GÜVEN SORUNU
Türk Lirası’nın yeni simgesi geçen hafta kamuoyuna ve “piyasa oyuncularına” tanıtıldı. Yeni simgenin ayrıntıda kalmış birçok “gizli” şifresi arasında özellikle vurgu yapılanı, TL’nin “güvenli bir liman” olduğu savıydı.
Türk Lirası’nın yeni simgesi geçen hafta kamuoyuna ve “piyasa oyuncularına” tanıtıldı. Yeni simgenin ayrıntıda kalmış birçok “gizli” şifresi arasında özellikle vurgu yapılanı, TL’nin “güvenli bir liman” olduğu savıydı. Simgenin bir çıpayı andırır biçimde yukarı doğru büklümü, ulusal paramızın “yatırımcılar” tarafından “güvenli bir limana demir attıkları” şekilde yorumlanacağını ifade etmekteydi. Paralel çizgiler ise denge ve uyumu, yukarı dik çıkma ilerlemeyi ve yükselişi sembolize etmekteydi; vs vs vs…
Mistik şifreleme oyunları bir yana, Türk ekonomisinin “yerli ve yabancı yatırımcılar” tarafından “güvenilir liman” olarak algılanması, söz konusu simgenin büklümlerinden ziyade, iktisat biliminin soğuk teknik analizlerine dayanmaktadır. Bunların başında da ulusal ekonominin iç ve dış kırılganlığı ve olası şoklara karşı dayanıklılığı yer almaktadır.
Nitekim, uluslararası derecelendirme kuruluşu Standard and Poor’s tam da bu güven sorunu medyada tartışılmaktayken Türkiye’nin “en kırılgan ülke” olduğu savını dile getirdi. Standard & Poor’s, gelişmekte olan Avrupa ülkelerinde Avro bölgesinden kaynaklanabilecek olası şoklara karşı kırılganlıkları incelediği çalışmasında, Türkiye ekonomisinin 2.94 endeks puanı ile en kırılgan ülke olduğunu belirtmişti.
Bir ekonominin güvenilirliğini dolaylı yollardan açıklayan başka göstergeler de var kuşkusuz. Bunlar arasında sıkça kullanılan bir diğer gösterge de “bankacılık sisteminde geri dönüşü olmayan (batık) kredilerin toplam kredi stoku içindeki oranı” olarak biliniyor. Aşağıdaki tabloda, IMF tarafından izlemeye alınan bir grup gelişmekte olan piyasa ekonomisinde söz konusu oranın kriz boyunca seyri özetlenmekte.
Listedeki verileri özetlerken 2010 itibarıyla ülkeleri batık kredilerin paylarına göre sıralamayı uygun buldum. Listenin tepesinde 2010’da yüzde 13.1 oranındaki batık kredi payı ile Pakistan geliyor. Rusya, Macaristan, Güney Afrika ve Tayland’ın ardından Türkiye yüzde 4.9’luk pay ile altıncı sırada yer alıyor.
Yüksek cari işlemler açığı; dış şoklara karşı kırılganlık; geri dönüşü olmayan batık kredilerde görece yüksek pay sergileyen Türkiye ekonomisi, küresel ekonomide durgunluğun derinleşmesinin beklendiği 2012 yılında güven sorununu sembolik şifreler aracılığıyla çözmeye çalışıyor.