İLK DENEME ‘TAŞERON’DA KIDEM FONU
Taşeron şirket işçileri ile ilgili yeni düzenleme çalışmalarının yeni yasama dönemine yetişmesi bekleniyor. Yıllık ücretli izin, sendikal haklar, ücretlerin zamanında ödenmesi gibi konuların ele alınacağı bu düzenlemede, daha önce tartışılan ´bireysel kıdem hesabı´na geçilmesi söz konusu.
Taşeron şirket işçileri ile ilgili yeni düzenleme çalışmalarının yeni yasama dönemine yetişmesi bekleniyor. Yıllık ücretli izin, sendikal haklar, ücretlerin zamanında ödenmesi gibi konuların ele alınacağı bu düzenlemede, daha önce tartışılan ‘bireysel kıdem hesabı’na geçilmesi söz konusu. Yani bir fon oluşturulacak ve işverenin fona yatırdığı para taşeron işçiye kıdem tazminatı olarak ödenecek. Burada iyi sonuçlar elde edildiği takdirde sistem tüm çalışanlara uygulanabilir.
TAŞERON İŞÇİYE 1 EKİM MÜJDESİ
Taşeronluk ne anlama geliyor Prof. Dr. Cem Kılıç efckilic@gmail.com Meclis tatile girdi, 1 Ekim’de tekrar açılacak. Geçtiğimiz yasama döneminde Çalışma Bakanlığının pek çok kanun tasarısı, Meclis Genel Kurulu’na geldi ve kanunlaştı. Çalışma yaşamına ilişkin önemli kararlar uygulamaya sokuldu. Ancak hep üzerinde durulup da bir türlü Meclis’e gönderilemeyen bir düzenleme var ki, o da yaklaşık 1 milyon çalışanı ilgilendiriyor. Alt işveren, yani taşeron çalışanlarından bahsediyorum.
Türkiye’de özel ve kamu sektöründe sayıları 1 milyonu bulan taşeron işçilerinin, yıllık ücretli izin, kıdem tazminatı, sendikal haklar, ücretlerinin tam ve zamanında ödenmesi gibi konularda önemli sorunlar yaşadıkları biliniyor. Bu nedenle Çalışma Bakanlığı konuyu düzenleme gayretinde. Tasarı neler getiriyor? Geçtiğimiz bir yıl içerisinde çok sayıda çalışma yapıldı.
Bunların bir kısmı zaman zaman gündeme geldi. Ancak bir netice elde edilemedi. Ne var ki, Çalışma Bakanı Faruk Çelik, Meclis açılır açılmaz ilk olarak bu konuda hazırlayacakları yasa tasarısını Meclis’e sevk edecek. Bu amaçla çalışmalar, içinde bulunduğumuz ramazan ayında da devam ediyor. Başbakan’a yakın zamanda bu konuda bilgi verilecek, değerlendirmeleri alınacak. Tasarıda temel olarak şu hususlara yer verilecek: İşyerlerinde asıl iş ve yardımcı işler daha net tammlanacak ve taşeronlar sadece yardımcı işlerde kullanılabilecek.
Bu konuda yasaya aykırılık tespiti, artık iş müfettişleri yerine iş mahkemelerince yapılacak. Mahkemelerin kanuna aykırı taşeron kullanımım tespit etmeleri durumunda, mevcut uygulamadan farklı olarak, taşeron işçisinin ücret ve sosyal hakları, asıl işverenin emsal işçisi ile aynı hale getirilecek. Ücretler bir düzene girecek Günümüzde denetimi yapılmayan taşeron, işçisine ücretini düzenli ödemeyip istismar edebiliyor. Yeni düzenlemeyle; "Asıl işveren, taşerona verilen her işte işçi ücretlerinin ödenip ödenmediğini aylık olarak kontrol edecek, ödenmeyen ücret varsa asıl işveren işçinin banka hesabına en geç 30 gün içerisinde yatıracak."
