Eylül’de yıllık tüketici enflasyonu %61.53, hizmet enflasyonu %86.46.

Eylül’de eğitim, kira ve Ulaştırma fiyatlarındaki yüksek artışların etkisiyle aylık enflasyon yüzde 4.75 arttı, yıllık enflasyon %61,53 ile yılın zirvesine çıktı. Mal enflasyonu %3.42 ile hız keserken hizmet enflasyonu ise yüzdesi 7.88 aylık artışı ile hızlı yükselişini korudu.

Türkiye’de tüketici enflasyonu Ekim’de aylık %4.75 ile %5 seviyesindeki beklentilerin hafif altında kalsa da yıllık enflasyon yüzde 61 53 ile yılın zirvesine çıktı. Mal enflasyonu Eylül’de hız keserken hizmet enflasyonunda dolu dizgin artış sürdü.  Mal enflasyonu aylık yüzde 3.42 ile manşet enflasyon artışının altına geldi,  hizmet enflasyonu ise %7,88 artışa imza attı. Ekonomistler Merkez Bankası’nın da katılığına yönelik dikkat çektiği hizmet enflasyonunda artışın önüne geçilebilmesi için bozulan enflasyon beklentilerini iyileştirmek gerektiğine işaret ederken Bunun için çok daha yüklü faiz artışları gerektirdiğine vurgu yaptı.  Beklentiler yıl sonunda tüketici enflasyonunun %65-70’e çıkması yönünde olurken hizmet enflasyonunda 3 haneli rakamların görülebileceğini gösteriyor.  Ekimde aylık enflasyon beklentileri %3,5-4 arasında.

Taze sebze ve meyveler artışı sınırladı

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre Eylül’de gıda grubunda özellikle taze sebze ve meyve fiyatlarındaki artışın %0,23 ile hız kesmesi ile %3,22 arttı ve aylık manşet tüketici enflasyonunu 0.88 puan yükseltti.  Ekimde gıda grubunda daha hızlı Yükseliş bekleniyor.  Sigara zammı nedeniyle alkollü içecekler ve tütün grubunda aylık enflasyon %10.03 arttı,  manşet enflasyonu 0.36 puan yukarıya çekti.  Giyim ve ayakkabı grubu aylık %2.59 artışla 0.14 puanlık yukarı yönlü katkı yaptı. Ev eşyası grubu %5.22’lik artışla manşet tüketici enflasyonunu 0.44 puan yukarıya taşıdı.

Kira enflasyonunda %9.5 Yükseliş

Hizmet enflasyonunun hızla yükselişinde en önemli aktörlerden olan kiranın içinde bulunduğu konut grubunda Eylül’de aylık enflasyon %5.76 olduğu ve manşet tüketici enflasyon onu 0.71 puan arttırdı.  Eylül’de kira artışları sınırlama olmasına rağmen %9,5 ile (Ağustos %7.9 Temmuz %7.7) yükselişine devam etti.  Ulaştırma grubunda akaryakıt zamların etkisi sürüyor.  Eylülde %4.35 artan ulaştırmanın manşet enflasyonuna etkisi 0,78 puan.

Eğitimde aylık %30,27 artan enflasyon 2003 yılı başından bu yana en yüksek artışın yaşandığını gösteriyor.  Manşet tüketici enflasyonu içinde ağırlığının az olması böylesi yüksek artışın enflasyona etkisinin 0.49 puanda kalmasını sağladı.  Lokanta ve otellerde %4.15 aylık enflasyon 0.39 puan yukarıya yönlü etki yaptı manşet enflasyonuna.

Mal enflasyonunu 3 katı düzeyde

İş yatırım araştırma direktörü Serhat Gürleyen,  mal fiyatlarındaki artışın yavaşlamasına karşın hizmet enflasyonundan dolu dizgin devam etmesini inatçı bir enflasyon ile karşı karşıya olunduğunu,  parasal sıkılaşmanın kararlılıkla sürdürülmesi gerekeceğini gösterdiğini vurguladı.  Özel kapsamlı TÜFE alt göstergelerinin mal ve hizmet fiyatlama alışkanlıklarında ayrışmanın boyutunu gösterdiğini belirten Gürleyen, “ mevsimsellikten arındırdığımız serilere göre altın hariç dayanaklı mallar aylık %.2.9,  enerji ve gıda dışı mallar aylık %3.6 artıyor.  Aylık enflasyon mal fiyatlarında belirgin geriliyor Buna karşın hizmet fiyatları doğru düzgün yükselmeye devam ediyor. Mevsimsellikten arındırdığımız hizmet fiyatları artışı %7.5 ( Ağustos %8.9,  Temmuz %9.5) ile önceki aylara göre fazla gerilemiyor ve mal enflasyonunun neredeyse 3 katı düzeyinde.  Kira ve eğitim yükselişin arkasındaki temel neden” dedi.

Hizmet enflasyonundaki katılıp devam ediyor

Gedik Yatırım baş ekonomisti Serkan gönençler,  TCMB’nin son Ppk toplantısı notlarında da dikkat çektiği üzere,  ücret ve kur kaynaklı baskıların hafiflediğini,  ancak Geriye dönük fiyatlama eğilimi nedeniyle özellikle hizmet enflasyonundaki katılığın devam ettiğini belirtti.  Gönençler, şöyle konuştu: “ kur geçişkenliğinin güçlü bir şekilde izlendiği ve önceki 2 aylık dönemde %20 civarında artışlar gösteren dayanıklı mal grubu ve temel mal grubu bu kalemlerin de aylık artışlar %2.6 ve %2.7 seviyelerine kadar geriledi.  Önceki iki ayda %9.8 ve %9.2 gerçekleşen hizmet enflasyonunun Eylül’de de %7.9 arttı.  Bu yüksek orantılı artışlar devam eden güçlü iç talebin de etkisiyle geriye dönük fiyatlama eğilimine ve fiyatlama davranışlarındaki bozulmayı net bir şekilde yansıtıyor.  Hatırlatmak gerekirse, manşet TÜFE enflasyonu Ekim 2022- Haziran 2023 arasında kabaca %86’dan %38’e gerilerken bile hizmet enflasyonu %60 civarında çakılı kalmıştı ve son 3 ayda %86.5 seviyesine yükselmiş durumda.  Buna göre mevcut artış eğilimi bir miktar hafiflese bile, yıllık hizmet enflasyonunun 3 haneli seviyelere ulaşabileceğini düşünüyoruz.”

Tüketici- üretici makası 14.1 puanı yükseldi

Manşet tüketici enflasyonu yılın zirvesine oturmuşken Merkez Bankası’nın para politikası için takip ettiği çekirdek enflasyon göstergelerindeki kötüleşme dikkat çekti.  İşlenmemiş Gıda ürünleri,  enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç B Çekirdek enflasyonu aylık %5.06,  enerji , Gıda ve alkolsüz içecekler ,  alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve altın hariç C Çekirdek enflasyonu ise aylık %5.28 artış gösterdi.  Yıllık B Çekirdek enflasyonu %67.22’ye,  C Çekirdek enflasyonu ise %68.93’e yükseldi.  Üretici enflasyonu daha tüketici enflasyonunun altında kalmaya devam etti.  Eylül’de aylık Yurtiçi üretici fiyatları endeksi %3.4 arttı,  yıllık üretici enflasyonu ağustostaki %49.4’ten %47.7’ye geriledi.  Böylece TÜFE ile Yİ-ÜFE yıllık enflasyonları arasındaki makas 9.5 puandan 14.1 ile rekor seviyeye genişledi.