Gıdada hile yapan 371 firmaya ait 559 ürünün listesi yayımlandı.

Firmalar sık sık teşhir edilse de aynı hileleri yapmaya devam ediyor. Gıda Mühendisi Şenyurt’a göre bunun sebebi denetimlerin ve cezaların yetersiz olması.

Baharatlarda gıda boyası, peynirde nişasta, zeytinyağında bitkisel yağ, sucuklarda kanatlı eti veya sakatat… Bunlar gıdada yapılan hilelerden sadece birkaçı. Sofralarımıza giren birçok gıdanın üretiminde hileli yöntemlere başvuruluyor. Tarım ve Orman Bakanlığı yaklaşık 1,5 yıl aradan sonra gıdada hile yapan firmaların ve ürünlerin listesini yayımladı.

Gıdalarda taklit, tağşiş yapan veya ilaç etken maddesi ilave eden toplam 371 firmaya ait 559 ürün tespit edildi. Yayımlanan yeni listede alkollü ve alkolsüz içecekler, arıcılık ürünleri, baharat, bitki, çay-kahve, bitkisel yağ, çikolata-kakao ürünleri, enerji içecekleri, et ve et ürünleri, pastacılık ürünleri-tatlılar, süt ve süt ürünleri, takviye edici gıdalarda taklit-tağşiş yapıldığı veya ilaç etken maddesi ilave edildiği ortaya çıktı. En güvenilir markalar bile yurttaşa dana yerine at ve domuz eti, yoğurt yerine jelatin yedirdi.

Halk sağlığını tehlikeye atan firmalara uygulanan para cezası ve teşhir ise caydırıcı olmuyor.

Gıda Mühendisi Zafer Şenyurt, taklit ve tağşiş yapılan ürünlere bakıldığında önceki listelerde benzerlik gösterdiğini söyledi. Denetimlerin ve cezaların yetersiz olduğunu dile getiren Şenyurt, “Gıda güvenliği işletme sahiplerinin vicdanı ile cüzdanı arasında bırakılmamalı” dedi ve sözlerine şöyle devam etti: “2021 raporuna göre 718 bin gıda işletmesi bulunuyor. Toplam denetim sayısı ise 1 milyon 378 bin. İşletme başına yıllık ortalama 2 kez denetim yapıldığını görüyoruz. Bu yetersiz. Denetimlerde görevli resmi kontrol elemanı sayısı 7 bin 245. Bu sayı da oldukça düşük. Bunların içerisinde gıda mühendislerinin sayısı da son derece düşük. Denetimler sonucunda tespit edilen usulsüzlüklere karşı uygulanan maddi ve idari yaptırımlar ise sorunun ayrı bir boyutu. Yıllardır aynı tip hilelerin yapıldığını ve maalesef artarak devam ettiğini görüyoruz. Tüm bu veriler bize ülkemizde gıda güvenliği konusunda ciddi sıkıntıların yaşandığını gösteriyor. Denetimlerin niceliği ve niteliği artırılmalı, yaptırımlar caydırıcı hale dönüştürülmeli.”

AYIRT ETMEK İMKÂNSIZ

Şenyurt’a göre tüketicilerin hileli ürünleri ayırt etmesi ise neredeyse imkânsız: “Fiziksel olarak bazı öngörülerde bulunmak mümkünse de bir ürünün hileli olduğu ancak yapılacak analizlerle sonucu ortaya çıkabilir. Bu durum bize resmi kontrollerin ve yaptırımların son derece önem arz ettiğini gösteriyor.”

Gıdada hile yapan firmalar ve ürünlerine tarimorman.gov.tr adresinden ulaşılabilir.

Bal değil, nişastalı şeker…

Gıda Mühendisi Zafer Şenyurt, gıdada taklit ve tağşişi şöyle açıkladı:

Taklit: gıda maddesinin şekil, bileşim ve nitelikleri itibarıyla yapısında bulunmayan özelliklere sahip gibi veya başka bir ürünün aynısıymış gibi gösterilmesi. Nişasta bazlı sıvı şekere aroma karıştırılarak bal diye tüketiciye sunulması yaygın olarak karşımıza çıkan tipik bir örnek.

Tağşiş: Gıda maddelerine temel özelliğini veren öğelerin ve besin değerlerinin tamamının veya bir bölümünün mevzuata aykırı olarak çıkarılması, miktarının değiştirilmesi, aynı değeri taşımayan başka bir maddenin katılması. Zeytinyağına diğer bitkisel yağların karıştırılması karşımıza sıkça çıkan tipik bir tağşiş örneği.