Farklı kaynaklardan, birbirinden farklı veriler elde edebilmek mümkün. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı son olarak sektörle ilgili istatistiği 17 Temmuz 2009 tarihli Resmî Gazete´de yayımladı.

Hem sendikasız hem kayıtdışı Gazetecilik işkolundaki işgücü istihdamına ilişkin tek ve güvenilir bir kaynak bulmak zor. Farklı kaynaklardan, birbirinden farklı veriler elde edebilmek mümkün. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı son olarak sektörle ilgili istatistiği 17 Temmuz 2009 tarihli Resmî Gazete’de yayımladı.

Çalışma Bakanlığı, gazetecilik işkolunda faaliyet gösteren işyerlerinde sigortalı olarak çalışan gazeteciler ile bu işyerlerindeki yardımcı işlerde yine sigortalı olarak istihdam edilenlerin istatistiklerini tutuyor. Bu istatistiklerdeki çalışan sayısına; işverenler, telif veya hizmet alımı adı altında çalıştırılanlar, aynı medya grubu bünyesinde olup da gazetecilik işkoluna girmeyen, yan şirketlerde (taşeron) istihdam edilen fakat fiilen gazetecilik yapanlar, stajyer adı altmda sigortasız çalıştırılanlar, emekli olmakla birlikte SGK’ya destek primi ödemeden çalışmasını sürdürenler, sayıları az da olsa serbest gazetecilik yapanlar, ayrıca devlet memuru statüsünde olan TRT, RTÜK ve BYEGM çalışanları dâhil değil. Basm Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü (BYEGM) verilerine göre ise hâlâ 31 bin kişinin dosyası işlemde. Bu kişilerden, 7572’si sarı basın kartı sahibi, 3957’si sürekli kart, 212’si basın şeref kartı taşıyor. Diğer dosyalar (yaklaşık 20 bin), basın kartı alma talebiyle başvuru yapan kişilere ait. BYEGM’deki dosya sayısı, gazetecilik işkolunda gazeteci olarak çalışanların yanı sıra, emekli olup sürekli kart sahibi olanları, işverenleri, ayrıca devlet memuru statüsündeki TRT. RTÜK ve BYEGM gibi kurumlarda çalışanlar ile gazeteciük işkoluna girmemekle birlikte Basın Kartı Yönetmeliği’nde belirlenen özel statüleri gereğince basın kartı taşıyanları ve başvuru sahiplerini de kapsıyor.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verileri de istihdam hakkında bilgiler veriyor. TÜİK’in en son Ağustos 2010’da yayımladığı "2009 Yılı Yazılı Medya İstatistikleri" ulusal, bölgesel ve yerel düzeyde yayımlanan 2604 gazete ve 3469 dergideki (toplam 6073 yayın orgam) istihdama ilişkin bilgiler içeriyor. Buna göre, 2009 yılı kasım ayı itibarıyla belirtilen gazete ve dergilerde 57 bin 959 kişi çalışıyor. Bunların 44 bin 461’i yayın bölümünde ve yalnızca 3753’ü basın kartı taşıyor.

Kayıtdışı gazeteciler TGS Genel Başkanı Ercan İpekçi ise, Türkiye’de gazetecilerin istihdam sorunları ile ilgili olarak şunları söylüyor: "TÜİK’in sigortalı ve sigortasız tüm ‘yazılı medya’ çalışanlarım kapsayan verileri ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın yalmzca kayıtiçi istihdamı gösteren verilerine bakıldığında, gazetecilik işkolundaki kayıtdışı istihdamın boyutlarının ortaya çıktığını ifade ediyor. İpekçi, "Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı istatistiklerinin sağlıklı olmadığı, gazetecilik işkolundaki tüm istihdamı yansıtmadığı varsayılsa bile; TÜİK istatistiklerinin yalmzca yazılı medyaya ilişkin olduğu, buna radyo ve televizyon çalışanlarının da dâhil edilmesi durumunda, toplam 100 bin kişilik bir medya sektöründen söz edilebilir. Söz konusu rakamlar, bu sektörde çalışanların en az yarısının yasa dışı yollarla ve kayıt dışı olarak çalıştırıldıklarına da işaret ediyor." Öte yandan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı istatistiklerinde Türkiye Gazeteciler Sendikası üyesi olarak görülen 4600 gazetecinin tamamı sendikal haklardan yararlanmıyor.

TGS’nin toplu iş sözleşmesi imzaladığı işyerleri sadece Anadolu Ajansı ve ANKA. Bu işyerlerinde çalışan 550-600 kişi toplu iş sözleşmesi hakkına sahip. Bu işyerlerinin dışındaki işyerlerinde de sendika üyeleri var ancak toplu iş sözleşmesi yapmaya yeterli olacak çoğunluğa ulaşılamıyor. Cumhuriyet, Birgün, Evrensel, Hayat TV, Aydınlık ve Ulusal Kanal gibi bazı işyerlerinde ise üye çoğunluğu bulunmakla birlikte, toplu iş sözleşmesi yapabilme koşulları yok. İpekçi, medyadaki istihdam politikası ve sendikal örgütlülüğün, "18. yüzyıldaki vahşi kapitalizm koşullarını aratmayacak kadar korkunç" olduğunu ifade ediyor. 

TARAF GAZETESİ