Yeni taşeron düzenlemesinde, taşerona verilecek işlerin sürelerine bir standart getirilmesi de planlanıyor. Buna göre, ihalelerin üç yıl süreli olması düşünülüyor. Ancak kamu kurum ve kuruluşları ihale bazında daha kısa süreler de belirleyebilecek.
KANUNİ YILLIK İZİN HAKKI…
Taşeron istihdamında sorunlu alanlardan birisi de "yıllık ücretli izm" konusu. ihaleler bir yıldan az surdugu ya da taşeron Sı değdiği İÇİ", ^redeyse yok gibi. Yapılacak yeni çalışma bu sorunu ortadan kaldımayı hedefliyor. Yeni düzenlemeyle, ta eZ ikilerinyülıkücretli*ne halckazanması açısından süreyi doldurması yeterli görülecek aynı ş yerinde çalışmaya devam etmesi halinde aSon değişse dahi, bu hakları korunacak Keçe işveren sürekli değiştiği için izm Sna kavuşamayan taşeron çalışanları yıllık ücretli izin hakkıyla tanışacak. Alt işverenlik, mal veya hizmet üretimine ilişkin işlerin bir kısmının çeşitli nedenlerle başka bir işverene verilmesi anlamını taşıyor. Aslında tüm dünyada sık karşılaşılan bir uygulama. Bir anlamda üretimde esneklik ihtiyacını karşılayan, ekonomik etkinliği sağlayan ara bir model. Ancak bu çalışma biçimi, özellikle ülkemizde çalışanların hak kayıplarının olduğu, yasaların tam olarak uygulanamadığı sorunlu bir alan.
BESTEN KIDEM TAZMİNATI ALACAKLAR
Taşeron düzenlemesinde asıl dikkati çekecek uygulama "kıdem tazminatı" konusunda olacak. Türkiye’de her 100 çalışandan sadece 7’sinin kıdem tazminatı alabildiği, taşeron çalışanlarının hiçbir zaman kıdem tazminatım göremedikleri gerçeği karşısında, yeni çalışmada pilot bir uygulamaya gidilmesi ihtimali oldukça kuvvetli. Buna göre, geçen yıl yapılan kıdem tazminatı fonu tartışmalarından yararlanarak, taşeron çalışanları için "bireysel kıdem hesabı" sistemine geçilmesi yasa tasarısında yer alacak gibi görünüyor. Havuzda toplanacak Yani, taşeron çalışanları adına açılacak bir hesapta işverenlerden kıdem tazminatı için yeni bir prim kesilecek ve zaman içerisinde biriken bu primler çalışana belirli bir süre sonra kıdem tazminatı olarak ödenecek.
Bu sürenin ne kadar olacağı ve işverenden kıdem hesabı için ne kadar prim kesileceği konusunda çalışmalar devam ediyor. Bu sisteme geçildiğinde, bireysel kıdem hesabı Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) içinde nemalandırılacak, iş sözleşmesi devam eden işçilere mevcut hali ile devam etme ya da yeni sisteme geçme arasında seçim yapma hakkı tanınacak. Geriye dönülmemeli Ancak hemen ifade edelim, eğer böyle bir uygulama başlar ve iyi sonuçlar elde edilirse, kıdem tazminatı fonu konusu tüm çalışanlar için tekrar devreye girebilir.
Ne var ki, her bir yıl için 30 gün olan kıdem tazminatı miktarı yine aynı şekilde kalmalı. Geçen yıl ortaya çıkan tasarıda, miktarın 13 güne düşürülmüş olması konunun kapanmasına neden olmuştu. Kıdem tazminatının miktarından ödün vermeyen, ancak herkesin bu hakka kavuşmasını sağlayacak garantili bir sistem genel kabul görür. Ana başlıklar halinde verdiğimiz bu düzenleme işçi ve işveren taraflarınca da kabul görürse, bu düzenlemenin gelecek yılın en önemli konusu olacağım şimdiden söyleyebiliriz.
