23 Temmuz 2020
İKİ YILI BİR DE EMEKÇİYE SORUN
AKP, Cumhurbaşkanlığı sistemini öve öve bitiremedi ama ortadaki tablo çok daha farklı.
AKP, Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin iki yılında yapılanları öve öve bitiremese de gerçek durum biraz farklı. Son 2 yılda yüzbinlerce işçi işini kaybetti, ücretsiz izne çıkarıldı, daha düşük ücretlerle çalışmak zorunda kaldı. Bu dönemde işverenlere yapılan destek ise hız kesmedi. Asgari ücretin 2002’den bu yana yüzde 134 arttığı açıklandı ama hâlâ açlık sınırının altında olduğu söylenmedi. Emeklilere bayramlarda verilen bin lira ikramiyenin yaklaşık 2 yıldır yerinde saydığı, çok sayıda emeklinin sıfır zamla geçinmek zorunda kaldıkları da görmezden gelindi.
Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin 2 yıllık sonuçları açıklandı. Ortaya çıkan tablo, emekçiler için son 2 yılın zorlu geçtiğini gösterdi. Veriler ve ortaya çıkan tablo şöyle:
* 3.7 milyon işçi kısa çalışma ödeneği kapsamında ücretinin yüzde 60’ını alabildi. Bu süre içerisinde genel sağlık sigortası primi dışındaki diğer emeklilik prim ödemeleri de donduruldu.
* 1.7 milyon işçi ücretsiz izne çıkarıldı. İşçiler şartları taşımadıkları gerekçesiyle işsizlik maaşından yararlanamadı. 1.7 milyon işçi, devlet tarafından işsizlik sigortası fonundan karşılanan aylık 1168 lira geçinmek zorunda kaldı, hâlâ da kalıyor. Hükümet bu süreyi gelecek yılın ortasına kadar bir yıl daha uzatmaya hazırlanıyor.
* Son iki yılda işsiz kalanlardan sadece 1.8 milyonu işsizlik maaşından yararlanabildi.
* Memur ve işçilerde sendikalaşma oranının yüzde 2 2’ye yükseldiği “açıklandı. Oysa Türkiye’de şu anda 13.8 milyon işçiden sadece 1.9 milyonu sendikalı. Sendikalaşma oranı ise yüzde 13.8Terde. Memurlardaki yüzde 66.7 oranındaki sendikalaşma oranı ile toplam oran da yüksek gösteriliyor.
* AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılında 184 lira olan net asgari ücretin bugün yüzde 134 artış ile 2 bin 324 liraya çıkarıldığı açıklanıyor. Ancak Türk-İş’in açlık-yoksulluk sınırı araştırmasına göre Eylül 2002’de açlık sınırı 348 liraydı. Bugün ise 2 bin 431 lira. Asgari ücret bugün de açlık sınırının altında. Değişen bir şey yok.
* Asgari ücretin yıllar sonra ilk kez geçen yıl oybirliği ile kabul edildiği açıklandı. Ancak bu yıl işçi tarafı olan Türk-İş, karara katılmadı.
* İşçiler, işsizlikle mücadele edip daha düşük ücretlerle geçinmek zorunda kalırken işverenlere destek ise hız kesmedi. Son 2 yılda 1 milyon 650 bin işyerine 79.7 milyar lira destek verildi, işverenlere sadece asgari ücret için verilen destek 20 milyar lirayı buldu. 1.6 milyon işyeri için toplam 19.7 milyar lira asgari ücret desteği sağlandı. AKP döneminde 18 ayrı sigorta prim teşviki, desteği ve indirimi uygulanarak işverenlere 213 milyar lira devlet katkısı sağlandı. Ayrıca bu desteklerin hemen hemen tamamı da asıl amacı işçilere işsiz kaldıklarında destek sağlamak olan işsizlik sigortası fonundan karşılandı.
* Kayıt dışı istihdamın 23 puan düşürüldüğü açıklandı. Şu anda kayıt dışı istihdam hâlâ yüzde 34.5 seviyelerinde. Üstelik son yıllarda artış da yaşanıyor. 2018 yılında yüzde 33.4’tü.
* En düşük emekli aylığının 1500 liraya yükseltildiği açıklandı. Oysa emeklilerin önemli bir bölümünün maaşı 1500 liranın altında. Aradaki fark Hazine tarafından tamamlanıyor. Maaşı bin 500 liradan düşük olup da aradaki fark Hazine tarafından tamamlanan emekliler, aslında zamdan da yararlanıyor. Bu emekliler, bundan sonraki artışlarla maaşları 1500 liraya ulaşana kadar da zamlardan yararlanamayacak. Bu da aslında "sıfır zam" anlamına geliyor.
* 5 Şeker ve Kurban Bayramı’nda emeklilere toplam 53.2 milyar lira ikramiye ödendiği açıklandı. Oysa emekliler, 2018 yılından bu yana geçen yaklaşık 2 yıllık süreye ve yaşam koşullarındaki pahalılaşmaya karşın bayramlarda bin lira ikramiye alıyor. Her şeyin fiyatı artıyor ancak bin lira hiç artmıyor. 2 yıldır yerinde sayıyor.
