıp yaşadı.

YÜZDE 35’İ KULLANILAMAZ

Dededen bu yana sadece Güneydoğu Bölgesi değil Hindistan’dan Almanya’ya kadar uzanan hatta iplik fabrikaları kuran, makine mühendisi Fatih Mehmet Zülkadiroğlu’nun telefonları susmuyor. Teco Tekstil Yönetim Kurulu Başkanı olan Zülkadiroğlu, “Bütün bölgede yıllardır iplik fabrikası kurarız. Avrupa’dan iplik makineleri getirir, buradaki ikinci el makineleri de İran, Pakistan gibi ülkelere taşır, orada yeni fabrikalar yaparız. Deprem Kahramanmaraş’taki iplik fabrikalarında büyük hasara yol açtı. Telefonlarım ‘Abi benim makineyi nasıl satarız’ diyen müşterilerimin mesajlarıyla kitlendi” dedi.

Kahramanmaraş genelindeki iplik makinelerinin yüzde 30-35’inin kullanılamaz hale geldiğini belirten Zülkadiroğlu, bunların yüzde 15-20’sinin hurdaya çıkacağını ifade etti. Deprem nedeniyle Mersin’de bir dağ evine ofisini taşıdığını söyleyen makine mühendisi, “Buradan kalkıp Maraş’taki fabrikalara gidiyoruz. Bölgeyi inceledik. Hasar çok büyük. Binalar yıkılmış, yıkılmayanların da içindeki makineler kullanılamaz hale gelmiş” şeklinde konuştu.

‘SAT, KURTUL, YENİSİNİ AL’

Fatih Zülkadiroğlu, görüştüğü iplik tesisi patronlarının, “Şimdi ne olacak” sorusuna, “Sat, kurtul, yenisini al” yanıtını verdiğini söyledi. Neden başka çare olmadığını da şöyle açıkladı: “Maraş’ta Avrupa kalitesinde üretim yapılıyor. Bu makineler yüksek devirle çalışır. En az yüzde 95 randımanla çalışması lazım. Yüzde 80’de zarar eder. Çünkü enerji, işçilik pahalı. Ayrıca ustalar da Maraş’tan gitmiş. İplik üreticileri ‘Benim makineyi satalım’ diyor. İkinci el makine olarak Hindistan, Pakistan, İran, Mısır gibi ülkelere satacağız hepsini.”

Fatih Zülkadiroğlu’nun dikkat çektiği bir nokta da var: “Pandemi döneminde kentteki eski iplik üreticilerine makine yenileme teşviki verilmişti. Yeni siparişler vermiştik, eskilerini de yer açmak için satıyorduk. Yeni makinelerin bir kısmı bu yıl gelecekti. Bu açıdan bir şans var ama yeni depremler bekleniyor. Bir iplik makinesi 10-20 milyon Euro. Binalara koymaya çekiniyorlar.”

ADIYAMAN’DA İŞÇİLERE KONTEYNER VERİLİYOR

Deprem bölgesinde çok sayıda fabrikası bulunan Sanko Holding Yönetim Kurulu Başkanı Abdülkadir Konukoğlu, “Bu hafta Adıyaman’da yüzde 10 kapasiteyle başlarız. Her hafta yüzde 20 eklenir. Deprem bölgesindeki tüm çalışanlarımıza 10’ar bin TL destek veriyoruz. Fabrikaların yanına aileleriyle kalabilecekleri konteynerler kuruyoruz” dedi.

‘KISA ÇALIŞMA BİRKAÇ AYIMIZI KURTARIR’

Kahramanmaraş’ta üretim yapan Arsan Tekstil Yönetim Kurulu Başkanı Alişan Arıkan da kentteki tüm tesislerin büyük hasar aldığını söyledi. Kısa çalışma ödeneği, işçi çıkarma yasağı gibi kararların sanayicinin önünü görebilmesi açısından önemli olduğunu belirten Arıkan, “İplik makineleri S şekline gelmiş, ayarları bozulmuş. Şu anda sigorta şirketleriyle hasar tespiti için uğraşıyoruz” diye konuştu.

‘BUNDAN FAZLASI KIYAMETTİR’

Kahramanmaraş merkezli Kipaş Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hanefi Öksüz de kentteki durumu, “Çok büyük bir felaket yaşadık. Her halde bundan fazlası kıyamettir” sözleriyle ifade etti. Öksüz, şu bilgileri verdi: “Çalışanlarımız gitti. Çalışanlar için 500 konutluk proje hazırladık. TOKİ modeliyle çalışabiliriz. Daha sonra sayıyı 1000’e çıkaracağız. Sanayiciler olarak göçü önlemenin yollarını bulmamız gerekiyor.”